ပိုးသတ်ဆေး

ပိုးသတ်ဆေးဖြစ်နိုင်ခြေနှင့်ပတ်သက်၍သတိပေးသည့်နိမိတ်လက္ခဏာ

{{အဓိကဆောင်းပါးများ:ပိုးသတ်ဆေးကျန်းမာရေးဆိုင်ရာသက်ရောက်မှုများပိုးသတ်ဆေးအဆိပ်သင့်ခြင်းဘိုပါးမြို့မှာဘေးအန္တရာယ်}} ပိုးသတ်ဆေးများသည် ထိတွေ့သူများအတွက်ကျန်းမာရေးနှင့်သက်ဆိုင်သော နှောင့်နှေးမှုကိုဖြစ်စေနိုင်သည်။ ပိုးသတ်ဆေးထိတွေ့ခြင်းသည် ကျန်းမာရေးနှင့်သက်ဆိုင်သော ဆိုးကျိုးများဖြစ်စေနိုင်သည်။ အရေပြားနှင့်မျက်လုံးများကို ရိုးရှင်းစွာ အမျက်ထွက်ခြင်းမှသည် အာရုံကြောစနစ်ကိုထိခိုက်ခြင်း၊ မျိုးပွားခြင်းပြသနာများဖြစ်စေသော ဟော်မုန်းများကိုတုပခြင်း ၂၀၀၇ ခုနှစ်စနစ်တကျ ပြန်လည်သုံးသပ်မှုတစ်ခုအရ Hodgkin မဟုတ်သော Lymphoma နှင့် သွေးကင်ဆာဆိုင်ရာ လေ့လာမှုအများစုသည် ပိုးသတ်ဆေးများနှင့်ထိတွေ့သည့် အပေါင်းလက္ခဏာဆောင်သော ပေါင်းသင်းဆက်ဆံရေးများကို ပြသခြင်းအားဖြင့်ပိုးသတ်ဆေးများကို အလှကုန်ပစ္စည်းအသုံးပြုခြင်းကို လျှော့ချသင့်ကြောင်းတွေ့ရှိရသည်။ organophosphate ပိုးသတ်ဆေးထိတွေ့မှုနှင့် neurobehavioral အပြောင်းအလဲများအကြားအသင်းအဖွဲ့များ သိသိသာသာသက်သေအထောက်အထားရှိပါတယ်။ အာရုံကြော၊ မွေးရာပါချို့ယွင်းချက်များနှင့် သန္ဓေသားသေဆုံးခြင်း အပါအ၀င်ပိုးသတ်ဆေးများ ထိတွေ့ခြင်းမှ အခြားဆိုးကျိုးများအတွက် သက်သေအထောက်အထား အနည်းငယ်သာရှိသည်။ အမေရိကန် ကလေးအထူးကုအကယ်ဒမီမှ ကလေးငယ်များအား ပိုးသတ်ဆေးများနှင့်ထိတွေ့ခြင်းကိုကန့်သတ်ရန်နှင့် အန္တရာယ်ကင်းသော အခြားနည်းလမ်းများအသုံးပြုရန် အကြံပြုသည်။ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများနှင့် လုံခြုံရေးကြိုတင်ကာကွယ်မှုများမရှိခြင်းကြောင့် ပိုးသတ်ဆေးနှင့်ဆက်နွယ်သော သေဆုံးမှု ၉၉ ရာခိုင်နှုန်းသည် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများတွင်ဖြစ်ပြီးပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုမှု၏ ၂၅% သာရှိသည်။ လေ့လာမှုတစ်ခုအရ ကမ္ဘာတဝှမ်းရှိသတ်သေမှုသုံးပုံတစ်ပုံတွင်ပိုးသတ်ဆေးကို မိမိကိုယ်ကို အဆိပ်သင့်ရွေးချယ်မှုနည်းလမ်းကိုဘကမ္ဘာတဝှမ်းသတ်သေ၏ တတိယတဦးတည်း၌တွေ့များနှင့် အခြားအမှုအရာတို့တွင် လူသားအများဆုံးအန္တရာယ်ဖြစ်ကြောင်း ပိုးသတ်ဆေးအမျိုးအစားများပိုမိုကန့်သတ်အကြံပြုခဲ့သည်။ ၂၀၁၄ ခုနှစ် epidemiological ပြန်လည်သုံးသပ်မှုသည်အထီးကျန်စိတ်ဝေဒနာနှင့် ပိုးသတ်ဆေးအချို့နှင့် ထိတွေ့မှုအကြားဆက်နွယ်မှုကို တွေ့ရှိခဲ့ရသော်လည်းသူတွင် ဆက်နွယ်မှုမှာ ကျိုးကြောင်းဆက်နွယ်မှုရှိသည်ဟုသက်သေပြရန် မလုံလောက်ကြောင်းတွေ့ရှိခဲ့သည်။အဆိပ်အတောက်ဖြစ်စေသော ဓာတ်ဆီထုတ်ကုန်များအမြောက်အများကို ပတ်၀န်းကျင်တွင် ပိုးသတ်ဆေးစွန့်ပစ်ခြင်းနှင့် emulsifiers များအဖြစ်စတင်မိတ်ဆက်သည်။ ၁၉၇၆ ခုနှစ်လေ့လာမှုတစ်ခုအရအသည်းနှင့်ဗဟိုအာရုံကြောစနစ်အပေါ် တပြိုင်နက်တည်း သြဇာလွှမ်းမိုးမှုနှင့်အတူဗိုင်းရတ်သေစေနိုင်မှုမြင့်တက်လာခြင်းသည် ယခင်ကထိုကဲ့သို့သောဓာတုပစ္စည်းများဖြင့် ဆေးကြောထားသော ငယ်ရွယ်သည့်ကြွက်များတွင်တွေ့ရှိရသည်။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့နှင့်ကုလသမဂ္ဂပတ်၀န်းကျင်ဆိုင်ရာအစီအစဉ်တို့ကနှစ်စဉ်ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများမှစိုက်ပျိုးရေးလုပ်သား ၃ သန်းသည်ပိုးသတ်ဆေးများကြောင့် အဆိပ်သင့်မှုကြုံတွေ့ရပြီး ၁၈၀၀၀ ခန့်မှာသေဆုံးခဲ့သည်။ လေ့လာမှုတစ်ခုအရဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများမှ အလုပ်သမား ၂၅ သန်းခန့်သည်နှစ်စဉ် ပိုးသတ်ဆေးအဆိပ်သင့်မှုနည်းပါးနိုင်သည်။ လယ်ယာကဏ္ဍမှအပ အခြားသူများအား အိမ်မွေးတိရိစ္ဆာန်ထိန်းသိမ်းသူများ၊ မြေသားစောင့်ရှောက်သူများနှင့် fumigators အပါအ၀င်ပိုးသတ်ဆေးများနှင့်ထိတွေ့မှုမှ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာဆိုးကျိုးများဖြစ်စေနိုင်သောဘေးအန္တရာယ်များစွာရှိသည်။ ဒေသတွင်း၌ နှစ်စဉ်အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၃ ဘီလီယံသုံးစွဲနေသဖြင့်လက်တင်အမေရိကတွင်ပိုးသတ်ဆေးသုံးစွဲမှုကျယ်ပြန့်သည်။ လွန်ခဲ့သောဆယ်စုနှစ်နှစ်ခုအတွင်းပိုးသတ်ဆေးအဆိပ်သင့်မှုနှစ်စဉ်တိုးများလာသည်ကိုမှတ်တမ်းတင်ထားသည်။ ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့်ရောဂါဖြစ်ပွားမှု၏ ၅၀ မှ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းသည်မှတ်ပုံတင်ခြင်းမရှိဟုခန့်မှန်းရသည်။ လေ့လာမှုများအရ organophosphate နှင့် carbamate insecticides ပိုးသတ်ဆေးအဆိပ်သင့်မှုအများဆုံးသောအရင်းအမြစ်ဖြစ်ကြောင်းဖော်ပြသည်။

