ခင်နှင်းယု
ခင်နှင်းယု (အမည်ရင်း မခင်စု) (၁၉၂၅-၂၀၀၃) သည် မြန်မာစာပေလောကတွင် ထင်ရှားသော အမျိုးသမီးကလောင်ရှင်တစ်ဦးဖြစ်သည် ။
ခင်နှင်းယု | |
---|---|
မွေးဖွား | မခင်စု စက်တင်ဘာ ၇၊ ၁၉၂၅ ဧရာဝတီတိုင်း ဝါးခယ်မမြို့ |
ကွယ်လွန် | ဇန်နဝါရီ ၂၁၊ ၂၀၀၃ ၇၇) ရန်ကုန်မြို့ | (အသက်
အလုပ်အကိုင် | စာရေးဆရာ |
နိုင်ငံလူမျိုး | မြန်မာနိုင်ငံ |
လူမျိုး | ဗမာ |
ပညာရေး | ဝိဇ္ဇာဘွဲ့ (ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်) |
ရရှိသည့်ဆုများ | အမျိုးသားစာပေဆု၊ စာပေဗိမာန်စာမူဆု |
အိမ်ထောင်ဖက် | ဗိုလ်ကြီးကျော်သောင်း |
အတ္ထုပ္ပတ္တိအကျဉ်း
ဧရာဝတီတိုင်း ဝါးခယ်မမြို့၌ အဖ အစိုးရကျောင်းဆရာကြီး ဦးဘ ၊ အမိ ဒေါ်သိန်းတင်တို့မှ ၁၉၂၅ခု ၊ စက်တင်ဘာ ၇ ရက် (တနင်္လာနေ့) တွင်ဖွားမြင်သည် ။ မွေးချင်း ခုနစ်ယောက်အနက် ငါးယောက်မြောက်ဖြစ်ပြီး ဝန်ကြီးချုပ် ဦးနု နှင့်မောင်နှမ ဝမ်းကွဲတော်စပ် သူတစ်ဦးဖြစ်သည် ။ ၁၉၅ဝ တွင် ဗိုလ်ကြီးကျော်သောင်းနှင့် လက်ထပ်ခဲ့ကာ ၁၉၇ဝ တွင် ခင်ပွန်းသည် ကွယ်လွန်ခဲ့သည် ။ ၁၉၈၅ မှ ကျန်းမာရေးအလွန်ဆိုးရွားသောကြောင့် ဆေးရုံတွင် ကုသမှုခံယူ ပြီးနောက် "ချမ်းမြေ့ရိပ်သာ" တွင် နေထိုင်ခဲ့သည် ။ ၂၀၀၃ ဇန်နဝါရီလ ၂၁ ရက် (အင်္ဂါနေ့) နံနက် (၈:၃၀) တွင် ရန်ကုန်ပြည့်သူ့ ဆေးရုံကြီး၌ ကွယ်လွန်သည်။
ပညာရေး
၁၉၃ဝ တွင် ဝါးခယ်မမြို့ ဦးဘိုးထင် မြန်မာစာသင် အလယ်တန်းကျောင်း၌ စတင်ပညာသင်ကြားသည် ။ ၁၉၄ဝ တွင် ဝါးခယ်မမြို့ ဦးဘိုကြီးမြန်မာစာ အထက်တန်းကျောင်း၌ ရှစ်တန်းမှ ဆယ်တန်းတိုင် ပညာဆည်းပူးခဲ့ပြီး ၁၉၄၃ တွင် မြန်မာဆယ်တန်းနှင့် ၁၉၄၈ တွင် တက္ကသိုလ်ဝင်စာမေးပွဲ အောင်မြင်သည် ။ ရန်ကုန်မြို့ မြို့မ အထက်တန်းကျောင်း မှ ဆယ်တန်းအောင်မြင်ခဲ့သည်။ ၁၉၅၆ တွင် သက်ကြီးတက္ကသိုလ် ၊ ၁၉၅၉ တွင် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်၌ ပညာဆည်းပူးခဲ့ပြီး ၁၉၆၁ ခုနှစ်တွင် ဝိဇ္ဇာဘွဲ့ ရရှိခဲ့သည် ။
