ပြဿဒါး

(က) ဗျတ္တ-ပဒ၊ ဖျက်ခေါ်ထ၊ မှတ်ကြ-ဗျသတား။

(ခ) ပါကတ-ဗျာကရဏ၊ နည်းအရ၊ ခေါ်ထယင်းစကား။

(ဂ) ခေါ်မာဂဓ၊ ပါဂယ။ ဗျတ္တ ဝတ္တ ဗား။

(ဃ) ပျက်စီးအနက်၊ ဤအချက်၊ မှတ်လျက်အမြဲထား။

မှတ်ချက် ။ ။ ပါကတ =ပါဂယ = ပြာကြိုက် == ပြာကရိုက်ဘာသာ။

တမာ-သရက်-အင်ကြင်း-ဆူးရစ်၊ လေးလ စဉ်လစ်၊ ပြဿဒါးဖြစ်။
တန်ခူးလကို တမာ၊ ကဆုန်လကို သက်ရင်းစသည်ဖြင့် လေးလစီရေန္ထ ဝါခေါင်လ၊ နတ်တော်လကျလျှင် တမာကပြန်ရေ၊ ပြဿဒါးနေ့၊ ပြဿဒါးအရပ်သို့ သွားလျှင် သာန္ထခိုက်သည်။ ကြွင်းအရပ်မှာ မထောင်းတာဟု ဆရာတို့ ဆိုကုန်ကြ၏။ (သုတသန္နိစယကျမ်း)

တန်ခူး ဝါခေါင်၊ တိမ်တောင်

ထွန်းပေါ်၊ လ နတ်တော်၊ မလျော် မြွေနှင့်ကြွက်။

ကဆုန် တော်သလင်း၊ ပြာသိုတွင်း၊ ဆင်မင်းဗုဒ္ဓါ၊

ရက်သောကြာ။

လမှာနယုန်၊ ကျွတ်တုံ သီတင်း၊

နှင်းဆွတ် စိုရွှဲ၊ တပို့တွဲ။ ကြဉ်ဖဲကြလေ၊ တနင်္ဂနွေ-တနင်္လာ

ရက်နှစ်ဖြာတည်း။

ဝါဆိုတန်ဆောင်မုန်း၊ ပူးတုံတပေါင်း၊

မကောင်းခြင်္သေ့၊ ဟိုင်းကိုတွေ့။

အထက်ပါ ပြဿဒါးရက်ရွေးနည်းကား ဝါထပ်သောနှစ်များတွင် ပထမဝါဆိုနှင့် ဒုတိယဝါဆိုတွင် ပြဿဒါးရက်များ ဖြစ်သော၊ အင်္ဂါနှင့် ရာဟုနေ့များသည် နှစ်လလုံးတူညီ၏။ အကယ်၍ ပြက္ခဒိန်တော် ပညာရှိအဖွဲ့မှာ သဘောကွဲလွဲမှုဖြင့် ဝါထပ်နှစ် မညီညွတ်ရှိနေလျှင်၊ ဤပြဿဒါးရက်ရွေးနည်းမှာလည်း အလွဲလွဲအချော်ချော်ဖြစ်သည်။ ထိုအတွက် မြန်မာလနှင့် ယှဉ်သော ပြဿဒါးရက်ရွေးနည်းများ မူမှန်မဟုတ်နိုင်။ တနင်္ဂနွေဂြိုဟ်မိဿရာသီအဝင်မှစန္ထ၊ ယင်းသည့်ရာသီ၌ရှိစဉ် အတွင်း၌သာ ကြာဿပတေးနှင့် စနေနေ့ များသည် ပြဿဒါးရက်များ ဖြစ်ကြ၏။

ပြိဿရာသီ၌ရှိသော ရက်များတွင်၊
ဗုဒ္ဓဟူးနှင့် သောကြာသည် ပြဿဒါးဖြစ်၏။
မေထုန် ။ ။ ။ ။ ။ တနင်္ဂနွေနှင့် တနင်္လာ
ပြဿဒါးဖြစ်၏။
ကရကဋ်။ ။ ။ ။ ။ အင်္ဂါ - ရာဟု ပြဿဒါးဖြစ်၏။
သိဟ် ။ ။ ။ ။ ။ ကြာဿပတေး - စနေ
ပြဿဒါးဖြစ်၏။
ကန် ။ ။ ။ ။ ။ ဗုဒ္ဓဟူး - သောကြာ
ပြဿဒါးဖြစ်၏။
တူ ။ ။ ။ ။ ။ တနင်္ဂနွေ - တနင်္လာ
ပြဿဒါးဖြစ်၏။
ဗြိစ္ဆာ ။ ။ ။ ။ ။ အင်္ဂါ - ရာဟု ပြဿဒါးဖြစ်၏။
ဓနု ။ ။ ။ ။ ။ ကြာဿပတေး - စနေ
ပြဿဒါးဖြစ်၏။
မကာရ ။ ။ ။ ။ ။ ဗုဒ္ဓဟူး - သောကြာ
ပြဿဒါးဖြစ်၏။
ကုံ ။ ။ ။ ။ ။ တနင်္ဂနွေ - တနင်္လာ
ပြဿဒါးဖြစ်၏။
မိန် ။ ။ ။ ။ ။ အင်္ဂါ - ရာဟု ပြဿဒါးဖြစ်၏။