တမ်းပလိတ်:အဓိကဆောင်းပါး ပိုးသတ်ဆေးများ၏ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာသက်ရောက်မှုများ ပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုခြင်းသည် ပတ်၀န်းကျင်ဆိုင်ရာပြသနာများစွာကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ ပက်ဖြန်းထားသောပိုးသတ်ဆေးများ ၉၈% နှင့်ပေါင်းသတ်ဆေးများ၏ ၉၅% သည်ပစ်မှတ်မဟုတ်သောမျိုးစိတ်များ၊ လေ၊ ရေနှင့် မြေဆီလွှာများ အပါအဝင်အခြားဦးတည်ရာသို့ရောက်သည်။ လေထုထဲတွင် အမှုန်များကိုလေဖြင့်သယ်ဆောင်သည့်အခါ ပိုးသတ်ဆေးများသည် လေထဲ၌ဆိုင်းငံ့ထားရခြင်းကြောင့် ၎င်းကိုညစ်ညမ်းစေနိုင်သည်။ ပိုးသတ်ဆေးများသည် ရေကိုညစ်ညမ်းစေသော အကြောင်းရင်းများအနက်မှ တစ်ခုဖြစ်သည်။ အချို့သောပိုးသတ်ဆေးများသည် ဇီ၀ဓာတုညစ်ညမ်းမှုများဖြစ်ပြီးမြေဆီနှင့်ပန်းပွင့် (ဝတ်မှုန်၊ ဝတ်ရည်) ညစ်ညမ်းမှုကိုဖြစ်စေသည်။ ထို့အပြင် ခုနှစ်ပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုမှုကို (အထူးသဖြင့်ငှက်)မှုန်ကူးကျဆင်းမှုဖျက်ဆီးနေရင်းဒေသများမှ ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲများပံ့ပိုးမှုများကို လျော့နည်းစေခြင်းအန္တရာယ်မျိုးစိတ်အဖြစ် ခြိမ်းခြောက်လျက်ရှိပါသည်။ ပိုးမွှားများသည် ပိုးသတ်ဆေးအသစ်ပိုးသတ်ဆေးခုခံခြင်းကို ခံနိုင်ရည်ရှိလာပြီး ပိုးသတ်ဆေးအသစ်လိုအပ်သည်။ တနည်းအားဖြင့် ဆေးယဉ်ပါးမှုအားတန်ပြန်ရန် ပိုးမွှားပမာဏကိုသုံး၍ ပတ်ဝန်းကျင်ညစ်ညမ်းမှုကို ပိုမိုဆိုးရွားစေနိုင်သည်။ မြဲအော်ဂဲနစ်ညစ်ညမ်းမှုများဆိုင်ရာ စတော့ဟုမ်းကွန်ဗင်းရှင်းတွင် ယခုအများအားဖြင့် အသုံးမ၀င်သော organochlorine ပိုးသတ်ဆေးများဖြစ်သော အန္တရာယ်အရှိဆုံးနှင့် မြဲမြဲဖြစ်သောအော်ဂဲနစ်ဓာတုပစ္စည်း ၁၂ မျိုးအနက် ၉ ခုကို စာရင်းပြုစုထားသည်။ ကလိုရင်းဟိုက်ဒရိုကာဘွန်ပိုးသတ်ဆေးများသည် အဆီများတွင်ပျော်ဝင်ပြီး မထွတ်သောကြောင့် သက်ရှိများသည် အစဉ်အမြဲထိန်းသိမ်းထားနိုင်သည်။ ဇီဝဗေဒဆိုင်ရာချဲ့ထွင်မှု၌ ဤကလိုရင်းဟိုက်ဒရိုကာဗွန်ပိုးသတ်ဆေးများသည် အစားအစာကွင်းဆက်၏ အဆင့်တိုင်းတွင် ပိုမိုစုစည်းထားသည့်လုပ်ငန်းစဉ်ဖြစ်သည်။ အဏ္ဏဝါတိရိစ္ဆာန်များအကြားပိုးသတ်ဆေးများ ငါးများ၌ပိုးသတ်ဆေးပါဝင်မှုနှုန်းမြင့်မားသည်။ ထို့အပြင် ဂေဟစနစ်ပိရမစ်ထိပ်ဆုံးရှိငါးများစားသောငှက်များနှင့် နို့တိုက်သတ္တဝါများမှာမူ ပိုမိုများပြားသည်။ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဖြည်းညှင်းစွာသက်ရောက်ခြင်းဆိုသည်မှာ ပိုးသတ်ဆေးများကို ကမ္ဘာမှပူနွေးသောဒေသများ၊ အထူးသဖြင့်ပိုလန်များနှင့် တောင်ထိပ်များသို့ သယ်ယူပို့ဆောင်ခြင်းဖြစ်သည်။ အတော်လေးမြင့်မားသော အပူချိန်တွင်လေထုထဲသို့ အငွေ့ပျံစေသော ပိုးသတ်ဆေးများကို လေအားဖြင့်သိသိသာသာအကွာအဝေး (ကီလိုမီတာထောင်ပေါင်းများစွာ) သယ်ဆောင်နိုင်ပြီး အနိမ့်သောအပူချိန်ဧရိယာသို့ ရောက်သွားသည်။ အပျက်သဘောဆောင်သော သက်ရောက်မှုများကိုလျှော့ချရန်အတွက် ပိုးသတ်ဆေးများသည် ပျက်စီးခြင်း သို့မဟုတ် ပတ်၀န်းကျင်တွင် အနည်းဆုံးမြန်မြန်ရပ်တန့်သွားစေလိုသည်။ ထိုကဲ့သို့သော ပိုးသတ်ဆေးများလှုပ်ရှားမှု သို့မဟုတ် အဆိပ်အတောက်ဖြစ်စေမှုဆုံးရှုံးခြင်းသည် ဒြပ်ပေါင်းများ၏ သဘာဝဓာတုဂုဏ်သတ္တိများနှင့် ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းစဉ်များ သို့မဟုတ် အခြေအနေများကြောင့်ဖြစ်သည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ ဓာတုဗေဒဖွဲ့စည်းပုံအတွင်းရှိ ဟလိုဂျင်များရှိနေခြင်းသည် အေရိုးဗစ်ပတ်ဝန်းကျင်တွင် ပျက်စီးမှုကိုနှေးကွေးစေသည်။ မြေဆီလွှာထဲသို့စုပ်ယူမှုသည် ပိုးသတ်ဆေးများရွေ့လျားမှုကို နှောင့်နှေးစေနိုင်သော်လည်း ပိုးမွှားများပျက်စီးစေသော ဘိုင်အိုမရရှိနိုင်မှုကိုလျှော့ချနိုင်သည်။

