ဇင်ဘာဘွေနိုင်ငံ

အဓိကစားသုံးသီးနှံမှာ ဖူးစားပြောင်းဖြစ်ပြီး၊ အဓိကစီးပွားဖြစ်သီးနှံမှာ ဆေးရွက်ကြီး ဖြစ်သည်။ လယ်ယာထွက်ကုန်ပစ္စည်းတန်ဖိုး၏ ထက်ဝက်ကို ဆေးရွက်ကြီးမှ ရရှိသည်။ ပြည်ပပို့ကုန်တန်ဖိုး၏ ထက်ဝက်မှာလည်း ထိုစီးပွားဖြစ် သီးနှံမှပင် ရရှိသည်။ အခြားလယ်ယာထွက်ကုန်များမှာ ကြံ၊ ကော်ဖီ၊ ဂျုံ၊ နှံစားပြောင်း၊ လူး၊ ဆပ်၊ ပီလောပီနံ၊ စပါး၊ မြေပဲ၊ ပဲပိစပ်၊ လက်ဖက်၊ ဝါဂွမ်းနှင့် ရှောက်အမျိုးမျိုးတို့ ဖြစ်သည်။ ကြံကို ဟစ်ပိုနှင့် ထရိုင်ယံဂယ်ဒေသများတွင် ဧကပေါင်းများစွာ စိုက်ပျိုးသည်။ လက်ဖက်ကို အင်ယန်ဂါနှင့် ချီပင်ဂါဒေသများတွင် ကျယ်ပြန့်စွာ စိုက်ပျိုးသည်။ ရှောက်အမျိုးမျိုးကို အင်ယန်ဂါနှင့် ဟစ်ပိုဒေသများတွင် စီးပွားဖြစ် စိုက်ပျိုးသည်။ ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်ထက် ပေ ၂,၅၀၀ နှင် ၄,၀၀၀ အကြားရှိ ဒေသများသည် ရှောက်အမျိုးမျိုးစိုက်ပျိုးရန် သင့်လျော်သော ဒေသများဖြစ်ရာ မဲလ်စက်တာနှင့် အင်ယန်ဂါဒေသများတွင် တိုးချဲ့စိုက်ပျိုးလျက်ရှိသည်။

မွေးမြူရေးလုပ်ငန်းမှ ရရှိသော ပစ္စည်းများသည် ပြည်ပပို့ကုန်တွင် ဆေးရွက်ကြီးနောက် ဒုတိယနေရာလိုက်နေသည်။ မွေးမြူသောတိရစ္ဆာန်များမှာ သိုး၊ နွား၊ ဝက်နှင့် ငါးတို့ဖြစ်ကြသည်။ နှစ်စဉ် နွားနို့ဂါလံ ၁၀ သန်းခန့်၊ ဝက်သား မက်ထရစ်တန်ချိန် ၁၂၅,၀၀၀ နှင့် သိုးသား မက်ထရစ်တန်ချိန် ၉၀၀၀ ထုတ်လုပ်သည်။ ငါးကို ကာရီဘာအိုင်တွင် အကြီးအကျယ်မွေးမြူသည်။

၁၉၈၀ ပြည့်နှစ်တါင် ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသည်လုပ်ငန်းမှ ဇင်ဘာဘွေဒေါ်လာ ၂၃ သန်းခန့် ရရှိခဲ့ပြီး၊ ၁၉၈၂ ခုနှစ်တွင် ဒေါ်လာ ၄၅ သန်းမျှ ရရှိခဲ့သည်။

၎င်းသည် အမျိုးပေါင်းများစွာသော တန်ဖိုးမဖြတ်နိုင်သည့် သယံဇာတပစ္စည်းများကြွယ်ဝသော နိုင်ငံတနိုင်ငံဖြစ်သည်။ ရွှေ၊ ကြေးနီ၊ ကျောက်ဂွမ်း၊ ခရုမ်း၊ နစ်ကယ်လ်၊ ခဲမဖြူ၊ သံရိုင်း၊ ထုံးကျောက်၊ ဗဟန်းကျောက်၊ မီးစုန်း၊ ကျောက်မီးသွေး၊ လစ်သီယံတို့ တူးဖော်ရရှိ၍ ပြည်တွင်းစက်မှုလုပ်ငန်းတွင် အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်သည်။ တွင်းထွက်ပစ္စည်းကို အမြင့်ပိုင်းနှင့် အလယ်ပိုင်းဗဲလ်မြက်ခင်းဒေသများ၌ အများဆုံးတူးဖော်ရရှိသည်။

