တက္ကသိုလ်ဘုန်းနိုင်
တက္ကသိုလ် ဘုန်းနိုင် (၁၉၃ဝ-၂ဝဝ၂) သည် မြန်မာနိုင်ငံသား တက္ကသိုလ် ပါမောက္ခ/ပါမောက္ခချုပ် တစ်ဦး အဖြစ်တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သူ ဖြစ်ပြီး အမျိုးသား စာပေဆုရ စာရေးဆရာ၊ ဇာတ်ညွှန်းရေးဆရာ၊ တေးရေးဆရာလည်း ဖြစ်ခဲ့သည်။
| တက္ကသိုလ် ဘုန်းနိုင် | |
|---|---|
 | |
| မွေးဖွား | ခင်မောင်တင့် ၁၆ ဇန်နဝါရီ ၁၉၃ဝ သန်လျင်မြို့၊ ဗြိတိသျှဘားမား |
| ကွယ်လွန် | ၁ဝ မေ၂ဝဝ၂ သန်လျင်မြို့၊ မြန်မာနိုင်ငံ |
| မိခင်ကျောင်း | ရန်ကုန် တက္ကသိုလ်၊ ကိုလံဘီယာ တက္ကသိုလ် (အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု) |
| အလုပ်အကိုင် | ပါမောက္ခချုပ်၊ စာရေးဆရာ |
| ကျော်ကြားမှုအရင်းခံ | အမျိုးသား စာပေဆုရ စာရေးဆရာ |
| ထင်ရှားသည့် လုပ်ဆောင်မှု | 'သူ့ကျွန်မခံပြီ'ဝတ္ထု (၁၉၅၉) 'သူငယ်ချင်းလို့ပဲ ဆက်၍ခေါ်မည် ခိုင်'(၁၉၆၄) 'တပြည်သူ မရွှေထား'(၁၉၇၁) 'နှင်းငွေ့ တထောင့် မိုးတမှောင့်'(၁၉၇၂) |
| မိဘ(များ) | ဦးထွန်းဖေ + ဒေါ်ကြင်မေ |
ငယ်စဉ်ဘဝ နှင့် ပညာရေး
ရန်ကုန်တိုင်း သန်လျင်မြို့၌ အဖ ဦးထွန်းဖေ၊ အမိ ဒေါ်ကြင်မေ တို့က ၁၆ ဇန်နဝါရီ ၁၉၃ဝ ကြာသပတေးနေ့တွင် မွေးဖွားခဲ့သည်။ မွေးချင်းငါးယောက်တွင် ဒုတိယမြောက် ဖြစ်သည်။ ငယ်မည် မောင်ဖေသိန်း၊ အမည်ရင်းမှာ ဦးခင်မောင်တင့် ဖြစ်သည်။
ပြည်ခရိုင် ပေါင်းတည်မြို့ မူလတန်းလွန်ကျောင်းမှ တက္ကသိုလ်ဝင်စာမေးပွဲ အောင်မြင်ပြီး မက်သဒစ်ကျောင်းများ (သန်လျင်၊ တွံတေး၊ သုံးခွ)၊ အစိုးရ အထက်တန်းကျောင်းများ (ပြည်၊ ပေါင်းတည်)၊ ဗုဒ္ဓဘာသာစာပေကို ကိုးတောင်တွဲကျောင်း (ထုံးဘို)၊ တက္ကသိုလ်ဝင် စာမေးပွဲ (၁၉၄၈)၊ ရန်ကုန် တက္ကသိုလ် (၁၉၄၈)၊ စိတ်ပညာ ဝိဇ္ဇာ ဂုဏ်ထူးဘွဲ့ (၁၉၅၅)၊ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု၊ နယူးယောက်မြို့၊ ကိုလံဘီယာ တက္ကသိုလ် ဘွဲ့လွန် မဟာ ဌာနမှ မဟာ ဝိဇ္ဇာဘွဲ့ (၁၉၅၉ - ၆၁) တို့ကို ဆည်းပူး အောင်မြင်ခဲ့သည်။
နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်း