လေ့လာမှုတစ်ခုအရ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရှိပိုးသတ်ဆေးများကြောင့် လူသားများ၏။ကျန်းမာရေးနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ကုန်ကျစရိတ်များကို ဒေါ်လာ ၉.၆ ဘီလီယံဟုခန့်မှန်းရသည်။ စိုက်ပျိုးရေးထုတ်လုပ်မှုတွင် ဒေါ်လာ ၄၀ ဘီလီယံခန့် ကုန်ကျသည်။ အပိုဆောင်းကုန်ကျစရိတ်များမှာ မှတ်ပုံတင်ခြင်းနှင့် ပိုးသတ်ဆေးများ၀ယ်ယူခြင်း စသည့်ကုန်ကျစရိတ်များဖြစ်သည်။ မှတ်ပုံတင်ခြင်းလုပ်ငန်းစဉ်သည် နှစ်ပေါင်းများစွာကြာနိုင်ပါသည်။ ကွင်းဆင်းစစ်ဆေးမှုအမျိုးအစား ၇၀ ရှိ၍ ပိုးသတ်ဆေးတစ်မျိုးအတွက် ဒေါ်လာ ၅၀ မှ ၇၀ အထိကုန်ကျနိုင်သည်။ ၂၁ ရာစုအစတွင် အမေရိကန်သည် ပိုးသတ်ဆေးများအတွက် နှစ်စဉ်ဒေါ်လာ ၁၀ ဘီလီယံသုံးစွဲခဲ့သည်။

တမ်းပလိတ်:အဓိကဆောင်းပါးတွန်းအားပေးနည်းပညာ

"တွန်းထိုး" ဟူသောဝေါဟာရကို ပေါင်းစပ်ပိုးမွှားစီမံခန့်ခွဲမှု (IPM) အတွက်ချဉ်းကပ်မှုအဖြစ် ၁၉၈၇ ခုနှစ်တွင် စတင်တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ဤနည်းဗျူဟာသည် အင်းဆက်ပိုးမွှားများဖြန့်ဖြူးခြင်းနှင့် ပေါများခြင်းတို့အား ကြိုးကိုင်ရန်အပြုအမူကို ပြုပြင်သည့်လှုံ့ဆော်မှုများ ရောနှောအသုံးပြုသည်။ “ တွန်းထိုး” ဆိုသည်မှာ အင်းဆက်ပိုးများကိုကာကွယ်ထားသည့် မည်သည့်အရင်းအမြစ်မှမုန်းတီးခြင်း ( သို့မဟုတ်)တားဆီးခြင်းကိုဆိုလိုသည်။ တွန်းထိုးဆိုသည်မှာ အချို့သောလှုံ့ဆော်မှုများ (semiochemical လှုံ့ဆော်မှု၊ pheromones၊အစားအသောက်ကြော်ငြာတွေ၊ အမြင်အာရုံအမြင်အာရုံလှုံ့ဆော်မှု၊ မျိုးရိုးဗီဇပြောင်းလဲပင်စသည်တို့သည် ၎င်းတို့သတ်ဖြတ်မည့်ကောက်ပဲသီးနှံများအားဖမ်းဆီးဖို့ ပိုးမွှားများကိုဆွဲဆောင်ရန်အသုံးပြုသည်။ IPM တွင် Push-Pull မဟာဗျူဟာကိုအကောင်အထည်ဖော်ရန်အတွက် ကွဲပြားခြားနားသော အစိတ်အပိုင်းများစွာပါ၀င်သည်။