ဝှမ်ဂေးကျောက်မီးသွေးတွင်းမှ မီးသွေးနှင့် မီးသွေးထွက်ပစ္စည်း၊ အမျိုးညံ့သောကျောက်မီးသွေး မြောက်များစွာ ထုတ်သည်။ ကျောက်မီးသွေးသုံးလျှပ်စစ်ဓာတ်အားပေးစက်ရုံများ နိုင်ငံအနှံ့ရှိသည်။ တွင်းထွက်ပစ္စည်းများသည် ပြည်ပပို့ကုန်တန်ဖိုးစုစုပေါင်း၏ ရာခိုင်နှုန်း ၂၀ ရှိသည်။

ဆေးရွက်ကြီး၊ ရွှေ၊ ကြေးနီ၊ နစ်ကယ်၊ သံဖြူ၊ သံရိုင်း၊ ခရုမ်းအရိုင်း၊ သံပါသောခရုမ်း၊ ကျောက်ဂွမ်း၊ အထည်အလိပ်၊ ဖိနပ်၊ ပရိဘောဂပစ္စည်းအမျိုးမျိုး၊ အသားနှင့် သားရေထည်ပစ္စည်း၊ ခရီးသွားပစ္စည်း၊ သကြား၊ စက္ကူ၊ ရေဒီယိုနှင့် ရုပ်မြင်သံကြားပစ္စည်း၊ လက်ဝက်ရတနာတို့ကို ပြည်ပသို့ ပို့သည်။ ၁၉၈၁ ခုနှစ်က ပြည်ပပို့ကုန်တန်ဖိုး ကန်ဒေါ်လာသန်း ၁,၁၅၀ ဖိုးရှိသည်။

စက်နှင့် စက်အပိုပစ္စည်း၊ ဓာတုပစ္စည်း၊ သံမဏိပြားနှင့် သံမဏိလိပ်၊ အထည်အလိပ်တို့ကို ပြည်တွင်းသို့ သွင်းသည်။ ၁၉၈၁ ခုနှစ်အရ ပြည်တွင်းသွင်းကုန်တန်ဖိုး ကန်ဒေါ်လာသန်း ၁,၁၀၀ ရှိသည်။

၁၉၈၁ အရ ကန်တဒေါ်လာသည် ဇင်ဘာဘွေဒေါ်လာ ၀.၇၁ နှင့် ညီမျှသည်၊ ဇင်ဘာဘွေတဒေါ်လာသည် မြန်မာငွေ ၁၂ ကျပ် ၁၀ ပြားနှင့် ညီသည်။

မြို့ကြီးများကိုဆက်သွယ်သောလမ်းမကြီးမှာ ၈,၅၆၈ ကီလိုမီတာရှိပြီး ကျေးလက်ဒေသကို ဆက်သွယ်သောလမ်းငယ်မှာ ၆၉.၃၉၄ ကီလိုမီတာရှိသည်။

မီးရထားလမ်း ကီလိုမီတာ ၃,၂၅၀ ရှိသည်။ နှစ်လမ်းရှိသည့်အနက် တလမ်းမှာ ဇမ်ဘီယာမီးရထားလမ်းနှင့်၊ ကျန်တလမ်းမှာ တောင်အာဖရိကရထားလမ်းနှင့် ဆက်သွယ်ထားသည်။

တောင်အာဖရိကလေကြောင်းကုမ္ပဏီသည် နိုင်ငံတွင်ပျံသန်းသည့်တခုတည်းသော အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာလေကြောင်းကုမ္ပဏီဖြစ်သည်။

(၂၀၁၆ အရ) သမ္မတမှာ ယခုလက်ရှိ ရောဘတ်မူဂါဘဲ ဖြစ်လျက်ရှိသည်။ ဝန်ကြီးချုပ်မှာ ၂ ဦး(၁)အင်မာဆင် မနန်ဂဂွာ (၂) ဖလီကဇီလာ မဖိုကို

