မော်ရိုကိုနိုင်ငံ
မော်ရိုကိုနိုင်ငံ၏ တရားဝင်အမည်မှာ ကင်းဒမ်းအော့ဖ် မော်ရိုကို ဖြစ်ပြီး အာဖရိကမြောက်ပိုင်းတွင် ရှိသော နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။ လူဦးရေ ၃၆ သန်းကျော် ရှိပြီး ဧရိယာ စတုရန်းကီလိုမီတာ ၇၁၀,၈၅၀ ကီလိုမီတာရှိသည်။ အနောက်ဆဟာရရှိ အငြင်းပွားနေဆဲ နယ်မြေကိုလည်း မော်ရိုကိုမှပင် အုပ်ချုပ်သည်။ တူနီးရှားနိုင်ငံ၊ အယ်လ်ဂျီးရီးယားနိုင်ငံ၊ မော်ရီတေးနီးယားနိုင်ငံ နှင့် လစ်ဗျားနိုင်ငံတို့ ပါဝင်သော မာဂရက်ဘ် ဒေသ၏ တစိတ်တပိုင်းဖြစ်ပြီး ထိုနိုင်ငံများနှင့် ယဉ်ကျေးမှု၊ သမိုင်းကြောင်းနှင့် ဘာသာစကား ဆက်နွယ်ပတ်သက်နေမှုများ ရှိသည်။
| ကင်းဒမ်းအော့ဖ် မော်ရိုကို المملكة المغربية al-Mamlaka al-Maġribiyyah (Arabic) ⵜⴰⴳⵍⴷⵉⵜ ⵏ ⵓⵎⵔⵔⵓⴽ Tageldit n Umerruk (Tamazight) | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
နိုင်ငံတော် သီချင်း: النشيد الوطني المغربي "Cherifian Anthem" | |||||
 | |||||
| မြို့တော် | ရာဘတ်မြို့ | ||||
| အကြီးဆုံးမြို့ | ကာဆာဘလန်ကာမြို့ | ||||
| ရုံးသုံး ဘာသာစကားများ | အာရပ်၊ ဘာဘာ | ||||
| အမျိုးအစား | ပါလီမန် ဒီမိုကရေစီ နှင့် စည်းမျဉ်းခံ ဘုရင်စနစ် | ||||
| အစိုးရ | |||||
• ဘုရင် | မိုဟာမက် ၆ | ||||
• ဝန်ကြီးချုပ် | အဘတ်စ် အယ်လ် ဖာဇီ | ||||
| တည်ထောင် | |||||
• လွတ်လပ်ရေး (ပြင်သစ်မှ) | ၂ မတ် ၁၉၅၆ | ||||
• လွတ်လပ်ရေး (စပိန်မှ) | ၇ ဧပြီ ၁၉၅၆ | ||||
| ဧရိယာ | |||||
• စုစုပေါင်း | ၇၁၀,၈၅၀ km² (၂၇၄,၄၆၀ sq mi) (အဆင့်: ၅၇) | ||||
• ရေထု (%) | ၀.၀၅၆ % | ||||
| လူဦးရေ | |||||
• ခန့်မှန်း | ၃၂,၂၀၄,၉၁၅ (အဆင့် - ၃၈) | ||||
• သိပ်သည်းမှု | ၇၁.၆/km² (၁၈၅.၅/sq mi) (အဆင့် - ၁၂၂) | ||||
| GDP (PPP) | ခန့်မှန်း | ||||
• စုစုပေါင်း | ၁၅၈.၉၉၄ ဘီလီယံ | ||||
• Per capita | US$ ၅၀၀၀ | ||||
| HDI | ၀.၅၆၇ အလယ် · ၁၁၄ | ||||
| ငွေကြေး | မော်ရိုကန် ဒါဟမ် | ||||
| တယ်လီဖုန်းကုဒ် | +၂၁၂ | ||||
| Internet TLD | .ma | ||||