ကမ္ဘာတ၀ှမ်းလုံးရှိ push-pull ချဉ်းကပ်မှု၏ထိရောက်မှုကို စမ်းသပ်သည့်ဖြစ်ရပ်လေ့လာမှုများစွာ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ အအောင်မြင်ဆုံးသောတွန်းအားပေးနည်းဗျူဟာကို အာဖရိကတွင်ဝမ်းစာမွေးမြူရေးအတွက် တီထွင်ခဲ့သည်။ နောက်ထပ်အောင်မြင်သော ဖြစ်ရပ်မှန်လေ့လာမှုတစ်ခုမှာ သြစတြေးလျရှိဝါဂွမ်းသီးနှံများတွင် Helicoverpa ကိုထိန်းချုပ်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ဥရောပအရှေ့အလယ်ပိုင်းနှင့်ယူနိုက်တက်စတိတ်တို့တွင် ပဲတူးကွင်းများရှိ Sitona lineatus အားထိန်းချုပ်ရာတွင်အောင်မြင်သော နည်းဗျူဟာများကို အသုံးပြုခဲ့သည်။ Push-pull နည်းလမ်းကိုအသုံးပြုခြင်း၏ အားသာချက်အချို့မှာ ဓာတုပစ္စည်းများ (သို့မဟုတ်) ဇီဝဗေဒဆိုင်ရာပစ္စည်းများ အသုံးပြုမှုနည်းပါးခြင်းနှင့် အင်းဆက်ပိုးမွှားများကာကွယ်ခြင်းမှ ဤထိန်းချုပ်မှုနည်းလမ်းအား ပိုမိုကောင်းမွန်စေသည်။ Push-pull မဟာဗျူဟာ၏ အားနည်းချက်အချို့သည် အိမ်ရှင်ပိုးမွှားများအပြုအမူဆိုင်ရာနှင့် ဓာတုဗေဒဆိုင်ရာ၊ ဂေဟဗေဒဆိုင်ရာသင့်လျော်သောဗဟုသုတမရှိခြင်းတို့ဖြစ်ပါက ဤနည်းလမ်းကို စိတ်ချ၍မရနိုင်ပါ။ ထို့အပြင် push-pull နည်းလမ်းသည် လူကြိုက်များသော IPM လုပ်ငန်းလည်ပတ်မှုနည်းလမ်း မဟုတ်သောကြောင့် မှတ်ပုံတင်ခြင်းအတွက်ကုန်ကျစရိတ်များသည် မြင့်မားသည်။

အချို့သက်သေ အထောက်အထားများအရပိုးသတ်ဆေးများ အသုံးပြုခြင်းသည် ဓာတုပစ္စည်းများ အသုံးပြုခြင်းကဲ့သို့ပင် တူညီသောထိရောက်မှုရှိနိုင်သည်ဟု ဖော်ပြသည်။ ဥပမာအားဖြင့် ဆွီဒင်နိုင်ငံသည် ပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုမှုကို ထက်ဝက်ခန့်လျှော့ချပြီး သီးနှံများကို လျှော့ချနိုင်ခဲ့သည်။ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံရှိလယ်သမားများသည် လယ်ကွင်းများတွင်ပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုမှုကို ၆၅ ရာခိုင်နှုန်းလျှော့ချခဲ့ပြီး ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းသီးနှံများ တိုးပွားလာသည်။ ဖလော်ရီဒါမြောက်ပိုင်းရှိ ပြောင်းဖူးလယ်ယာများကိုလေ့လာမှုအရ လယ်ယာမြေများအတွက် ကာဗွန်နှင့်နိုက်ထရိုဂျင်အချိုးအစားရှိသော စွန့်ပစ်ပစ္စည်းများအား အပင်ကပ်ပါးပိုးမွှားများ၏ လူဦးရေကိုလျှော့ချရန်နှင့် သီးနှံအထွက်နှုန်းတိုးမြှင့်ရာတွင် အလွန်ထိရောက်ကြောင်း၊ လေ့လာမှု၏အကျိုးသက်ရောက်မှု ၂၁၂% သည်ရေရှည်ဖြစ်ပြီး လေ့လာမှု၏တတိယရာသီမတိုင်ခင်အထိ ပေါ်ထွက်လာခြင်းမရှိပါ။ သို့သော်ပိုးသတ်ဆေးခံနိုင်ရည်မှာ တိုးများလာနေသည်။ ၁၉၄၀ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်လယ်သမားများသည် ပိုးမွှားများ ကြောင့် ၎င်းတို့၏ ကောက်ပဲသီးနှံ၏ ၇% သာ ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။ ပိုးသတ်ဆေးများ ပိုမိုအသုံးပြုနေသော်လည်း ၁၉၈၀ ပြည့်လွန်နှစ်များ မှစ၍ ၁၃% အထိ အရှုံးပေါ်ခဲ့သည်။ အင်းဆက်နှင့်ပေါင်းပင်မျိုးစိတ် ၅၀၀ မှ ၁၀၀၀ အကြား ၁၉၄၅ ခုနှစ်မှစ၍ ပိုးသတ်ဆေးကိုခံနိုင်ရည်ရှိသည်။