၁၉၂၃ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၁၂ ရက်၌ တောင်ရိုဒီးရှားအုပ်ချုပ်ရေးကို ဗြိတိသျှတောင်အာဖရိကကုမ္ပဏီအုပ်ချုပ်ရေးမှ ဗြိတိသျှကိုလိုနီအုပ်ချုပ်ရေးလက်သို့ လွှဲပြောင်းပေးအပ်သည်မှစ၍ တောင်ရိုဒီးရှားကို ဘုရင်ခံတဦး၏ လက်ဝယ် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရရှိသော ဗြိတိသျှကိုလိုနီအဖြစ် ရပ်တည်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် ၁၉၅၃ ၌ ဗြိတိသျှအစိုးရက မြောက်ရိုဒီးရှား(ယခု ဇမ်ဘီယာ)၊ တောင်ရိုဒီးရှား(ယခု ဇင်ဘာဘွေ)နှင့် ညာဆာလန်(ယခု မာလာဝီ)တို့ကို ပေါင်းစည်းပြီး ရိုဒီးရှား-ညာဆာလန်ပြည်ထောင်စုကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။ အဆိုပါအဖွဲ့အစည်းကိုလည်း တောင်ရိုဒီးရှား၏ မျက်နှာဖြူများကသာလျှင် ခြယ်လှယ်သည်။ ၁၉၆၁ ဒီဇင်ဘာ ၆ ၌ အတည်ပြုသော ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေသစ်အရ အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာကို မျက်နှာဖြူတို့ကသာ ဆက်ချုပ်ကိုင်ခွင့်ရသည်။ ထို့နောက် ၁၉၆၃ ဒီဇင်ဘာ ၃၁ ၌ ရိုဒီးရှား-ညာဆာလန်ပြည်ထောင်စုကို ဖျက်သိမ်းလိုက်သည်မှစ၍ တောင်ကို ပယ်ပြီး ရိုဒီးရှားဟု ပြောင်းလဲစေသည်။ သို့သော် အမည်သစ်ကို ဗြိတိသျှပါလီမန်က တရားဝင်အတည်မပြု။ ၎င်းနောက် ဗြိတိန်က မြောက်ရိုဒီးရှားနှင့် ညာဆာလန်အား လူမည်းအများစုအုပ်ချုပ်ရေးဖြင့် လွတ်လပ်ရေး ပေးလေသည်။ တောင်ရိုဒီးရှားကိုမူ လူမည်းအများစုအုပ်ချုပ်ရေး ပေးရန်လိုက်လျောခြင်း မရှိ၍ လွတ်လပ်ရေးပေးရန် ငြင်းပယ်ခဲ့သည်။

ရိုဒီးရှား၌ ၁၉၆၄ ဧပြီ ၁၄ မှစ၍ ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်လာသော အီယန်စမစ်သည် ရိုဒီးရှားလွတ်လပ်ရေးနှင့်ပတ်သက်၍ ဗြိတိန်၊ လန်ဒန်သို့ သွားပြီး ဗြိတိသျှဝန်ကြီးချုပ်များဖြစ်သော ဆာအလက် ဒေါက်ဂလပ်စ် ဟူးမ်နှင့် ထိုနှစ် စက်တင်ဘာ၌၊ ဟာရိုလ် ဝီလ်ဆင်နှင့် ၁၉၆၅ အောက်တိုဘာ၌ ဆွေးနွေးပွဲလုပ်သည်။ တဖန် ရိုဒီးရှားရှိ ဆောလ်စ်ဘာရီမြို့၌ ဗြိတိသျှဝန်ကြီးချုပ်၊ ဓနသဟာသအတွင်းရေးမှူး၊ နိုင်ငံတော်ရှေ့နေချုပ်တို့ သုံးဦးနှင့်လည်း အောက်တိုဘာလအတွင်း ညှိနှိုင်းခဲ့ပြီး ငါးရက်ခန့်အကြာ နိုဝင်ဘာ ၅ ၌ အရေးပေါ်အခြေအနေ ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သည်။ နိုဝင်ဘာ ၁၁ ၌ ရိုဒီးရှားသည် ဗြိတိသျှလက်အောက်မှလွတ်မြောက်ကြောင်း အီယန်စမစ်က တဖက်သတ် လွတ်လပ်ရေးကြေငြာသည်။ သို့ဖြစ်၍ ဗြိတိသျှဘုရင်ခံက အီယန်စမစ်ဦးဆောင်သော လူဖြူအစိုးရအဖွဲ့ကို ထုတ်ပယ်ကြောင်း ကြေငြာလေသည်။ ဗြိတိန်ကလည်း တဖက်သက်လွတ်လပ်ရေးကြေငြာသော အပြုအမူကို တရားမဝင်ဟု ဆိုကာ အသိအမှတ်မပြုသော်လည်း အီယန်စမစ်အစိုးရသည် ပြည်တွင်းအုပ်ချုပ်ရေးအာဏာကို ဆက်လက်ချုပ်ကိုင်ထားနိုင်သည်။ နိုဝင်ဘာ ၂၀ ၌ ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီက ရိုဒီးရှားအား စီးပွားရေးဖြတ်တောက်ကြရန် တိုက်တွန်းရာ တောင်အာဖရိကသမ္မတနိုင်ငံနှင့် ပေါ်တူဂီတို့မှအပ ကျန်ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများက လိုက်နာသည်။ ဒီဇင်ဘာ ၁၇ ၌ ရေနံတင်ပို့ခြင်း ရပ်ရန် ကောင်စီက ထပ်တိုက်တွန်းသော်လည်း မိုဇမ်းဘစ်နှင့် တောင်အာဖရိကနိုင်ငံတို့က ရေနံနှင့် ဓာတ်ဆီ တင်ပို့ခဲ့ကြသည်။

