ဂျိန်းဘာသာ

ဂျိန်းဘာသာ (အင်္ဂလိပ်: Jainism) ကို ဂျိန်းဓမ္မအဖြစ် ရိုးရာစဉ်ဆက်ခေါ်ဆိုကြ၍ ဤဘာသာတရားသည် ရှေးဟောင်း အိန္ဒိယဘာသာတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဂျိန်းဓမ္မသည် အဆက်ဆက်ပွင့်ခဲ့သည် တိရ်သံကာရ (ဘုရား) (သို့) ခေါင်းဆောင် (၂၄) ဆူသော ဘုရားများမှတဆင့် ၎င်းတို့၏ နာမ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အယူအဆ၊ သမိုင်း စသည်တို့ကို ခြေရာကောက်ပြန်ပြောင်း ကြည့်ရှုနိုင်ပါသည်။[1] ပထမဆုံး တိရ်သံကာရမှာ ရိရှဘနာထ (ရသဘဒေဝ) (Rishabhanatha) (သို့) ဤခေတ်၏ အဒိနဘဂဝါဖြစ်ကာ ဂျိန်းရိုးရာသဘောအရ သူသည် လွန်ခဲ့သော နှစ်သန်းပေါင်းများစွာက နေထိုင်ခဲ့သည်ဟု ယူဆထားသည်။ (၂၃) ဆူမြောက် ပရရှ်ဝနာထ (Parshvanatha) ကို သမိုင်းဆရာများက ဘီစီ ၇ (သို့) ၈ ရာစုများကဟု ဆိုကြကာ (၂၄) ဆူမြောက် မဟာဝီရကို ဘီစီ ငါးရာဟူ၍ ဖော်ပြကြသည်။ ဂျိမ်းဘာသာဝင်များက ဂျိမ်းဘာသာ၏ စကြာဝဠာသဘောတရားမှ သံသရာ ကို လမ်းညွှန်ပြသကြသော တိရ်သံကာရ ဘုရားရှင်များနှင့်အတူ ဂျိန်းဘာသာသည် ထာဝရဓမ္မ ဖြစ်သည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။

ဘာသာတရား ဂျိန်းဘာသာ

သမိုင်း

ခရစ်တော်မပေါ်မီ ၆-ရာစု

ဆရာ (အစရိယ)

ဝါဓမ္မနမဟာဝီရ

အယူဝါဒ

ဂိုဏ်းများ

ဒီဂမ္ဘရ - ဆွီဂမ္ဘရ

နိုင်ငံနှင့်ဒေသများ

အိန္ဒိယ, ဘယ်လ်ဂျီယံနိုင်ငံ, ကနေဒါ, ဟောင်ကောင်, ဂျပန်, စင်္ကာပူ, အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု

Rishabhdev, believed to have lived over a million years ago, is considered the founder of Jain philosophy for this cosmic age.

လက်ပုံသည် အဟိံသကို ရည်ညွှန်း၍ ဓမ္မစကြာဘီး (ဂျိန်း) သည် သံသရာ (ဝိဉာဉ်ကူးပြောင်းလည်ပတ်ခြင်း) ကို ရပ်တန့်ခြင်း စသည်တို့ကို ညွှန်းဆိုသည်။

အဓိကဘာသာရေး ယုံကြည်ချက်များမှာ အဟိံသဝါဒ (ahiṃsā, မညှင်းဆဲခြင်း) ၊ အနေကန္တဝါဒ (anekāntavāda, ဘက်ပေါင်းစုံမှ ရှုမြင်ခြင်း) ၊ အပါရိဂရာဟ (aparigraha, သံယောဇဉ်၊ တွယ်တာမှု မရှိခြင်း) ၊ ခြိုးခြံစွာကျင့်ခြင်း (asceticism, ကာမဂုဏ်မမှီဝဲခြင်း) စသည်တို့ဖြစ်ကြသည်။

ဘာသာရေးကိုင်းရှိုင်းသော ဂျိန်းဘာသာဝင်များသည် အောက်ပါ အချက်ငါးခုကို လိုက်နာကြသည်။ အဟိံသ၊ အမှန်တရား (satya, သစ္စာ) ၊ အစေယ (asteya, မခိုးယူခြင်း)၊ ဗြဟ္မစာရီအကျင့် (brahmacharya)၊ အပါရိဂရာဟ (ပိုင်ဆိုင်မှုမရှိခြင်း) တို့ဖြစ်ကြသည်။ ဤမူများသည် ဂျိန်းဘာသာဝင်တို့၏ လူမှုယဉ်ကျေးမှုကို များစွာသောနည်းလမ်းများဖြင့် အကျိုးသက်ရောက်ရာ နေမှုထိုင်ရာ၌ သက်သက်လွတ်စားသောက်ခြင်းများကိုလည်း ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ Parasparopagraho Jīvānām (ပါရာစပရောပါဂရာဟို ဂျိဝါနမ်) သည် ဂျိန်းဘာသာ၏ ဆောင်ပုဒ်ဖြစ်၍ အနက်မှာ နာမ်(ဝိဉာဉ်)တစ်ခုသည် အခြားနာမ်(ဝိဉာဉ်)ကို ကူညီဆောင်မရန် (သို့) အချင်းချင်း အထောက်အပံ့ အမှီသဟဲပြုရန် ဖြစ်သည်။ နမောကာရ မန္တန်သည် အခြေခံအကျဆုံး ဘုရားစာဖြစ်၏။

ဂျိန်းဓမ္မသည် ကမ္ဘာ့အစောဆုံးသော ဘာသာတရားများထဲက တစ်ခုဖြစ်၍ ဂိုဏ်းခွဲနှစ်ခုရှိသည်။ ဒိဂမ်ဘာရ နှင့် စဗိတမ်ဘာရ တို့ဖြစ်ကြသည်။ ခြိုးခြံမှုအကျင့်၊ လိင်၊ လက်ခံသည်ကျမ်းစာ အပေါ်တွင် မူတည်၍ ကွဲပြားသွားသည်။ နှစ်ဂိုဏ်စလုံး၌ ဒါယကာ/မ များက လှူဒါန်းထောက်ပံ့သော အလှူခံပုဂ္ဂိုလ်များ ရှိကြသည်။အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် ဂျိမ်းဘာသာဝင် ၄-၅ သန့်းကြားရှိ၍ အိန္ဒိယပြင်ပတွင် လည်းရှိကြ၍ အနေများသောနိုင်ငံများမှာ ကနေဒါ၊ အမေရိကန်၊ ဥရောပနိုင်ငံများဖြစ်ကြသည်။ ဂျပန်တွင်လည်း ဂျိန်းဘာသာ ထွန်းကာလာနေ၍ ဂျပန်တိုင်းရင်းသားမိသားစု ငါးထောင်ခန့် ဂျိန်းဘာသာဝင်များဖြစ်လာသည်ဟု မှန်းဆရသည်။ ဂျိန်းဘာသာနှသ့်ပတ်သက်သော အဓိကပွဲတော်များလည်းရှိကြသည်။