Neonicotinoids နီကိုတင်းမှဓာတုဗေဒအလားတူ အာရုံကြောတက်ကြွပိုးသတ်ဆေးတစ်လူတန်းစားဖြစ်ကြသည်။ neonicotinoid မိသားစုမှ Imidacloprid သည် ကမ္ဘာပေါ်တွင်အများဆုံးအသုံးပြုသော ပိုးသတ်ဆေးဖြစ်သည်။ ၁၉၉၀ ပြည့်လွန်နှစ်များနှောင်းပိုင်းတွင် neonicotinoids များသည်ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ အကျိုးသက်ရောက်မှုများအပေါ် ပိုမိုစိစစ်လေ့လာမှုပြုခဲ့ပြီး အင်းဆက်ပိုးမွှားများ လျော့နည်းလာခြင်းကြောင့် ပျားနှင့်ပျားအုံကိုလိုနီပြိုကျမှုရောဂါ (CCD) နှင့်၊ ငှက်များဆုံးရှုံးခြင်းအပါအဝင် ဂေဟစနစ်ဆိုးကျိုးများနှင့်ဆက်စပ်သည့် လေ့လာမှုများပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် ဥရောပသမဂ္ဂနှင့် အီးယူမဟုတ်သော နိုင်ငံအချို့သည် အချို့သောနီယိုနိုနိုတိုနွိုက်များသုံးစွဲခြင်းကို ကန့်သတ်ခဲ့သည်။ Organophosphate နှင့် ကာဘမ်ပိုးသတ်ဆေးများတွင် အလားတူလုပ်ဆောင်မှုမျိုးရှိသည်။ သူတို့ဟာ အာရုံကြော synapses မှာ acetylcholinesterase လှုပ်ရှားမှု acetylcholine ထိန်းညှိသော အင်ဇိုင်းကမောက်ကမဖြစ်စေရန် ပစ်မှတ်ပိုးမွှားနှင့် Nonပစ်မှတ်သက်ရှိ ဦးနှောက်အာရုံကြောစနစ်ကို အကျိုးသက်ရောက်စေသည်။ ဒီအတားစီးထားတဲ့ Synaptic acetylcholine အတွက်တိုးနှင့် parasympathetic ဦးနှောက်အာရုံကြောစနစ်၏ ကျော်လွန်မှုဖြစ်ပေါ်စေသည်။ ၂၀ ရာစုအလယ်ပိုင်းတွင် ပထမဆုံးတီထွင်ခဲ့သော ဤပိုးသတ်ဆေးများသည် အလွန်အဆိပ်သင့်သည်။ အတိတ်တွင် အများအားဖြင့် အသုံးပြုလေ့ရှိသော်လည်း ဓာတုဗေဒအဟောင်းများသည် သူတို့၏ကျန်းမာရေးနှင့် ပတ်၀န်းကျင်ဆိုင်ရာသက်ရောက်မှုများ ဥပမာ DDT, chlordane နှင့် toxaphene ကြောင့် စျေးကွက်ထဲမှဖယ်ထုတ်ခြင်းခံခဲ့ရသည်။ သို့သော် များစွာသော organophosphates သည် ပတ်ဝန်းကျင်တွင် မတည်မြဲပါ။ Pyrethroid ပိုးသတ်ဆေးများကို chrysanthemums တွင် တွေ့နိုင်သောသဘာဝအရ ပိုးသတ်ဆေးကျောက်တုံးဒြပ်စင်ပုံစံအဖြစ် တီထွင်ခဲ့သည်။ သူတို့က သူတို့ရဲ့ပတ်ဝန်းကျင်တည်ငြိမ်မှုကို တိုးမြှင့်ဖို့ပြုပြင်မွမ်းမံခဲ့ကြသည်။ အချို့သော ဒြပ်ပေါင်းအူထရိုအိုက်များသည် အာရုံကြောစနစ်ကို အဆိပ်ဖြစ်စေသည်။

ပေါင်းပင်ထိန်းချုပ်မှုအတွက် sulfonylureas အမြောက်အများကို amidosulfuron, flazasulfuron, metsulfuron-methyl, rimsulfuron, sulfometuron-methyl, terbacil, nicosulfuron နှင့် triflusulfuron-methyl အပါအဝင်ပေါင်းပင်ထိန်းချုပ်မှုအတွက် စီးပွားဖြစ်ရောင်းချခဲ့သည်။ ဤအရွေ့ကား ကျယ်ပြန့်ရောင်စဉ်ပေါင်းသတ်ဆေးများဖြစ်ကြ၏ အင်ဇိုင်း acetolactate synthase တားစီးခြင်းအားဖြင့်အပင်ပေါင်းပင် (သို့မဟုတ်) ပိုးမွှားသတ်ပစ်သည်။ ၁၉၆၀ ပြည့်လွန်နှစ်များတွင်သီးနှံကာကွယ်ရေးဓာတုပစ္စည်း ၁ ကီလိုဂရမ် / ဟက်တာ (၀.၈၉ ပေါင် / reက) ကိုသာမန်အားဖြင့် အသုံးပြုခဲ့သည်။ sulfonylureates များသည် တူညီသောအကျိုးသက်ရောက်မှုကိုရရှိရန် ပစ္စည်း ၁ ရာခိုင်နှုန်းမျှသာ ခွင့်ပြုသည်။

တမ်းပလိတ်:အဓိကဆောင်းပါးဇီဝပိုးသတ်ဆေး ဇီဝပိုးသတ်ဆေးများသည် တိရိစ္ဆာန်များ၊ အပင်များ၊ ဘက်တီးရီးယားများနှင့် ဓာတ်သတ္တုအချို့ကဲ့သို့သောဘသဘာဝပစ္စည်းများမှရရှိသောပိုးသတ်ဆေး အမျိုးအစားများဖြစ်သည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ ကိုလာရေနံနှင့် မုန့်ဖုတ်ဆိုဒါများသည်ပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုခြင်းနှင့် biopesticides များဖြစ်သည့် ဇီဝပိုးသတ်ဆေးများကို အဓိကအတန်းသုံးမျိုးခွဲသည်။

