အိုဇုန်း

အိုဇုန်း (အင်္ဂလိပ်: Ozone; /ˈoʊzoʊn/) ဆိုသည် မော်လီကျူးတစ်ခုစီတိုင်းမှာ အောက်စီဂျင်အက်တမ် ၃ ခု ပူးပေါင်း ပါဝင်နေသည့် အောက်စီဂျင်ဖွဲ့စည်းမှုတစ်ခု ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် အိုဇုန်းကို ဓာတုဗေဒအရ မော်လီကျူး ဖွဲ့စည်းပုံ ဓာတုသင်္ကေတမှာ (O₃) ဖြစ်သည်။ လတ်ဆတ်သည့် သစ်သီး၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်ကဲ့သို့သော အစားအစာများနှင့် ရေကို သန့်စင်စေရန် 'ရောဂါပိုးကင်းဆေး' အနေဖြင့် အိုဇုန်းကို သုံးလေ့ရှိသည်။ အစားအစာများကို လေထဲတွင်ရှိနေသော အိုဇုန်းနှင့် ထိတွေ့စေခြင်း၊ သို့မဟုတ် အိုဇုန်းပါသောရေဖြင့် ဆေးကြောခြင်းစသော နည်းတစ်မျိုးမျိုးဖြင့် သန့်စင်နိုင်သည်။ သာမန်အားဖြင့် အောက်စီဂျင်ကို လေထဲတွင် O₂ အနေဖြင့် တွေ့နိုင်သည်။ ဆိုလိုသည်မှာ မော်လီကျူးတစ်ခုတွင် အောက်စီဂျင် အက်တမ် ၂ ခုရှိခြင်း ဖြစ်သည်။ အိုဇုန်းဟုခေါ်သော O₃ သည် တည်ငြိမ်မှုနည်းပြီး ပုံမှန်အောက်စီဂျင်အဖြစ် ပြောင်းလဲရန်၊ သူ၏ တတိယအက်တမ်ကို လွှတ်ပေးရန် ယိမ်းယိုင်နေသည်။ ထိုအချိန်မှ သူနှင့် တစ်ခုခုလာပြီး ထိတွေ့မိသောသူ၏ ပိုနေသောအက်တမ်ကို ထုတ်လွှတ်ပေးလိုက်သည်။ ထိုဖြစ်စဉ်ကို အောက်ဆီဒိုက် Oxidises ဖြစ်သည်ဟု ခေါ်သည်။ အိုဇုန်းသည် ဘက်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်စ် သို့မဟုတ် မှိုတစ်မျိုးမျိုးနှင့် ထိတွေ့မိတဲ့သောအခါ သူတို့၏ မျက်နှာပြင်ပေါ်တွင် အောက်စီဒိုက်ဖြစ်ပြီး ဘက်တီးရီးယားများကို သေစေသည်။ ထို့ကြောင့် အိုဇုန်းသည် အလွန်ကောင်းမွန်သော ရောဂါပိုးကင်းဆေးတစ်ခုဖြစ်သည်။ သို့သော် အိုဇုန်းသည် လူအပါအဝင် တခြားသော မျက်နှာပြင်များပေါ်တွင်လည်း အောက်စီဒိုက် ဖြစ်နိုင်သည်။ လူ့ခန္ဓာကိုယ်အရွယ်အစားကြောင့် သက်ရောက်မှု မပြင်းထန်ပေမဲ့ အသားအရေ ယားယံနီမြန်းခြင်းစသော ကသိကအောက်ဖြစ်စရာ ကြုံလာနိုင်သဖြင့် အကန့်အသတ်ဖြင့်သာ သုံးစွဲသင့်သည်။ လတ်ဆတ်သော ကုန်ပစ္စည်းများ၏ တာရှည်သိမ်းထားနိုင်မှုကို အများဆုံး ထိခိုက် ပျက်စီးစေတာသည်မှာ ဘက်တီးရီးယားနှင့် မှိုများဖြစ်သဖြင့် ယင်းကုန်ပစ္စည်းများအား အိုဇုန်းဖြင့်မွမ်းမံ ထိန်းသိမ်းထားပါက ကုန်ပစ္စည်းများကို သက်တမ်းကြာကြာ လတ်ဆတ်နေစေနိုင်သည်။ [4]