နိုင်ငံရေးနှင့်စာပေဘဝ
ဝါးဆယ်မကျောင်းသားသမဂွ အမှုဆောင် (၁၉၃၈ -၃၉) ဖြစ်ကာ ကျောင်းသားရေးရာများနှင့် တို့ဗမာအစည်းအရုံး နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုများတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။ ဂျပန်ခေတ် ဝါးခယ်မမြို့နယ် အာရှလူငယ်အစည်းအရုံးတွင် အမျိုးသမီးဌာန အတွင်းရေးမှူး (၁၉၄၃) ၊ ဖဆပလ သတင်းနှင့် ဝါဒဖြန့်ချိရေးဌာန လက်ထောက်အတွင်းရေးမှူး (၁၉၄၆) ၊ ယင်းဌာန တွဲဖက်အတွင်းရေးမှူးနှင့် ဖဆပလ သတင်းစဉ် တာဝန်ခံ အယ်ဒီတာ (၁၉၄၇) ၊ ဝန်ကြီးချုပ်၏ အတွင်းရေးအတွင်းဝန် (၁၉၄၈- ၄၉) စသည်ဖြင့်ဆောင်ရွက်ခဲ့သည် ။
၁၉၄၆ မှစကာ "မခင်စု" အမည်ရင်းဖြင့် ဖဆပလ သတင်းစဉ်တွင် ဆောင်းပါးများ ရေးသားခဲ့သည်။ ၁၉၄၇-တွင် "အချို" ကလောင်အမည်ဖြင့် သတင်းစုံ ဂျာနယ်၌ ဝတ္ထုတိုများ ရေးသားခဲ့သည် ။ ခင်နှင်းယု ကလောင်အမည်ဖြင့် ပထမဆုံးရေးသောဝတ္ထုမှာ ၁၉၄၇ "စာပဒေသာမဂ္ဂဇင်း" တွင်ပါရှိသည့် "အရိုင်း" ဖြစ်သည်။ လုံးချင်းဝတ္ထု (၁၇) အုပ် ၊ မဂ္ဂဇင်းဝတ္ထုရှည် အပုဒ် (၂၀) ၊ ဝတ္ထုတို (၁၀၀) ကျော်ခန့်ရေးသားခဲ့သည် ။ စာဆို၏ ဝတ္ထုတိုအချို့ကို ဂျာမန် ၊ ရုရှား ၊ ဂျပန် ဘာသာများသို့ ပြန်ဆိုခဲ့သည် ။
စာစုစာရင်း
လုံးချင်းဝတ္ထုများ
- ဆောင်းတွင်းပန်း (၁၉၅၃)
- မွှေး (၁၉၅၉)
- စိမ်းသင့်မှစိမ်း (၁၉၆၀)
- ချစ်လှချည်ရဲ့ (၁၉၆၁)
- နွေနှောင်းရွက်ကျန် (၁၉၆၁)
- ပန်းများကိုပွင့်စေသူ (၁၉၆၁)
- မျှော်လင့်လို့ဖြင့် မဆုံးနိုင်တယ် (၁၉၆၁)
- နွားတစ်ထောင် (၁၉၆၂)
- ပိုးခန်းဆီးနောက်မှ ငရဲခန်း (၁၉၆၂)
- ပန်းပန်လျက်ပါ (၁၉၆၂)
- မဟာသာကီ (၁၉၆၂)
- သခွတ်ပန်း (၁၉၆၂)
- အောင်မြင်သောနေ့ (၁၉၆၂)
- မိုးကျော်သူ (၁၉၆၃)