• ဘက်တီးရီးယား၊ entomopathogenic မှို (သို့) ဗိုင်းရပ်စ်များပါ၀င်သည့် ပိုးမွှားများပိုးသတ်ဆေးများ တစ်ခါတစ်ရံတွင် ဘက်တီးရီးယားများ (သို့မဟုတ်) မှိုများထုတ်လုပ်သော metabolites များပါဝင်သည်။ Entomopathogenic nematodes များသည် များစွာသော ဆဲလ်များဖြစ်သော်လည်း ပိုးမွှားပိုးသတ်ဆေးများအဖြစ် မကြာခဏသတ်မှတ်ကြသည်။
• ဇီဝဓါတုဗေဒပိုးသတ်ဆေးများ (သို့မဟုတ်) ဆေးဖက်ဝင်အပင်များသည် သဘာဝအားဖြင့်ပိုးမွှားများနှင့်ပို းမွှားရောဂါများကို ထိန်းချုပ်သည့်အရာများဖြစ်သည်။
• အပင်ဖြင့်ပေါင်းစပ်ထားသော ကာကွယ်ခြင်း (PIPs) သည် အခြားမျိုးစိတ်များမှ မျိုးရိုးဗီဇဆိုင်ရာ ပစ္စည်းမျိုးဗီဇသီးနှံများတွင် ထည့်သွင်းထားသည်။ အထူးသဖြင့် ဥရောပနိုင်ငံအတော်များများတွင် ၎င်းတို့အသုံးပြုမှုသည်ဘအငြင်းပွားဖွယ်ရာဖြစ်သည်။

ပိုးမွှားအမျိုးအစားနှင့်ဆက်စပ်သော ပိုးသတ်ဆေးများမှာ

ပိုးသတ်ဆေးဟူသောဝေါဟာရတွင် ဤအရာများပါဝင်သည်။

• Defoliants: များသောအားဖြင့် စပါးရိတ်ရာကာလကိုလွယ်ကူစေရန် အပင်မှအရွက်များ (သို့မဟုတ်) အခြားသစ်ရွက်များကို ဖယ်ရှားစေသည်။
• အညစ်အကြေးများမလိုချင်သော အပင်များကဲ့သို့သော သက်ရှိတစ်သျှူးများအား ခြောက်သွေ့အောင်မြှင့်တင်ပါ။
• အင်းဆက်ပိုးမွှားတိုးတက်မှုနှုန်းအားပြိုင်မှု အထိတ်လန့်အရွယ်ရောက်မှ pupal ဇာတ်စင်ကနေရင့်ကျက် (ဒါမှမဟုတ်) အင်းဆက်ပိုးမွှား၏ အခြားဘဝဖြစ်စဉ်များနှောင့်ယှက်။
• အပင်ကြီးထွားမှုအားပြိုင်မှု ဓာတ်မြေသြဇာသို့အခြားအပင်မှအာဟာရများမပါ၀င်သောအပင်များ၏ကြီးထွားမှု၊ ပန်းပွင့်မှုသို့မဟုတ်မျိုးပွားမှုနှုန်းကိုပြောင်းလဲစေသောအရာများ။
• မြေဆီသြဇာဓာတုပေါ်မူတည်၍ အပင်နှင့်သတ္တ၀ါအားလုံး၏ ကြီးထွားမှုကို ယာယီ (သို့မဟုတ်) အမြဲတမ်းတားဆီးပေးသောဓာတုပစ္စည်းမြေဆီလွှာ ပိုးသတ်ဆေးပိုးသတ်ဆေးအဖြစ်မှတ်ပုံတင်ရမည်ဖြစ်သည်။
• သစ်သားထိန်းသိမ်းခြင်းသစ်များကို အင်းဆက်ပိုးမွှားများ၊ မှိုနှင့်အခြားပိုးမွှားများကိုခံနိုင်ရည်စေရန်အသုံးပြုကြသည်။

နိုင်ငံအတော်များများတွင် ပိုးသတ်ဆေးများကိုအစိုးရအေဂျင်စီတစ်ခုကရောင်းချရန်နှင့် အသုံးပြုရန်အတည်ပြုရမည်။

