ဒိုင်နိုဆော

ဒိုင်နိုဆောသည် အာခိုဆောမျိုးနွယ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ပုတ်သင်၏ ဘေးသို့ကားထွက်သည့် ခြေထောက်မျိုးကို ဒိုင်နိုဆော၌ မတွေ့ရပေ။ ဒိုင်နိုဆော၌ ပေါင်ရိုး၏ ပုံသဏ္ဌာန်ပြောင်းလဲသွားသည်။ ပေါင်ရိုးသည် တင်ပါးအရိုးနှင့် ထောင့်မှန်ချိတ်ဆက်ထားသဖြင့် မတ်မတ် လမ်းလျှောက်နိုင်သည်။ မိကျောင်းခြေထောက်များသည်လည်း မတ်မတ်လျှောက်နိုင်သော်လည်း ပေါင်ရိုးသည် တင်ပါးအရိုးအောက် တည့်တည့်မှ ချိတ်ဆက်ခြင်းဖြင့် တိုင်လုံးကဲ့သို့ ထောက်ပံ့ထားခြင်းသာ ဖြစ်သည်။ ဒိုင်နိုဆောသည် အထက်တွင် ဖော်ပြသကဲ့သို့ မတ်မတ် လမ်းလျှောက်နိုင်သည့်အပြင် နောက်ခြေတို့ကို ပိုမိုအားပြုလာသည်။ ထို့ကြောင့် ခြေထောက်သည် မတ်မတ်လမ်းလျှောက်ရုံသာမက ခြေနှစ်ချောင်းဖြင့် မတ်တပ် လည်း လျှောက်ပေသည်။ ရရှိလာသော သွက်လက်ဖျတ်လတ်သည့် လှုပ်ရှားနိုင်စွမ်းသည် ဒိုင်နိုဆောတို့ အောင်မြင်ရခြင်း၏ သော့ချက်တစ်ခုဖြစ်ပေသည်။

တင်ပါးရိုး တည်ဆောက်ပုံအရ အဆိုပါ ရှေ့ပြေးဒိုင်နိုဆောတို့မှ ဆော်ရစ်ချီးယား (Saurischia) နှင့် အော်နီသစ်ချီးယား (Ornithischia) ဟူ၍ အထင်ကရ အုပ်စုနှစ်ခု ကွဲထွက်လာခဲ့သည်။ ဆော်ရစ်ချီးယားသည် နဂိုတွားသွားသတ္တဝါတို့၏ တင်ပါးရိုး တည်ဆောက်ပုံကို ထိန်းသိမ်းထားသည်။ ၎င်းတို့၏ ဆီးစပ်ရိုးသည် ရှေ့ဖက်သို့ လှည့်နေသည်။ အော်နီသစ်ချီးယား၌ ဆီးစပ်ရိုးသည် အောက်ဖက်နှင့် အနောက်ဖက်သို့ လှည့်နေပြီး တင်ပါးခွက်ရိုးနှင့် အပြိုင်ဖြစ်နေကြသည်။

၁၉၂၅ တွင် မွန်ဂိုးလီးယား၌ ဒိုင်နိုဆောဥများကို ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းအနေဖြင့် တူးဖော်ရရှိသည်။ ထို့ကြောင့် ဒိုင်နိုဆောတို့သည် ဥဥ သောသတ္တဝါများဖြစ်သည်ဟု လက်ခံထားကြသည်။ ဒိုင်နိုဆောတို့သည် မည်သည့်အရောင်များဖြစ်သည်ကို သိပ္ပံပညာရှင်များ မရှာဖွေနိုင်ကြသေးပေ။ သိပ္ပံဇာတ်လမ်းများတွင်ပြသထားသော ဒိုင်နိုဆောတို့၏ ပုံပန်းသဏ္ဍန်များမှာ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်း ဖွဲ့စည်းပုံများကို အခြေခံ၍ဖန်တီးထားကြခြင်းဖြစ်သည်။ ဒိုင်နိုဆောမျိုးနွယ်တို့၏ ခန့်မှန်းပုံသဏ္ဍန်များမှာ ရှာဖွေတွေ့ရှိမူ့ အသစ်များပေါ်မူတည်၍ အချိန်နှင့်အမျှ ပြောင်းလဲနေသည်။ ဥပမာ - ဗလော်ဆီရပ်တာခေါ် ဒိုင်နိုဆောမျိုးကို ယခင်က ပုတ်သင်ကဲ့သို့ အရေခွံရှိသည်ဟုယူဆခဲ့ကြသော်လည်း လေ့လာတွေ့ရှိချက် အသစ်များအရ ၎င်းသည် ငှက်များကဲ့သို့ အမွေးအတောင်များပါရှိသည်ဟု ပြောင်းလဲ လက်ခံထားကြသည်။

ဒိုင်နိုဆောမျိုးနွယ်အများစုသည် လူများမပေါ်မှီခေတ်ကပင် ပျောက်ကွယ်သွားကြပြီဖြစ်သည်။ ကျန်ရှိသော အချို့မျိုးနွယ်တို့မှာ ငှက်များအဖြစ် ဆင့်ကဲပြောင်းလဲလာကြသည်။ သိပ္ပံပညာရှင်တို့သည် မျိုးတုန်းသွားပြီဖြစ်သော ဒိုင်နိုဆောများကို DNA နည်းပညာဖြင့် ပြန်လည်မွေးထုတ်နိုင်စေရန်ကြိုးပမ်းနေကြသည်။ ထို့ကြောင့် မကြာတော့သော အချိန်ကာလတွင် ကမ္ဘာပေါ်၌ ဒိုင်နိုဆောတို့ကို ပြန်လည်မြင်တွေ့ရဖွယ် ရှိသည်။