အိုဇုန်း

Ball and stick model of ozone Spacefill model of ozone
အမည်
IUPAC name Trioxygen
အမှတ်အသားများ
CAS Number	10028-15-6 Y
ChEBI	CHEBI:25812 Y
ChemSpider	23208 Y
EC Number	233–069–2
Gmelin Reference	1101
IUPHAR/BPS	6297
Jmol 3D model	Interactive image Interactive image
MeSH	Ozone
PubChem	24823
RTECS number	RS8225000
UNII	66H7ZZK23N Y
InChI InChI=1S/O3/c1-3-2 Y Key: CBENFWSGALASAD-UHFFFAOYSA-N Y InChI=1/O3/c1-3-2 Key: CBENFWSGALASAD-UHFFFAOYAY
SMILES [O-][O+]=O [O-][O+][O-]
ဂုဏ်သတ္တိများ
ဓာတုဗေဒ ဖော်မျူလာ	O3
Molar mass	၄၈�00 g·mol−1
ရုပ်အဆင်း	colorless to pale blue gas[1]
အနံ့	pungent[1]
သိပ်သည်းမှု	2.144 mg cm−3 (at 0 °C)
အရည်ပျော်မှတ်	−၁၉၂.၂ ဒီဂရီ စင်တီဂရိတ်; −၃၁၃.၉ ဒီဂရီ ဖာရင်ဟိုက်; ၈၁.၀ ကယ်လ်ဗင်
ရေဆူမှတ်	−၁၁၂ ဒီဂရီ စင်တီဂရိတ်; −၁၇၀ ဒီဂရီ ဖာရင်ဟိုက်; ၁၆၁ ကယ်လ်ဗင်
ရေထဲပျော်ဝင်မှု	1.05 g L−1 (at 0 °C)
ပျော်ဝင်မှု	very soluble in CCl4, sulfuric acid
ရေငွေ့ ဖိအား	>1 atm (20 °C)[1]
Magnetic susceptibility (χ)	+6.7·10−6 cm3/mol
Refractive index (nD)	1.2226 (liquid), 1.00052 (gas, STP, 546 nm — note high dispersion)[2]
တည်ဆောက်ပုံ
Space group	C2v
Coordination geometry	Digonal
Molecular shape	Dihedral
Hybridisation	sp2 for O1
Dipole moment	0.53 D
သာမိုဓာတုဗေဒ
Std molar အင်ထရိုပီ (So298)	238.92 J K−1 mol−1
Std enthalpy of formation (ΔfHo298)	142.67 kJ mol−1
အန္တရာယ်
EU classification (DSD)	O T+ C Xi
NFPA 704	0 0 0
Lethal dose or concentration (LD, LC):
LCLo (lowest published)	12.6 ppm (mouse, 3 hr) 50 ppm (human, 30 min) 36 ppm (rabbit, 3 hr) 21 ppm (mouse, 3 hr) 21.8 ppm (rat, 3 hr) 24.8 ppm (guinea pig, 3 hr) 4.8 ppm (rat, 4 hr)[3]
US health exposure limits (NIOSH):
PEL (Permissible)	TWA 0.1 ppm (0.2 mg/m3)[1]
REL (Recommended)	C 0.1 ppm (0.2 mg/m3)[1]
IDLH (Immediate danger)	5 ppm[1]
ဆက်စပ် ဒြပ်ပေါင်းများ
ဆက်စပ် ဒြပ်ပေါင်းများ	Sulfur dioxide Trisulfur Disulfur monoxide Cyclic ozone
Except where otherwise noted, data are given for materials in their standard state (at 25 °C [77 °F], 100 kPa).
Y verify (what is YN ?)
Infobox references