မြန်မာပြက္ခဒိန်သည် နေသွားနှင့် မကိုက်ညီချေ။ တန်ခူးလမှစ၍ တပေါင်းလအထိ ၃၅၄ ရက်ရှိ၏။ နေသွားနှစ်၊ သို့မဟုတ် သက္ကရာဇ်နှစ် တစ်နှစ်တွင် ၃၆၅ ^၁/_၄ ရက်ရှိ၏။ သင်္ကြန်တက်ရက်သည် နေသွားနှစ်၏ နှစ်ဆန်းဖြစ်၏။ တနင်္ဂနွေဂြိုဟ် မိဿရာသီ ဝင်သည့်အချိန်ဖြစ်၏။ အိမ်သုံးပြက္ခဒိန်မူကား တန်ခူးလဖြစ်၏။ သို့သော် နှစ်ဆန်းရက်နှင့် မကိုက်ညီချေ။ ၁၃၂၁ ခုနှစ်တန်ခူးလ ၁ဝ ရက်နေ့တွင် မြန်မာနှစ်ဆန်းတစ်ရက် ဖြစ်သည်။ ၁၃၂၂ ခုနှစ်တန်းခူးလဆုတ် (၆) ရက်နေ့တွင် မြန်မာနှစ်ဆန်း တစ်ရက်ဖြစ်သည်။ ထိုကြောင့် တန်ခူးလဆန်း ၁ ရက်နေ့မှ စန္ထတန်ခူးလဆုတ် (၅) ရက်အတွင်းတွင်၊ တနင်္ဂနွေဂြိုဟ်သည် မိန်ရာသီတွင် တည်ရှိခြင်းကြောင့် အင်္ဂါနှင့် ရာဟုနေ့များသည်သာ ပြဿဒါးရက်များဖြစ်ရမည်။ တန်ခူးလဆုတ် ၆ ရက်နေ့မှ စန္ထ၊ ကဆုန်လဆုတ် (၆) ရက်နေ့အတွင်း၌မူကား၊ ကြာဿပတေးနှင့်စနေနေ့များသာလျှင် ပြဿဒါးရက်များ ဖြစ်ရမည်။ အိမ်သုံးပြက္ခဒိန်၌မူကား တန်ခူးလဆန်း ၁ ရက်နေ့မှစန္ထ တန်ခူးလဆုတ် ၁၄ ရက်ထိ ကြာဿပတေးနှင့်စနေသည် ပြဿဒါးနေ့များဖြစ်ကြ၏။ ထိုအတွက် သင်္ကြန်တက်ချိန်မှ ပထမရက်ပေါင်း ၃ဝ ကျော်အတွင်း၌ တနင်္ဂနွေဂြိုဟ်သည် မိဿရာသီအတွင်း၌ ရှိခြင်းကြောင့်ပြဿဒါးရက်များအဖြစ်ဖြင့် ကြာဿပတေးနှင့် စနေနေ့များတွင်သာ ရှောင်လျှင် ပိုမိုန္ထယုတ္တိရှိသည်။ ဒုတိယရက် ၃ဝ အတွင်း၌တနင်္ဂနွေဂြိုဟ်သည် ပြိဿရာသီအတွင်း၌ ရှိခြင်းကြောင့် ဗုဒ္ဓဟူးနှင့်သောကြာနေ့ကို ပြဿဒါးနေ့များ အဖြစ်ဖြင့် ရှောင်လျှင် ပိုန္ထယုတ္တိရှိမည်။ တနင်္ဂနွေဂြိုဟ် မိဿပြိဿ မေထုန်စသည့် ရာသီများသို့ ဝင်သည့်နေ့ရက်များကို သိလိုလျှင်၊ နှစ်စဉ်ထုတ်ဝေသော သံဒိဌနေ့စဉ် ဂြိုဟ်သွားပြက္ခဒိန်ကို ကြည့်ခြင်းအားဖြင့် သိနိုင်လေသည်။[1]

1. ပြိဿရာသီ၏ ရက်များတွင် ဗုဒ္ဓဟူးနှင့် သောကြာသည် ပြဿဒါး ဖြစ်သည်။
2. မေထုန်ရာသီ၏ ရက်များတွင် တနင်္ဂနွေ နှင့် တနင်္လာသည် ပြဿဒါး ဖြစ်သည်။
3. ကရကဋ်ရာသီ၏ ရက်များတွင် အင်္ဂါနှင့် ရာဟု သည် ပြဿဒါး ဖြစ်သည်။
4. သိဟ်ရာသီ၏ ရက်များတွင် ကြာသာပတေးနှင့် စနေသည် ပြဿဒါးဖြစ်သည်။
5. ကန်ရာသီ၏ရက်များတွင် ဗုဒ္ဓဟူးနှင့် သောကြာသည် ပြဿဒါးဖြစ်သည်။
6. တူရာသီ၏ရက်များတွင် တနင်္ဂနွေနှင့် တနင်္လာသည် ပြဿဒါးဖြစ်သည်။
7. ဗြိ စ္ဆာရာသီ၏ရက်များတွင် အင်္ဂါနှင့် ရာဟုသည် ပြဿဒါး ဖြစ်သည်။
8. ဓနုရာသီ၏ရက်များတွင် ကြာသာပတေးနှင့် စနေသည် ပြဿဒါး ဖြစ်သည်။
9. မကာရ ရာသီ၏ ရက်များတွင် ဗုဒ္ဓဟူးနှင့် သောကြာသည် ပြဿဒါးဖြစ်သည်။
10. ကုံရာသီ၏ရက်များတွင် တနင်္ဂနွေနှင့် တနင်္လာသည် ပြဿဒါး ဖြစ်သည်။
11. မိန်ရာသီ၏ ရက်များတွင် အင်္ဂါနှင့် ရာဟုသည် ပြဿဒါးဖြစ်သည်။

1. မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ( )