၁၉၄၈ ခုနှစ်တွင် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်သို့ ရောက်ခဲ့သည်။ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ဂုဏ်ထူးတန်း နောက်ဆုံးနှစ် ဓာတ်ခွဲခန်းတွင် လက်တွေ့လုပ်နေစဉ် မန္တလေးတက္ကသိုလ်ကောလိပ် ကျောင်းအုပ်ကြီး ဦးကိုကိုလေးက မန္တလေးတက္ကသိုလ်သို့ လာရောက်၍ စိတ်ပညာ စတင်သင်ကြားပေးရန် မေတ္တာရပ်ခံခဲ့သည်။ မိမိ၏ ပညာပြန့်ပွားသည်ကို နှစ်သက်သည်က တစ်ကြောင်း၊ ဆရာကြီးဦးကိုကိုလေးအား လေးစားသည်ကတစ်ကြောင်းကြောင့် လာပါမည်ဟု ကတိပေးခဲ့သည်။
မန္တလေး ယူနီဗာစီတီ ကောလိပ် စိတ်ပညာ ဌာနမှူး (၁၉၅၅)၊ တောင်ကြီးကောလိပ် ကျောင်းအုပ်ကြီး (၁၉၆၂ - ၇၂)၊ ပုသိမ် ဒီဂရီ ကောလိပ် ကျောင်းအုပ်ကြီး (၁၉၇၂ - ၇၇)၊ မော်လမြိုင် ဒီဂရီ ကောလိပ် ကျောင်းအုပ်ကြီး (၁၉၇၇ - ၈၅)၊ မော်လမြိုင် တက္ကသိုလ် ဒုတိယ ပါမောက္ခချုပ် (၁၉၈၆ - ၈၈)အဖြစ်တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ ပညာရေး တက္ကသိုလ် ပါမောက္ခချုပ် အဖြစ်တာဝန်ထမ်းဆောင်နေစဉ် ၁၉၈၈အရေးအခင်း၌ စစ်မှန်သောဒီမိုကရေစီကို တောင်းဆိုရာတွင် ပါဝင်ခဲ့မှုကြောင့် စစ်အာဏာပိုင်များက အငြိမ်းစားပေးခြင်းခံခဲ့ရသည်။
မြန်မာပညာရေး လေ့လာရေး အဖွဲ့ ခေါင်းဆောင် အဖြစ် ဂျပန် (၁၉၇၇) နှင့် တရုတ် (၁၉၈၃) သို့ လည်းကောင်း၊ မြန်မာပညာရေး အထူး လေ့လာရေး အဖွဲ့ ဒုတိယ ခေါင်းဆောင် အဖြစ် ဂျပန် (၁၉၈၁) သို့ လည်းကောင်း၊ အာဆီယံ - ကိုရီးယား ယဉ်ကျေးမှု ခေါင်းဆောင် ဖလှယ်ရေး အစီအစဉ် တွေ့ဆုံ ပွဲများတွင် မြန်မာ ကိုယ်စားလှယ် အဖွဲ့ဝင် အဖြစ် ၁၉၉၉ နှင့် ၂ဝဝဝ ပြည့်နှစ်များ၌ ကိုးရီးယား သမ္မတ နိုင်ငံသို့ သွားရောက် ခဲ့ပြီး စာတမ်းများ ပြုစု ဖတ်ကြား ခဲ့သည်။
စာပေရေးသားခြင်း
စာပေနယ်သို့ ရှုမဝ မဂ္ဂဇင်း ပါ "ဒွိဟ" ကဗျာဖြင့် ၁၉၄၉ ခုနှစ်တွင် စတင် ဝင်ရောက် ခဲ့သည်။ ထင်ရှားသည့် လုံးချင်း ဝတ္ထုရှည်အချို့မှာ၊ ညီမလေးရယ် စိုးရိမ်မိတယ် (၁၉၅၈)၊ သူ့ကျွန်မခံပြီ (၁၉၅၉)၊ လွမ်း (၁၉၆၂)၊ မိုးည အိပ်မက်မြူ (၁၉၆၂)၊ ဤမြေမှသည် (၁၉၆၃)၊ စိမ်းနေဦးမည့် ကျွန်တော့်မြေ (၁၉၆၃)၊ မောင့်ဘဝ ညအလားကွယ် (၁၉၆၃)၊ သူငယ်ချင်းလို့ပဲ ဆက်၍ခေါ်မည် ခိုင် (၁၉၆၄)၊ ချစ်သော ဤကမ္ဘာ (၁၉၆၄)၊ လွမ်းတေး မဆုံးစေနှင့် စောသခင် (၁၉၆၅)၊ ကမ္ဘာကုန် ကျယ်သရွေ့ဝယ် (၁၉၆၆)၊ နွေကန္တာဦး (၁၉၆၈)၊ ဝသန် လေချိန်မှန်ကူး (၁၉၆၉)၊ တပြည်သူ မရွှေထား (၁၉၇၁)၊ နှင်းငွေ့တထောင့် မိုးတမှောင့် (၁၉၇၂)၊ ကိုယ့်အလှ ဘဝငွေလမင်း (၁၉၇၆)၊ စွန့်ခွာရသည့် နွေညများ (၁၉၈ဝ)၊ မိုးတွေ ရွာမှဖြင့် လျှင်ကွယ် (၁၉၈၄)၊ တိမ်ညိုအလွင့် လအမြင့် (၁၉၉ဝ)၊ ချစ်သူအိမ်အမိုး နောက်ဝယ် လပျောက်ခဲ့ခြင်း (၁၉၉၁)၊ မျက်ရည် လောကများ၏ ဟိုမှာဘက် (၁၉၉၂)၊ လေရူးသည် စာမတတ်ပါ (၁၉၉၅)စသည်တို့ ဖြစ်ကြသည်။ ထင်ရှားသည့် မဂ္ဂဇင်း ဝတ္ထုရှည် (novelette) များမှာ နှင်းရွက်ကြွေစော (၁၉၅၈)၊ မုန်းရစ်လေဦး (၁၉၅၈)၊ ရေပင်လယ်နှင် ငွေစင်ကြယ် (၁၉၅၈)၊ တန်ခူးလေနှင့် လျောတော့သည် (၁၉၆၁)၊ ပိတောက်နှင့် ကြိုပါမည် မာရီယာ (၁၉၆၃)၊ ကရုဏာ မိခင် (၁၉၆၃) တို့ ဖြစ်ကြသည်။ ဝတ္ထုတို အများ ကိုလည်း ရေးသားခဲ့ရာ ယင်းတို့ကို ပြန်လည် တင်ပြသည် (၁၉၆၅)၊ ဝတ္ထုတို ပေါင်းချုပ် အမှတ် ၁၊ ၂၊ ၃ (၁၉၆၉)၊ ဝိညာဉ်မှာ ဖူးသည့် ကြည်နူးမှု အလှပန်း (၁၉၉၃)၊ ကျွန်တော့် ဘဝ ပိတောက်ကမ္ဘာ (၁၉၉၃) စသည်ဖြင့် စုစည်း ခဲ့သည်။ စာပေ အနုပညာ ဆိုင်ရာ ကျမ်းများမှာ ဘုန်းနိုင့် အတွေး ဘုန်းနိုင့် အမြင် (၁၉၇၇)၊ ခမ်သိမ်းကလျာ ရှုဖွယ်သာတည်း ပထမတွဲ၊ ဒုတိယတွဲ (၁၉၉၄) တို့ ဖြစ်ကြသည်။ အင်္ဂလိပ် - မြန်မာ နှစ်ဘာသာ ဘာသာပြန် ကဗျာ စာအုပ် များမှာ ရှားလော့ဒေဝီ (၁၉၉၆)၊ တမ်းတမိခြင်း (၁၉၉၇) တို့ ဖြစ်ကြသည်။
နိုင်ငံခြား ဘာသာသို့ ပြန်ဆို ထုတ်ဝေ ခဲ့သည့် စာအုပ်များမှာ ရုရှား ဘာသာဖြင့် 'သူ့ကျွန်မခံပြီ' (၁၉၇ဝ)၊ တရုတ် ဘာသာဖြင့် 'စွန့်ခွာရသည့် နွေညများ' (၁၉၈၈)၊ ဟင်ဒီ ဘာသာဖြင့် 'သူငယ်ချင်းလို့ပဲ ဆက်၍ခေါ်မည် ခိုင်' (၁၉၉၄) တို့ ဖြစ်ကြသည်။ 'နှင်းငွေ့ တထောင့် မိုးတမှောင့်' ဖြင့် ၁၉၇၂ ခုနှစ်တွင် အမျိုးသား စာပေဆု ရရှိခဲ့သည်။[1]
ကွယ်လွန်
၂ဝဝ၂ ခုနှစ် မေလ ၁ဝ ရက်နေ့တွင် သန်လျင်၌ ကွယ်လွန် ခဲ့သည်။
ရေးသားထုတ်ဝေခဲ့သော စာအုပ်များ
- တန်ခူးလေနှင့်လျောတော့သည်
- မျက်ရည်လောကများ၏ဟိုမှာဘက်
- တိမ်ညိုအလွင့်လအမြင့်
- ဝဿန်လေ ချိန်မှန်ကူး
- ကမ္ဘာကုန်ကျယ်သရွေ့ဝယ်
- ဤမြေမှသည်
- စိမ်းနေဦးမည့်ကျွန်တော့်မြေ
နိုင်ငံခြားဘာသာသို့ ပြန်ဆိုခြင်းခံရသောစာအုပ်များ
- သူ့ကျွန်မခံပြီ (ရုရှားဘာသာ)
- မုန်းရစ်လေဦး (ဟင်ဒီဘာသာ)
- စွန့်ခွာရသည့်နွေညများ (တရုတ်ဘာသာ)
- မိုးညအိပ်မက်မြူ (ဂျပန်ပြည်၊ အိုဆာကာ တက္ကသိုလ်၊ မြန်မာစာဌာန၊ ပြဋ္ဌာန်းစာအုပ်)