ဥရောပ၌ ဥရောပသမဂ္ဂဥပဒေပြဌာန်းမျိုးရိုးဗီဇနှောင့်အယှက်များဖြစ်ကြပြီးမြဲbioaccululative နှင့်အဆိပ် (PBT) (သို့မဟုတ်) အလွန်စွဲမြဲသောသူတို့အားအပါအဝင် အဆိပ်အတောက်ဖြစ်စေသည့်ပိုးသတ်ဆေးများအသုံးပြုခြင်းကိုညတားမြစ်အတည်ပြုခဲ့သည်။ အီးယူအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအားလုံးတွင် ပိုးသတ်ဆေးများအန္တရာယ်ကင်းရှင်းရေးကို တိုးမြှင့်စေရန်အတွက် အလွန် bioaccululable (vPvB) နှင့် အစီအမံများကို အတည်ပြုခဲ့သည်။ ပိုးသတ်ဆေးဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများသည် တစ်နိုင်ငံနှင့်တစ်နိုင်ငံညကွဲပြားသော်လည်း ၎င်းတို့အသုံးပြုထားသောပိုးသတ်ဆေးများနှင့် ထုတ်ကုန်များကိုဘနိုင်ငံတကာနယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတွင်ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားသည်။ နိုင်ငံများအကြားစည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများနှင့် ကိုက်ညီမှုမရှိခြင်းကိုကိုင်တွယ်ရန် ကုလသမဂ္ဂစားနပ်ရိက္ခာနှင့်စိုက်ပျိုးရေးအဖွဲ့၏ ညီလာခံတစ်ခုမှ ကိုယ်စားလှယ်များသည် ၁၉၈၅ ခုနှစ်တွင်ဘပိုးမွှားစည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများကို စေတနာအလျောက်စံနှုန်းများ ဖန်တီးရန်အတွက်ပိုးသတ်ဆေးများဖြန့်ဖြူးခြင်းနှင့် အသုံးပြုခြင်းဆိုင်ရာ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာကျင့်၀တ်စည်းကမ်းကို ချမှတ်ခဲ့သည်။ ကျင့်ထုံးကို ၁၉၉၈ နှင့် ၂၀၀၂ တွင် အသစ်ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ FAO ကဒီဥပဒေဟာ ပိုးသတ်ဆေးအန္တရာယ်နဲ့ပတ်သက်လို့ အသိအမြင်မြင့်မားစေပြီး ပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုမှုကို ကန့်သတ်ချက်မရှိပဲ နိုင်ငံအရေအတွက်ကိုလျော့ကျစေတယ်လို့ဆိုထားပါတယ်။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ပိုးသတ်ဆေးကုန်သွယ်မှုစည်းမျဉ်းကိုတိုးတက်စေရန် နောက်ထပ်ကြိုးပမ်းမှုသုံးခုမှာ ကုလသမဂ္ဂအပြည်ပြည်ဆိုင်ရာကုန်သွယ်မှုဆိုင်ရာ၊ ဓာတုပစ္စည်းများဆိုင်ရာ၊ သတင်းအချက်အလက်ဖလှယ်ခြင်းဆိုင်ရာ၊ ယူအဲန်လန်ဒန်လမ်းညွှန်နှင့် ကုလသမဂ္ဂ Codex Alimentarius ကော်မရှင်တို့ဖြစ်သည်။ ပိုးသတ်ဆေးများ၀ယ်ရောင်းဝယ်သော နိုင်ငံများအကြား ကြိုတင်အသိပေးအကြောင်းကြားထားသော သဘောတူညီမှုတည်ရှိမှုသည်။ ယခင်နိုင်ငံများအနေဖြင့်ပါ၀င်သည့် နိုင်ငံများအကြား အများအားဖြင့် ပိုးသတ်ဆေးအကြွင်းအကျန်များအတွက် ယူနီဖောင်းစံနှုန်းများကို ဖန်တီးရန်ကြိုးပမ်းနေသည်။ ပိုးသတ်ဆေးအန္တရာယ် ကင်းရှင်းရေးပညာရေးနှင့်ပိုးသတ်ဆေးလျှောက်ထားသူများ၏ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများသည် အများပြည်သူအားပိုးသတ်ဆေးအလွဲသုံးစားမှုမှ ကာကွယ်ရန်ဒီဇိုင်းပြုလုပ်ထားသော်လည်း အလွဲသုံးစားမှုအားလုံးကို မဖယ်ရှားပါ။ ပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုမှုကိုလျှော့ချခြင်းနှင့် အဆိပ်သင့်စေသော ပိုးသတ်ဆေးများကို ရွေးချယ်ခြင်းသည်ပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုခြင်းကြောင့် လူ့အဖွဲ့အစည်းနှင့် ပတ်ဝန်းကျင်အပေါ် အန္တရာယ်များကို လျှော့ချနိုင်သည်။ ပေါင်းစပ်ပိုးမွှားနှိမ်နင်းရေးစီမံခန့်ခွဲမှု၊ ပိုးမွှားများကိုထိန်းချုပ်ရ န်နည်းလမ်းများစွာအသုံးပြုခြင်းသည် ကျယ်ပြန့်လာပြီး အင်ဒိုနီးရှား၊ တရုတ်၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ ယူအက်စ်၊ IPM သည် ဂေဟစနစ်အပေါ်လုပ်ဆောင်မှု၏ ပိုမိုကျယ်ပြန့်သောသက်ရောက်မှုများကို အသိအမှတ်ပြုရန်ကြိုးပမ်းသည်။ ကျန်းမာရေးနှင့် ပတ်၀န်းကျင်ဆိုင်ရာ အန္တရာယ်များကို လျှော့ချရန်ရည်ရွယ်သော ဇီဝဗေဒနှင့်ရုက္ခဗေဒဆိုင်ရာထုတ်ကုန်များနှင့် အခြားနည်းလမ်းများအပါအ၀င် ပိုးသတ်ဆေးအသစ်များကို ဖော်ထုတ်လျက်ရှိသည်။ ထို့အပြင်ဘခုနှစ်လျှောက်ထား အခြားရွေးချယ်စရာ ထိန်းချုပ်မှုစဉ်းစားခြင်းနှင့် ဓာတုပိုးသတ်ဆေးများအသုံးပြုမှုကို လျှော့ချကြောင်းနည်းလမ်းများချမှတ်ရန် အားပေးလျက်ရှိသည်။ ပိုးသတ်ဆေးများကို သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ပိုမိုအဆင်ပြေစေမည့် တိကျသောပိုးမွှားတစ်သက်တာ၏ သက်တမ်းကိုရည်မှန်းသည်။ (ဥပမာအားဖြင့်) အာလူးမှထုတ်ယူသော ဓာတုဓာတ်တစ်မျိုးအားအာလူး cyst nematodes သည် ၎င်းတို့၏အကာအကွယ်စင်များမှ ထွက်ပေါ်လာသည်။ သူတို့ကအာလူးကိုစားပြီး ကောက်ပဲသီးနှံတွေကိုဖျက်ဆီးတယ်။ အလားတူဓာတုပစ္စည်းကိုအာလူးမစိုက်ပျိုးမီ လယ်ကွင်းများသို့စောစောစီးစီး အသုံးပြုနိုင်သည်။

တမ်းပလိတ်:အဓိကဆောင်းပါးများအမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရှိပိုးသတ်ဆေးဆိုင်ရာစည်းမျဉ်းများနှင့် DDT