ရိုဒီးရှားပြဿနာဖြေရှင်းရေးနှင့် ပတ်သက်၍ ဗြိတိန်ဝန်ကြီးချုပ် ဝီလ်ဆင်နှင့် ရိုဒီးရှားဝန်ကြီးချုပ် စမစ်တို့သည် ၁၉၆၁ ဒီဇင်ဘာ၌ ဗြိတိသျှပိုင် တိုင်းဝါးရေယာဉ်ပေါ်တွင် ၁၉၆၁ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို အခြေပြုလျက် တရားဝင်လွတ်လပ်ရေးတွင် လိုအပ်သော အဆိုပြုချက်များကို ဆွေးနွေးရေးဆွဲကြသည်။ ၎င်းကို ဗြိတိန်အစိုးရက အတည်ပြုသော်လည်း စမစ်အစိုးရက ပယ်ချခဲ့သည်။ ၁၉၆၇ ၌ ရိုဒီးရှားနှင့် ဗြိတိန်တို့သည် ထိုအရေး၌ ထပ်မံစေ့စပ်သော်လည်း မအောင်မြင်။ ၁၉၆၈ အောက်တိုဘာ ဂျီဘရော်လ်တာရေလက်ကြားတွင် ဗြိတိသျှရေယာဉ် ဖီးယားလက်စ်ပေါ်၌ ထပ်မံဆွေးနွေးခဲ့သော်လည်း မအောင်မြင်ပြန်ချေ။ ထို့နောက်ရိုဒီးရှားအစိုးရက တိုင်းရင်းသားလူမည်းငါးဦးကို သေဒဏ်ပေးသည့် ကိစ္စနှင့် ပတ်သက်၍ ဗြိတိန်ဘုရင်မက လွတ်ငြိမ်းခွင့်ပေးရန် မေတ္တာရပ်သည်ကို မလိုက်လျောရာမှ ဗြိတိန်-ရိုဒီရှားဆက်ဆံရေး တင်းမာလာသည်။ ၁၉၆၉ ၌ လူဖြူလူနည်းစုအုပ်ချုပ်ရေးကို အခြေခံသော ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို စမစ်အစိုးရက ဆန္ဒခံယူပွဲလုပ်ပြီး အတည်ပြုပေးရန် ရိုဒီးရှားဥပဒေပြုလွှတ်တော်သို့ တင်သွင်းသည်။ ၎င်းတွင် ရိုဒီးရှားကို သမ္မတနိုင်ငံအဖြစ် ကြေငြာရန်၊ ဗြိတိန်နှင့် တရားဝင်အဆက်အသွယ်ဖြတ်ရန်တို့ ပါရှိသည်။