မော်ရိုကိုနိုင်ငံသည် အာဖရိကတိုက် အနောက် မြောက်ဖက်တွင် တည်ရှိ၍ စူလတန်ဘုရင်အုပ်စိုးသော နိုင်ငံဖြစ်၏၊ များမကြာမီ နှစ်များကမှ အချုပ်အခြာအာဏာကို ပြန်လည်ရရှိခဲ့လေသည်။ မော်ရိုကို နိုင်ငံကို အာရဗီဘာသာဖြင့် အယ်လမာဂရစ်အယ်လတ်ကဆားဟူ၍ ခေါ်ကာ အနောက်အစွန်းဖျားဟု အဓိပ္ပါယ်ရသည်။ မော်ရိုကိုနိုင်ငံသည် ဥရောပတိုက်နှင့် အလွန်နီးကပ်သည်။မော်ရိုကိုနိုင်ငံ၏ မြောက်ဖက်
ထိပ်ဖျားသည် စပိန်နိုင်ငံနှင့် ၉ မိုင် မျှသာ ရေလက်ကြားဖြင့် ခြားလျက်ရှိပေသည်။ နယ်နိမိတ်အားဖြင့်သော်ကား မော်ရိုကိုနိုင်ငံသည် မြောက်ဖက်တွင် မြေထဲပင်လယ်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ အရှေ့နှင့် တောင်ဖက်တွင် အယ်လဂျီးရီးယားနိုင်ငံဖြင့် လည်းကောင်း၊ အနောက်တောင်ဖက်တွင် ရီအိုသေအိုးရိုဒေသဖြင့်လည်းကောင်း၊ အနောက်ဖက်တွင် အတ္တလန္တိတ် သမုဒ္ဒရာဖြင့်လည်းကောင်း ပတ်ရံလျက်ရှိ၏။ မော်ရိုကိုနိုင်ငံ၏ မြို့တော်မှာ ရာဗတ်မြို့ဖြစ်၏။ အခြားမြို့ကြီးများကား တေတွန်း၊ တန်ဂျီးယား၊ ကာဆာဗလန်ကာ၊ ဖက်ဇ၊ မက်ကနက်၊ ဆာဖီ၊
ဥဂျဒါအစရှိသည်တို့ဖြစ်၏။ မော်ရိုကို နိုင်ငံသည် အချက်အခြာနေရာတွင် တည်ရှိခြင်းကြောင့် ကမ္ဘာတွင် အရေးပါအရာ ရောက်လေသည်။
မြေမျက်နှာပြင်အားဖြင့် မော်ရိုကိုနိုင်ငံသည် တောင်ထူထပ်သည်။ အတ္တလတ်တောင်တန်းသည် အနောက်ဖက်မှ အရှေ့ဖက်သို့ သွယ်တန်းလျက်ရှိ၏။ ထိုပြင် မြေထဲပင်လယ်ကမ်းခြေနှင့် အနည်းငယ်သာ ကွာဝေးသော အတွင်းဖက်၌ အခြားတောင်တန်းတစ်ခု ရှိသေးသည်။ ဤတောင်တန်းကြီးနှစ်ခု စပ်ကြား အတ္တလန္တိတ် ကမ်းခြေတွင် မြေဩဇာကောင်းသည့် မြေပြန့်ရှိ၍ ယင်းမြေပြန့်မှာ အချို့ နေရာများတွင် တောင် ကြားများဖြင့် ဖြတ်လျက်ရှိ၏။ မော်ရိုကိုနိုင်ငံတွင် မြစ်ပေါများသော်လည်း တောင်ဖက်သို့ စီးဝင်ရာ၌ သဲကန္တာရ ရှိသောကြောင့် ခန်းခြောက်သွားသဖြင့် မြစ်များမှာ တို၏။
ထင်ရှားသည့် မြစ်များကား မြောက်ဖက်တွင်မူးလူးယာဖြစ်၍ အခြားမြစ်တို့ကား ဂါးဂစ်နှင့် ဂရာတို့ဖြစ်၏။ ယင်းမြစ်တို့သည် နွေရာသီတွင် လုံးဝဆိုသလို ခန်းခြောက်ကုန်၏။ အင်းအိုင်များလည်း နွေရာသီတွင် ခန်းခြောက်ကုန်၏။ ကောက်ပင်များကို ခန်းသွားသော အင်းအိုင်များတွင် စိုက်ပျိုးကြသည်။