- သူငယ်ချင်းလို့ပဲ ဆက်၍ခေါ်မည်ခိုင် (ဟင်ဒီဘာသာ)
ရုပ်ရှင်ရိုက်ကူးခဲ့သော ဝတ္ထုများ
- သူ့ကျွန်မခံပြီ
- ညီမလေးရယ် စိုးရိမ်မိတယ်
- လွမ်း
- တန်ခူးလေနှင့်လျောတော့သည်(မွှေးလွန်းသောပန်း)
- ရေပင်လယ်နှင့် ငွေစင်ကြယ်
- မိုးညအိပ်မက်မြူ
- မုန်းရစ်လေဦး
- နွေကန္တာဦး
- သူငယ်ချင်းလိုပဲ ဆက်၍ခေါ်မည်ခိုင်
- တပြည်သူ မရွှေထား
ရေးသားခဲ့သည့် ဇာတ်ညွှန်းများ
- ထားသခင်
- သစ္စာမိုးဦး
- သည်သောင်ယံက မခွာရက်တယ်
- မောင့်မူပိုင်ရှင်
ဗွီဒီယိုရိုက်ကူးခဲ့သော ဝတ္ထုများ
- လွမ်း
- မိုးညအိပ်မက်မြူ
- သာ၍ဝေးရာဆီကိုပါ
- သူငယ်ချင်းလိုပဲ ဆက်၍ခေါ်မည်ခိုင်
- တပြည်သူ မရွှေထား
ရေးသားခဲ့သည့် သီချင်းများ
- ကမ္ဘာကုန်ကျယ်သရွေ့ဝယ်
- ကိုယ့်အလှဘဝငွေလမင်း
- နွေကန္တာဦး
- ပတ္တမြားပွင့်တို့သမိုင်းပြောကြသည်
- တက္ကသိုလ်နန်း
- ထားသခင်
- မေတ္တာစေကျွန်
- မေတ္တာသောင်နွေဦး
- သည်သောင်ယံကမခွာရက်တယ်
- မေတ္တာများနှင့်စိန်ပန်းနီနီ
- ရတနာရွှေမိုး
- လရောင်မချစ်သောပန်းနှင့်ပန်းကိုမချစ်သောလ
စာပေသဘောတရား
- ဘုန်းနိုင်အတွေး၊ ဘုန်းနိုင်အမြင် (၁၉၇၇)
- ဝတ္ထုရှည်ဟူသည် (ဝတ္ထုရှည်စာတမ်းများ၊ စာပေဗိမာန်) ၁၉၈၁
- ခပ်သိမ်းကလျာရှုဖွယ်သာတည်း (၂-တွဲ)၁၉၉၄
- အမြင့်သို့ အာရုံညွှန့်တက်ခြင်း ၂၀၀၂
- လီရာနာ ဂင်္ဂါ ဧရာဝတီ နှင့် ကဗျာ၏ သင်္ခါ ရ နှင့် နိယာမ (ရုပ်ရှင်တေးကဗျာ)
အတွေးအမြင် စာတမ်းများ
- ပညာရဲ့ သဘော
- ပန်ဒိုရာအိုးပွင့်ပြီး ဟားပီးစ်တို့ ပျံသန်းချိန်
- အိုင်ကျူ မည်မျှပုံ၍ ယုံရမည်နည်း ၁၉၉၆
စာညွှန်း
- မလိခ။ မြန်မာ စာပေ အဘိဓာန် (၂)။ စာ ၃၁၂ - ၃၁၄။
- မလိခ။ မြန်မာဝတ္ထု အညွှန်း (၅)။ စာ ၂၇ - ၄၄။
- မြန်မာ့ စွယ်စုံကျမ်း နှစ်ချုပ် (၂ဝဝ၃)။ စာ ၁၅၁ - ၁၅၃။
- မြန်မာနိုင်ငံ စာပေဆုများ (၁၉၇၁ - ရ၉)။ စာ ၂၄။
- ပြန်/ဆက် စာတည်း အဖွဲ့။ နှစ်ဆယ်ရာစု မြန်မာ စာရေး ဆရာများနှင့် စာစု စာရင်း(၂ဝဝ၃)။ စာ ၉၂ - ၉၆။
- စာရေးဆရာများ။ လွမ်းတေးကို သူပင် သီရော့မည် (အမှတ်တရ တက္ကသိုလ် ဘုန်းနိုင်) (၂ဝဝ၃)။
- ကံကော်ဝတ်ရည် စာပေ။ ပညာရဲ့သဘော
- ကံကော်ဝတ်ရည် စာပေ။ အိုင်ကျူ မည်မျှပုံ၍ ယုံရမည်နည်း
ကိုးကား
- ရာပြည့် ဦးစိုးညွန့် (၂၀၀၅) ၊ မြန်မာစာရေးဆရာများ အတ္ထုပ္ပတ္တိ