၁၉၇၀ ပြည့် မတ် ၂ ၌ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေသစ်အရ လူဖြူအစိုးရခေါင်းဆောင် ဝန်ကြီးချုပ် အီယန်စမစ်က ရိုဒီးရှားသမ္မတနိုင်ငံထူထောင်ကြောင်း ကြေငြာလိုက်သည်ကို ဗြိတိန်က လုံးဝ အသိအမှတ်မပြုဘဲ ရိုဒီးရှားကို အဆက်အသွယ်ဖြတ်တောက်သည်။ သို့သော် ၁၉၇၁ နိုဝင်ဘာ ၂၄ ၌ ဆက်လက်ဆွေးနွေးရန် သဘောတူသည်။ ၁၉၇၂ ၌ ဗြိတိန်မှ ကော်မရှင်အဖွဲ့တဖွဲ့ ရိုဒီးရှားသို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။
၁၉၇၄ နိုဝင်ဘာ၌ ဇမ်ဘီယာရှိ လူဆာကာမြို့၌ ရိုဒီးရှားအစိုးရနှင့် ရိုဒီးရှားအာဖရိကအမျိုးသားကောင်စီခေါင်းဆောင်များ တွေ့ဆုံ၍ ခြေဥဆိုင်ရာ သဘောတူညီမှုရရှိသည့်အဆင့် ရောက်ခဲ့သော်လည်း ပြည်တွင်း၌ အကြမ်းဖက်မှု ပိုတိုးပွားလာ၍ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး အပိုဒ်ကို ချိုးဖောက်သည့် သဘောသက်ရောက်ပြီး ဆွေးနွေးပွဲသဘောတူညီချက်မှာ ပျက်သွားရသည်။ ဖွဲ့စည်းပုံဆွေးနွေးပွဲကို ၁၉၇၅ ဩဂုတ်၌ ဗစ်တိုးရီးယားရေတံခွန်အနီး ဆက်လက်လုပ်ရာ ရိုဒီးရှားအာဖရိကအမျိုးသားကောင်စီအတွင်း သဘောထားကွဲလွဲပြန်၍ ပျက်ပြားသွားပြန်သည်။ ၁၉၇၆ ၌ ဂျူရှုဝါအင်ကိုမို ဦးဆောင်သော အာဖရိကအမျိုးသားကောင်စီဝင်များနှင့် ရိုဒီးရှားအစိုးရ သဘောတူညီချက်ရရန် ကြိုးစားသော်လည်း မအောင်မြင်။

ထိုကာလ ရိုဒီးရှားလူဖြူအစိုးရနှင့် လူမည်းမျိုးချစ် နိုင်ငံရေးအုပ်စုများ မကြာခဏ ဆွေးနွေးစေ့စပ်ကြသော်လည်း တိုးပွားလာသော အကြမ်းဖက်မှုကို တားနိုင်မစွမ်း၍ ၁၉၇၈ နှစ်လယ်ရောက်သော် စစ်ဘက်နှင့် အရပ်ဘက်မှ လူပေါင်း ၆၀၀၀ ခန့် သေကြေပျက်စီးလေသည်။ အစိုးရတပ်များသည် ဇမ်ဘီယာနှင့် မိုဇမ်ဘစ်တို့၌ လူမည်းမျိုးချစ်ပြောက်ကျားတပ်များနှင့် တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ၁၉၇၈ မတ်၌ အီယန်စမစ်နှင့် လူမည်းမျိုးချစ်ခေါင်းဆောင် သုံးဦးတို့ ပြည်တွင်းနိုင်ငံရေးဖြေရှင်းချက်တရပ်ကို လက်မှတ်ထိုးပြီး ၎င်းမှာ အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာကို လူမည်းလူများစုလက်သို့ မလွှဲပြောင်းမီကာလအတွင်း ၎င်းတို့လေးဦးက ခွဲဝေကျင့်သုံးရန် ဖြစ်ပြီး ပြောက်ကျားခေါင်းဆောင်များက လက်မခံ ပယ်ချခဲ့ကြသည်။