အတ္တလတ်တောင်တန်း၏ အနောက်ဖက်ရှိ ဒေသ၌ အသင့် အတင့် သာယာသော ရာသီ ဥတုရှိ၏။ တစ်နှစ်ပတ်လုံး ပင်လယ်မှ လေပြည်များ တိုက်ခတ်သဖြင့် အအေးဓာတ်ရသည်။ အရှေ့ဖက်ကုန်းလျှောသည် အေးမြ၍ ဆောင်းရာသီတွင် ပြင်းပြင်းထန်ထန် အေးသည်။ သို့သော် မြေပြန့် ဒေသနှင့် သဲကန္တာရဖြစ်သော အပိုင်းသည် နွေရာသီတွင် မခံမရပ်နိုင်အောင် ပူပြင်းသည်။
မြို့ကြီး ပြကြီးများတွင် ခေတ်မှီ တိုးတက်လျက်ရှိသော်လည်း မော်ရိုကိုနိုင်ငံတွင် နေထိုင်သူအများမှာ စရိုက်အားဖြင့် ခပ်ရိုင်းရိုင်း ခပ်ကြမ်းကြမ်း ဖြစ်သော ဗာဗာလူမျိုးစု ဖြစ်၏။ မြေပြန့်ပိုင်းနှင့် သဲကန္တာရပိုင်းတွင် အာရပ်နှင့် မူးဝါးလူမျိုးတို့ နေထိုင်ကြ သည်။ ဥရောပတိုက်သားတို့၏ အုပ်ထိန်းခြင်း ခံခဲ့ရသည့် ဒေသဖြစ်သည့် အလျောက် ဥရောပတိုက်သား ဦးရေလည်း အသင့် အတင့်ရှိသည်။ မော်ရိုကိုနိုင်ငံ၏ အယူဝါဒမှာ အစ္စလာမ်အယူဝါဒဖြစ်၏။ မော်ရိုကိုနိုင်ငံရှိ အချို့မြို့များတွင် ဂျူးလူမျိုးများရှိသည်။
မြို့ကြီးများမှအပ မော်ရိုကိုနိုင်ငံတွင် နေထိုင်သူတို့မှာ သိုးထိန်း၊ နွားထိန်းတို့ ဖြစ်လျက် သိုးမွေး၊ ဆိတ်မွေး၊ လျှော်ပင်များဖြင့် ရက်လုပ်ထားသော တဲများတွင် နေထိုင်ကြသည်။ လယ်သမားတို့သည် ရွှံ့ဖြင့် ပြုလုပ်သော အိမ်များတွင် နေထိုင်ကြ၏။
သို့အားဖြင့် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးသည် အရေးပါသော လုပ်ငန်းဖြစ်၍ ထွက်ကုန်ပစ္စည်းတို့ကား သံလွင်သီး၊ လိမ္မော်သီး၊ ရှောက်သီး၊ စွန်ပလွံသီးစသော အသီးများ၊ ဂျုံ၊ မုယော စပါးတို့ဖြစ်ကာ ဗာဒမ်သီးလည်း အမြောက်အမြား ထွက်၏။ ကျွဲ၊ နွား၊ သိုး၊ ဆိတ် မွေးမြူရေးလုပ်ငန်းလည်း တိုးတက်လျက်ရှိ၏။ ကမ်းခြေဖက်တွင် တံငါလုပ်ငန်းကို လုပ်ကိုင်လေရာ ဆာဖီမြို့သည် ဆာဒင်းငါး အများဆုံးထွက်ရာ ဆိပ်ကမ်းဖြစ်ပေသည်။ အတ္တလတ်တောင်၏ အလယ်ပိုင်းရှိ မြေပြန့်တွင် ဆည်မြောင်းများနှင့် ရေအားသုံးလျှပ်စစ်ဓာတ် လုပ်ငန်းများကြောင့် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးနှင့် စက်မှုလက်မှုလုပ်ငန်းများ တိုးတက်လျက်ရှိ၏။