ယူအက်စ်တွင်အန္တရာယ်ရှိသောပေါင်းသတ်ဆေးများအသုံးပြုရန်ပြင်ဆင်ခြင်း

ယူနိုက်တက်စတိတ်တွင်သဘာဝပတ်၀န်းကျင်ကာကွယ်ရေးအေဂျင်စီ (EPA) သည်ဖက်ဒရယ်ပိုးသတ်ဆေး၊ ဖန်းဂတ်စ်နှင့်ရူဒီဒီတီဒစ်အက်ဥပဒေ (FIFRA) နှင့်စားနပ်ရိက္ခာအရည်အသွေးကာကွယ်ရေးအက်ဥပဒေ (FQPA) အရ ပိုးသတ်ဆေးများကို ထိန်းညှိရန်တာဝန်ရှိသည်။

ပစ္စည်းအသုံးပြုရန် လုံခြုံသောအခြေအနေများနှင့် ရည်ရွယ်ထားသောပိုးမွှားများအား ထိရောက်စွာကာကွယ်နိုင်ရန်အတွက် လေ့လာမှုများပြုလုပ်ရမည်။ EPA သည် ပိုးသတ်ဆေးများကို ဤထုတ်ကုန်များမှ လူသားများနှင့်ပတ်ဝန်းကျင်ကို ဆိုးကျိုးသက်ရောက်စေခြင်းမရှိစေရန် ကလေးသူငယ်များ၏ ကျန်းမာရေးနှင့်ဘေးကင်းရေးကို အလေးထားသည်။ ၁၉၈၄ ခုနှစ်နိုဝင်ဘာလမတိုင်မီက ထုတ်လုပ်ခဲ့သောပိုးသတ်ဆေးများသည် လက်ရှိသိပ္ပံနှင့်စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများနှင့် ကိုက်ညီရန်အတွက် ပြန်လည်အကဲဖြတ်ခြင်းခံရသည်။ မှတ်ပုံတင်ထားသောပိုးသတ်ဆေးများအားလုံး သင့်လျော်သောစံနှုန်းများနှင့်ကိုက်ညီစေရန် ၁၅ နှစ်တစ်ကြိမ်ပြန်လည်သုံးသပ်သည်။ မှတ်ပုံတင်ခြင်းလုပ်ငန်းစဉ်အတွင်း တံဆိပ်တစ်ခုကိုဖန်တီးသည်။ ဘေးကင်းလုံခြုံမှုကန့်သတ်ချက်များအပြင် ပစ္စည်းကိုသင့်လျော်စွာအသုံးပြုရန် လမ်းညွှန်တွင်တံဆိပ်ပါရှိသည်။ အဆိပ်သင့်မှုအပေါ် အခြေခံ၍ ပိုးသတ်ဆေးများကို အဆိပ်အတောက်ဖြစ်စေသော အတန်းအစားတွင် ခွဲခြားသတ်မှတ်သည်။ ပိုးသတ်ဆေးများသည် ယူနိုက်တက်စတိတ်တွင် မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲပြီးနောက်စမ်းသပ်မှုအရှိဆုံး ဓာတုပစ္စည်းများဖြစ်သည်။ ဖြစ်နိုင်ချေရှိသော သက်ရောက်မှုများကို ဆုံးဖြတ်ရန် အစားအစာအတွက်အသုံးပြုသူများသည် စမ်းသပ်မှု ၁၀၀ ကျော် လိုအပ်သည်။ အချို့သောပိုးသတ်ဆေးများကို အများပြည်သူသို့ရောင်းချရန် အလွန်အမင်းအန္တရာယ်ရှိသည်ဟုသတ်မှတ်ထားပြီး၊ စစ်ဆေးမှုပြီးပြီအသိအမှတ်ပြုလျှောက်ထားသူများသာ ကန့်သတ်ထားသောပိုးသတ်ဆေးများအသုံးပြုခြင်းကို ၀ယ်ယူနိုင်သည်။ ဤမှတ်တမ်းများကို ၀န်ထမ်းများနှင့် ပြည်နယ် (သို့မဟုတ်) နယ်မြေသဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းထိန်းသိမ်းရေးအေဂျင်စီများအတွက် ရရှိနိုင်ရမည်။ EPA အပြင် အမေရိကန်စိုက်ပျိုးရေးဌာန (USDA) နှင့်အမေရိကန်အစားအစာနှင့် ဆေးဝါးစီမံခန့်ခွဲမှုဌာန (FDA) တို့က သီးနှံများပေါ်တွင် (သို့မဟုတ်) ခွင့်ပြုထားသော ပိုးသတ်ဆေးအကြွင်းအကျန်အဆင့်အတန်းကို သတ်မှတ်ထားသည်။ EPA သည် ပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုခြင်း၊ လူ့ကျန်းမာရေးအပါအ၀င် ပတ်၀န်းကျင်ဆိုင်ရာသက်ရောက်မှုများနှင့် ဆက်နွှယ်မှုရှိနိုင်သည်ကိုကြည့်ရှုသည်။ ထို့အပြင် ယူအက်စ် EPA သည်အမျိုးသားကျန်းမာရေးကောင်စီ၏ အဆင့်လေးဆင့်ဖြစ်သည့် လူကျန်းမာရေးကိုအကဲဖြတ်ခြင်းအတွက် အသုံးပြုသည်။

မကြာသေးမီက Kaua'i ကောင်တီ (Hawai'i) သည်ပိုးသတ်ဆေးများနှင့် GMOs များနှင့်သက်ဆိုင်သောခရိုင်၏ ကုဒ်အခန်း ၂၂ တွင် ဆောင်းပါးတစ်ခုကိုထည့်သွင်းရန် ဘီလ်အမှတ် ၂၄၉၁ ကို အတည်ပြုခဲ့သည်။ ဤဥပဒေကြမ်းသည် Kaua'i ရှိ ဒေသခံရပ်ရွာလူထုများအား ၎င်းတို့၏ကုန်ပစ္စည်းများကို စမ်းသပ်သည့် ကြီးမားသောပိုးသတ်ဆေးကုမ္ပဏီများအား အကာအကွယ်ပေးသည်။