နိုင်ငံတွင် အရွယ်ရောက်သူတိုင်းမဲပေးခွင့်ရှိသော ရွေးကောက်ပွဲကို ၁၉၇၉ ဧပြီ ၂၁ ၌ ပထမဆုံးအကြိမ် ကျင်းပရာ ဘုန်းတော်ကြီးမူဇိုရီဝါ၏ ယူနိုက်တက်အာဖရိကအမျိုးသားကောင်စီက နိုင်၍ လူမည်းကြီးစိုးသော ပါလီမန်ကို ချုပ်နိုင်ခဲ့သည်။ ဗြိတိန်၊ မာဂရက်သက်ချာအစိုးရကလည်း ရိုဒီးရှားနှင့် ပုံမှန်ဆက်ဆံနိုင်ရန် ကြိုးပမ်းသည်။

ထိုနှစ် စက်တင်ဘာ ၁၀ မှ ဒီဇင်ဘာ ၁၅ ထိ ဗြိတိန်၊ လန်ဒန်ရှိ လန်ကတ်စတာအိမ်တော်၌ ဖွဲ့စည်းပုံဆွေးနွေးရာ လွတ်လပ်သော ဇင်ဘာဘွေသမ္မတနိုင်ငံ ထူထောင်ရေးဆိုင်ရာ ခြေဥ ရေးဆွဲရန်၊ လွတ်လပ်ရေးမရမီကာလ ၎င်းကို ဗြိတိသျှအုပ်ချုပ်ခံ တောင်ရိုဒီးရှားအဖြစ် တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုရန်နှင့် ရွေးကောက်ပွဲများကျင်းပပြီး ပြောက်ကျားစစ်ကို အဆုံးသတ်ရေးအတွက် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရန် စသည်ဖြင့် သဘောတူညီသည်။ လန်ကတ်စတာသဘောတူညီချက်ကို ၁၉၇၉ ဒီဇင်ဘာ ၂၁ ၌ ရေးထိုးပြီးနောက် နိုင်ငံတွင် မျိုးချစ်ပြောက်ကျားများနှင့် အစိုးရတပ်ဖွဲ့များ အပစ်အခတ်ရပ်စဲခြင်း၊ ၁၉၈၀ ဖေဖော်ဝါရီ၌ ပါလီမန်ရွေးကောက်ရာ ရောဘတ်မူဂါဘဲ ဦးဆောင်သော ဇာနူး မျိုးချစ်တပ်ဦးက အနိုင်ရခြင်းနှင့် မတ် ၃၁ ၌ မစ္စတာမူဂါဘဲက အစိုးရသစ်ဖွဲ့စည်းခြင်းတို့ကို အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့သည်။

လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက် ပထမဆုံးဖွဲ့စည်းသော ဇင်ဘာဘွေအစိုးရအဖွဲ့တွင် မူဂါဘဲ၏ မျိုးချစ်တပ်ဦးပါတီ၊ ဂျိုရှုဝါအင်မိုကို၏ မျိုးချစ်တပ်ဦးပါတီနှင့် လူဖြူအီယန်စမစ်၏ ရီပတ်ဘလစ်ကန်တပ်ဦးပါတီတို့ ပါသည်။ ၎င်းအဖွဲ့၌ ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ရောဘတ်မူဂါဘီက တာဝန်ယူပြီး၊ ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးအဖြစ် ဂျိုရှုဝါအင်မိုကိုက ဆောင်ရွက်သည်။ မူဂါဘဲသည် အစိုးရအဖွဲ့၌ ဝန်ကြီး ၂၃ ဦးရှိသည့်အနက် လူဖြူကို နှစ်နေရာ၊ ဂျိုရှုဝါအင်မိုကို၏ မျိုးချစ်တပ်ဦးကို လေးနေရာပေးခဲ့သည်။