လယ်ယာ စိုက်ပျိုးရေးအပြင် ယခုအခါ မြေပြန့်ဒေသတွင် စက်ရုံများ ပေါ်ထွန်းလျက်ရှိကာ ယင်းစက်ရုံများမှ ဓာတ်သတ္ထုများ၊ အထည်အလိပ်များ၊ စည်သွတ်အစားအစာများ အစရှိသည်တို့ ထွက်သည်၊ မော်ရိုကိုနိုင်ငံမှ သားရေပစ္စည်းများသည် ကမ္ဘာတွင် ထင်ရှားပေသည်။ မော်ရိုကိုနိုင်ငံမှ ထွက်သော ဓာတ်သတ္တုတို့ကား ဖော့စဖိတ်၊ အန်သရာစိုက် ကျောက်မီးသွေး၊ သံ၊ ကိုဗော့၊ မန်ဂနိ၊ မိုလစ်ဒီနမ်၊ ကြေးနီ၊ သံဖြူ၊ ခဲ၊ သွပ် တို့ဖြစ်၍ သစ်တောထွက် ပစ္စည်းတို့မှာ ဖော့၊ အိမ် ဆောက်လုပ်ရန် သစ်များနှင့် အိမ်ထောင် ပရိဘောဂ အတွက် သစ်တို့ဖြစ်၏။
မော်ရိုကိုနိုင်ငံ၏ သမိုင်းကို ပြန်လည်သုံးသပ်လျှင် မော်ရိုကိုနိုင်ငံသည် ရှေးရောမ အင်ပိုင်ယာ လက်အောက်ခံ မော်ရီတေးနီယားတွင် ပါဝင်ခဲ့သော နယ်တစ်ခုဖြစ်၏။
ရောမအင်ပိုင်ယာ ပြိုကွဲပြီးသည့်နောက်တွင် တိုင်းပြည် ဖရိုဖရဲဖြစ်ကာ ကြမ်းတမ်းသော ဘုရင်အသီးအသီး၏ လက်တွင်းသို့ ကျရောက်ခဲ့၏။ ခရစ် ၆ဝဝ ပြည့်နှစ် လောက်တွင် အာရပ်လူမျိုးတို့ ချဉ်းနင်းဝင်ရောက်လာကာအစ္စလာမ် အယူဝါဒကို သွတ်သွင်း ဖြန့်ချိ၏။ စပိန်နိုင်ငံကို မွတ်စလင်တို့ ဝင်ရောက် တိုက်ခိုက်အောင်မြင်သည့် အရေးအခင်းတွင် မော်ရိုကိုလည်း ပါဝင်ခဲ့လေသည်။ စပိန်နိုင်ငံမှ နှင်ထုတ်ခြင်းခံရသော မူးဝါးလူမျိုးတို့သည် မော်ရိုကိုတွင် အခြေစိုက်နေထိုင်ကြ၏။ ယင်းအချိန်နောက်ပိုင်းတွင် မော်ရိုကိုသည် အတော်အတန် အရေးပါသော တိုင်းပြည်တစ်ခု ဖြစ်လာသည်။ ၁၈ဝ၂ ခုနှစ်တွင် မော်ရိုကိုပြည်သည် ပင်လယ်ဓားပြများအရေးနှင့် စပ်လျဉ်း၍ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုနှင့် ဆက်ဆံရေး မသင့် ဖြစ်ခဲ့၏။ ၁၈၁၄ ခုနှစ်မှအစပြု၍မူ မော်ရိုကိုပြည်သည် ဥရောပနိုင်ငံများနှင့် အဆက်အသွယ် ပို၍ ကောင်းလာ၏။ သို့သော် ၁၈၅၉ ခုနှစ်တွင် စပိန်နိုင်ငံနှင့် စစ်ဖြစ်ပွားသည်တွင် စပိန်နိုင်ငံကအနိုင်ရသဖြင့် မော်ရိုကိုက လျော်ကြေးအဖြစ် ဒေါ်လာပေါင်း နှစ်ကုဋေကို စပိန်နိုင်ငံသို့ပေးရ၏။ ၁၈ ရာစုနှစ်နောက်ပိုင်းနှင့် ၁၉ ရာစုနှစ်ဦးပိုင်း အတောအတွင်းက ဥရောပနိုင်ငံကြီးများသည် မိုရော့ကိုပြည်၌ မည်သူက ပို၍ အခွင့်အသာယူကာ ကြိုးကိုင်သင့်ကြောင်းဖြင့် အချင်း များခဲ့ကြ၏။ ၁၉ဝ၄ ခုနှစ်တွင် ဗြိတိန်နိုင်ငံနှင့် ပြင်သစ်နိုင်ငံတို့ နှစ်ဦးသဘောတူညီချက်အရ ပြင်သစ်နိုင်ငံသည် မော်ရိုကိုပြည်တွင်ကြီးစိုး ကြိုးကိုင် နိုင်ခဲ့သည်။ ဂျာမနီနိုင်ငံသည် မော်ရိုကိုပြည်၏ ကုန်သွယ်မှု ၅ ပုံတစ်ပုံခန်းကိုချုပ်ကိုင်ထားရကား ကန့်ကွက်သော်လည်း ဗြိတိန်နှင့် ပြင်သစ်တို့က ပို၍ အင်အားတောင့်သဖြင့် အရာမရောက်ခဲ့ပေ။ ၁၉၁၂ ခုနှစ်တွင် ပြင်သစ်နိုင်ငံသည် စူလတန်ဘုရင် နှင့်လည်းကောင်း၊ စပိန်နှင့်လည်းကောင်း သဘောတူညီချက် စာချုပ်များ ချုပ်ဆိုကာ မိုရော့ကိုတွင် ပြင်သစ်အုပ်ထိန်းခံနယ်နှင့် စပိန်အုပ်ထန်းခံနယ်များကို ခွဲခြားသတ်မှတ်လေသည်။
သို့အားဖြင့် မော်ရိုကိုသည် အချုပ်အခြာ အာဏာကို ဆုံးရှုံးရလေသည်။ လွတ်လပ်ရေး မရမီက မော်ရိုကိုပြည်ကို စူလတန်ဘုရင် အုပ်စိုးသည်ဟု ဆိုရငြားလည်း တကယ်တမ်း အာဏာပိုင်သည်ကားမဟုတ်ပေ။ အယူဝါဒရေးဆိုင်ရာတွင် အထွတ်အထိပ်အာဏာပိုင်သောကြောင့်သာလျှင် သူ၏တိုင်းပြည် တွင် အာဏာ လွှမ်းမိုးနေခြင်း ဖြစ်၏။ ပြင်သစ်နယ်တွင် ပြင်သစ်ကိုယ်စားလှယ်တော်သည် နိုင်ငံခြား ဆက်သွယ်ရေးကို ကြိုးကိုင်၏။ စပိန်နယ်တွင်လည်း စပိန်အစိုးရ ကိုယ်စားလှယ် အဖြစ် ကယ်လီဖာတစ်ဦးကို ထားရာ၌ မိမိအလိုရှိသူကို ရွေးပိုင်ခွင့် ရှိသည်ဟု ဆိုရသော်လည်း စပိန်အစိုးရတင်ပြသော ကယ်လီဖာနှစ်ဦးအနက် တစ်ဦးကိုရွေးချယ်ရခြင်းဖြစ်၏။
စင်စစ်မူကား စပိန်နယ်တွင် စပိန်ဝန်ရှင်တော်မင်းကြီးကသာလျှင် လွှမ်းမိုးအုပ်ချုပ်နေခဲ့လေသည်။ ဤသို့ မော်ရိုကိုတွင် မျက်နှာဖြူ တိုင်းတစ်ပါးသားတို့ လာရောက်ခြယ်လှယ်နိုင်သည်မှာ စူလတန်ဘုရင်နှင့်လက်အောက်ခံများ အုပ်ချုပ်ရေး ညံ့ဖျင်းမှုကြောင့်ဟု ဆိုရပေမည်။ ၁၉၂၂ ခုနှစ်တွင် ရစ်ဖီယန် လူမျိုးစုတို့က မျက်နှာဖြူအစိုးရကို တော်လှန်ပုန်ကန်သော်လည်း မအောင်မြင်ဘဲ ခေါင်းဆောင်ဖြစ်သူ အဗ္ဗဒယ်ကာရင်သာလျှင် ပြည်နှင်ဒဏ် ခံခဲ့ရ၏။ ၁၉၂၃ ခုနှစ်တွင် ဂရိတ်ဗြိတိန်နှင့် ပြင်သစ်နိုင်ငံတို့သည် တန်ဂျီးယားကို အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ နယ်အဖြစ် သဘောတူ သတ်မှတ်ကြလေသည်။