- မိန်းမရိုင်း (၁၉၆၃)
- သပြေ (၁၉၆၃)
- ယဉ်မင်းပိုက် (၁၉၆၄)
- သရဖူ (၁၉၆၄)
- လမင်းကြီးသာစမ်းပါ (၁၉၆၅)
- ပုံပြောကောင်းသောမိန်းကလေး (၁၉၆၆)
- ဖေဖေ (၁၉၆၈)
- လာခြင်းကောင်းသော လူကလေး (၁၉၆၉)
- ဘုရင်ခံမလိုချင်ပေါင် (၁၉၇၀)
- ကျွန်မ၏ချစ်သူ (၁၉၇၂)
- ထိပ်စုဖုရား မဗျိုင်း (၁၉၇၃)
- တစ်ထောင့်ငါးရာည၏ အိပ်မက်များ (၁၉၉၃)
- မြကြာဖြူ (၁၉၉၅)
- ဗညားရှိန်း (၁၉၉၈)
- ပျားရည်အိုင် (၁၉၉၉)
- ဥဩတွန်တဲ့ လရာသီ (၂၀၀၂)
- ကျွန်တော်တင်အောင်ထွန်း
- မိချို
ဝတ္ထုတိုပေါင်းချုပ်
- ကြေးမုံရိပ်သွင် (၁၉၆၀)
- ဘုံဓမ္မတာမှာ ကြုံလေသမှျ (၁၉၆၂)
- ကြာတော၌ရွာသောမိုး ဝတ္ထုတိုများ (၁၉၆၄)
- ကသစ်ပန်း ဝတ္ထုတိုများ (၁၉၆၅)
- မုတ်သုန်စောင်းကြိုး (၁၉၆၅)
- ခင်နှင်းယု၏ ဝတ္ထုတိုများ (၁၉၆၇)
- ကျွန်းဧကရီနှင့် အခြားဝတ္ထုတိုများ (၁၉၇၁)
- မိန်းမတို့အကြောင်း ဝတ္ထုတိုပေါင်းချုပ် (၁၉၉၂)
- လက်ရွေးစင် ဝတ္ထုတိုများ (၁၉၉၆)
- ကျွန်မကမချောပါဘူးနှင့် အခြားမဂ္ဂဇင်းဝတ္ထုတိုများ (၂၀၀၄)
အခြား
- ပွဲတွေ့ အမြတ်တရား (ဘာသာရေးဆောင်းပါးများ) (၁၉၈၁)
- မယ့်သည်းအိမ် (၂၀၀၀)
- ဘဝင်မကျလေသောအခါ (၂၀၀၂)
- ဇီဝစိုးစံအိမ် (၂၀၀၃)
စာပေဆုများ
- ၁၉၄၈ - လွတ်လပ်ရေး အထိမ်းအမှတ် စာပေပြိုင်ပွဲ (ဝတ္ထုတို - တတိယဆု) - "မျောက်လောင်း"
- ၁၉၅၃ - မြဝတီမဂ္ဂဇင်းစာပေပြိုင်ပွဲ (ဝတ္ထုရှည် - ပထမဆု) - "သရဖူ"
- ၁၉၆၁ - စာပေဗိမာန်ဆု - "ကြေးမုံရိပ်သွင် ဝတ္ထုတိုပေါင်းချုပ်"
- ၁၉၉၅ - အမျိုးသားစာပေဆု (ဝတ္ထုရှည်) - "မြကြာဖြူ"
ကိုးကား
- ရွှေမျှား၊ ဒဂုန် ။ မြန်မာနိုင်ငံစာပေဆုများ
- မလိခ ။ မြန်မာဝတ္ထုအညွှန်း (၂)
- မလိခ ။ မြန်မာစာပေအဘိဓာန်
- U Thaung (Aung Bala) (1981) ။"Contemporary Burmese Literature". Contributions to Asian Studies. 16: 81–99