ယင်းနောက် စီးပွားရေးကဏ္ဍ၌ လယ်ယာမြေ၊ ဘဏ်၊ အမြတ်ခွန်လုပ်ငန်းတို့ကိုလည်းကောင်း၊ လူမှုရေးကဏ္ဍ၌ ကျန်းမာရေး၊ ပညာရေးလုပ်ငန်းများကိုလည်းကောင်း ပြုပြင်သည်။ နိုင်ငံရေးကဏ္ဍ၌ ဆီဆီးလ်ရို့ဒ်စ်ရုပ်ထုကို ဝန်ကြီးချုပ်ရုံးအပြင်ဘက်မှ ဖယ်ပစ်ခြင်း၊ ဂျိမ်းတင်ရိပ်သာလမ်းကို ဆမိုရာမာရှဲလ်ရိပ်သာလမ်းဟူ၍၊ မြို့တော်ဆောလ်ဘာရီကို ဟာရာရေး(ဟာရဲ)ဟူ၍ တွင်စေခြင်း၊ ဗြိတိသျှတောင်အာဖရိကပုလိပ်တပ်ဖွဲ့ကို ဇင်ဘာဘွေသမ္မတနိုင်ငံရဲတပ်ဖွဲ့ဟူ၍ ပြောင်းခြင်း ဖြစ်သည်။ ပြန်ကြားရေးကဏ္ဍ၌ သတင်းနှင့် စာနယ်ဇင်း၊ အသံလွှင့်ရုံစသည်တို့တွင် ကိုလိုနီခေတ်အမည်များကို အာဖရိကအမျိုးသားအမည်များဖြင့် အစားထိုးခဲ့သည်။

၁၉၈၁ ဇန်နဝါရီ ၁၀ ၌ မူဂါဘဲသည် အစိုးရအဖွဲ့ကို ပထမဆုံးအကြိမ် ပြောင်းလဲရာ ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးအင်ကိုမိုကို ပြည်သူ့လုပ်ငန်းဝန်ကြီးအဖြစ်၊ ဝန်ကြီးချုပ်ရုံးတွဲဖက်ဝန်ကြီးဝစ်နက်စ်မန်ဝန်ဒါကို နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးအဖြစ် ပြောင်းခန့်သည်။ လူဖြူဝန်ကြီး ၂ နေရာကို မူလအတိုင်း ထားခဲ့သည်။ တဖန် အင်ကိုမို၏ မျိုးချစ်တပ်ဦးပါတီဒုဥက္ကဋ္ဌ ဂျိုစီယာချီနာမာနိုကို သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးဝန်ကြီးအဖြစ် ခန့်သည်။ မိမိ၏ မျိုးချစ်တပ်ဦးပါတီအထွေထွေအတွင်းရေးမှူးအဂ္ဂါတီကီရီကို လူအင်အားစီမံဝန်ကြီးရာထူးမှ ထုတ်ပယ်သည်။

လုံခြုံရေးနှင့်ဆိုင်သော ဝန်ကြီးဌာနများကို မျိုးချစ်ပါတီနှစ်ခုက ခွဲဝေတာဝန်ယူမည်ဟူသော သဘောတူညီချက်ကို မူဂါဘဲ ချိုးဖောက်ခြင်းကြောင့် အပြောင်းအလဲကို လက်မခံနိုင်ဟု အင်ကိုမိုက ကြေငြာသည်။ ထိုအခါ မူဂါဘဲက အင်ကိုမိုကို ဌာနလက်ကိုင်မရှိဝန်ကြီးအဖြစ် ပြောင်းခန့်လိုက်လေသည်။

အိမ်နီးချင်းလူမည်းနိုင်ငံများနှင့် ချစ်ကြည်စွာ ဆက်ဆံခဲ့သည်။ ဇမ်ဘီယာနှင့် နှစ်နိုင်ငံပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးကော်မရှင် ဖွဲ့ပြီး၊ မိုဇမ်ဘစ်နှင့် လုံခြုံရေးသဘောတူညီချက်စာချုပ် ချုပ်ဆိုခဲ့သော်လည်း လူဖြူအနည်းစုအုပ်စိုးသော တောင်အာဖရိကနှင့်မူ လူမည်းအစိုးရ အာဏာရလာချိန်မှစ၍ ဆက်ဆံရေး ပျက်ပြားလာသည်။ တောင်အာဖရိကလူဖြူအစိုးရက ကျင့်သုံးသော အသားအရောင်ခွဲခြားရေးဝါဒကို မူဂါဘဲက ဆန့်ကျင်သည်။ ၁၉၈၀ စက်တင်ဘာလက ဇင်ဘာဘွေပြည်ပြေး ၅၀၀၀ ခန့်ကို မိမိအစိုးရအား ဖြုတ်ချရန် လေ့ကျင့်ပေးနေသည်ဟု ဆိုကာ တောင်အာဖရိကနှင့် သံအဆက်အသွယ် ဖြတ်လေသည်။ နှစ်နိုင်ငံကုန်သွယ်ရေးမှာမူ ပုံမှန်အတိုင်း ထားရှိခဲ့သည်။

အစိုးရသည် ဆိုရှယ်လစ်နိုင်ငံများနှင့်လည်း၊ အနောက်အုပ်စု နိုင်ငံများနှင့်လည်း ရင်းနှီးစွာ ဆက်ဆံသွားမည်၊ ဘက်မလိုက်မူဝါဒကို ကျင့်သုံးကာ အင်အားကြီးနိုင်ငံများ၏ နောက်လိုက်ဘဝ အရောက်ခံမည်မဟုတ်ဟု ကြေငြာခဲ့သည်။

မူဂါဘဲသည် ၁၉၈၁ မေအတွင်းက တရုတ်၊ ဂျပန်၊ အိန္ဒိယနှင့် ပါကစ္စတန်သို့ ချစ်ကြည်ရေးသွားရောက်ပြီး၊ တရုတ်ဝန်ကြီးချုပ် ကျောက်ကျိယန်သည် ၁၉၈၂ ဒီဇင်ဘာ၌ ဇင်ဘာဘွေသို့ လာရောက်လည်ပတ်သည်။

ဇင်ဘာဘွေ၌ လူမည်းဦးရေ၏ ၈၅ ရာခိုင်နှုန်းခန့် ရှိသော ရှိုနာလူမျိုးစု၏ ထောက်ခံမှုကို ရရှိသည့် ဝန်ကြီးချုပ်မူဂါဘဲ၏ မျိုးချစ်တပ်ဦးပါတီနှင့် ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ရှိသော အင်ဒီဘီလီလူမျိုးစု၏ ထောက်ခံမှုကို ရရှိသော အင်ကိုမို၏ မျိုးချစ်တပ်ဦးတို့အကြား သံသယ တိုးပွားနေပြီး ၎င်းနိုင်ငံရေးပါတီ နှစ်ခုတို့ကို အခြေခံ၍ ဖွဲ့ထားသော ဇန်လာနှင့် ဇီပရာတပ်ဖွဲ့များအကြား ပဋိပက္ခများ၊ သေဆုံးမှုများ၊ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရမှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။

၁၉၈၂ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၇ ၌ ဝန်ကြီးချုပ်မူဂါဘဲက ဂျိုရှိုဝါအင်ကိုမိုနှင့်တကွ ဝန်ကြီးချီနာမာနိုနှင့် သယံဇာတပစ္စည်းဝန်ကြီးဂျိုးဇက်မာစီကာတို့ကို အစိုးရအဖွဲ့မှ ထုတ်ပစ်သည်။ ထုတ်ပယ်ရခြင်းမှာ တောင်အာဖရိကအကူအညီဖြင့် အာဏာသိမ်းရန် ကြံနေသောကြောင့်ဖြစ်သည်ဟု မူဂါဘဲက ဆိုသည်။ ယင်းကို အင်ကိုမိုက ငြင်းဆိုပြီး မူဂါဘဲသည် တပါတီစနစ်ကို ကျင့်သုံးလိုသောကြောင့် မိမိကို အစိုးရအဖွဲ့မှ ထုတ်ပယ်ရန် အကြောင်းရှာခြင်းသာဟု ပြန်လည်ပြောဆိုသည်။

ဇင်ဘာဘွေလွတ်မြောက်ရေးအတွက် အနှစ် ၂၀ နီးပါးမျှ ပူးပေါင်းတိုက်ပွဲဝင်ခဲ့ကြသော အင်ကိုမိုနှင့် မူဂါဘဲသည် ၁၉၈၀ လွတ်လပ်ရေးရရှိချိန်မှစ၍ သဘောထားကွဲလွဲ အလှမ်းကွာခဲ့သည်။ ၁၉၈၃ မတ်၌မူ တင်းမာနေသော ဆက်ဆံရေး ပေါက်ကွဲသွားပြီး အင်ကိုမိုသည် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံ ဘော့ဆွာနာမှတဆင့် လန်ဒန်သို့ ထွက်ပြေးခိုလှုံသည်။ ထွက်ပြေးလာရခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ အင်ကိုမိုက မိမိအသက်အန္တရာယ်ရှိသောကြောင့်ဟု ပြောကြားသည်။