၁၉၄၂ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်နေ့တွင် ဗြိတိသျှနှင့် အမေရိကန်ခေါင်းဆောင်သော တပ်များသည် မော်ရိုကိုပြည်သို့ အတ္တလန္တိတ်ကမ်းခြေဖက်မှ တက်ရောက်ခဲ့၏။ အမေရိကန်တပ်များသည် မော်ရိုကိုပြည်ကို ကောင်းမွန်စွာ ထိန်းသိမ်းခဲ့လေသည်။ ယင်းသည့်နောက်တွင် မော်ရိုကို ပြည်သည် အာဖရိကတိုက်၌ မဟာမိတ်တို့၏ အခြေခံစခန်း ဖြစ်လာသည်။ ၁၉၄၆ ခုနှစ်တွင် ပြင်သစ် နိုင်ငံ၏ အခြေခံ ဥပဒေအရ မော်ရိုကိုသည် ပြင်သစ် ပြည်ထောင်စုတွင် ပါဝင်သော အဖွဲ့ဝင် ပြည်တစ်ခု ဖြစ်လာ၏။ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုနှင့် ပြင်သစ် နိုင်ငံတို့သည် ဥရောပတိုက် အနောက်ဖက် ကာကွယ်ရေးအတွက် လေတပ်စခန်းများကို မော်ရိုကိုတွင် တည်ဆောက်ရန် ၁၉၅၁ ခုနှစ်တွင် သဘောတူကြလေသည်။
ပြင်သစ်အုပ်ထိန်းခံ မော်ရိုကိုပြည်သည် ပြင်သစ်တို့ လက်အောက်တွင် မငြိမ်မသက်ဖြစ်ကာ အစဉ်လိုပင် ပုန်ကန်ထကြွမှုများ ပေါ်ပေါက်ခဲ့ပေသည်။ ၁၉၅၃ ခုနှစ်တွင် ပြင်သစ်တို့သည် စူလတန် ဘုရင် ဆီဒီ ဗင်ယူဆွတ်ကို နယ်နှင်လိုက်လေည်။ သူ၏ နေရာတွင် သူ၏ ဦးရီးတော် မဟာမက်ဗင် အာရာဖာကို နန်းတင်သည်။ ဦးရီးတော်မှာ ပြင်သစ်တို့ကို လိုလားသူဖြစ်၏။ ထိုအချိန်မှစ၍ တိုင်းပြည်တွင် ဆူပူထကြွမှုများ ပေါ်ပေါက်လာပြန်၏။ မော်ရိုကိုမျိုးချစ်အဖွဲ့က လွတ်လပ်ရေးပေးရန်နှင့် စူလတန်ဘုရင် ဟောင်းကို ပြန်လည်နန်းတင်ရန် တောင်းဆိုကြလေသည်။
ဤသို့ ဆန္ဒပြပွဲများ အဓိကရုဏ်းများတွင် တိုင်းသူ ပြည်သားထောင်ပေါင်းများစွာ သေကြေကြရလေသည်။ ၁၉၅၅ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၇ ရက်နေ့တွင် ပြင်သစ်တို့သည် စူလတန်ဘုရင်ဟောင်းကို ပြန်လည်နန်းတင်၏။ စူလတန်ဘုရင်သည်စီ အင်ဗာရက်ဗက်ကိုင်ကို ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ခန့်အပ်၍ ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံ ဥပဒေကို ရေးဆွဲရန်လည်းကောင်း၊ ဒီမိုကရေစီ အစိုးရအဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်းရန်လည်းကောင်း အာဏာနှင်းအပ်လေသည်။ ပြင်သစ်အစိုးရ ကိုယ်စား လှယ်တော်သည် မော်ရိုကိုတွင် လွတ်လပ်သော နိုင်ငံဖြစ်သည့် အချိန်အထိ နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး ဖြစ်၏။ မော်ရိုကိုသည် ၁၉၅၆ ခုနှစ် မတ်လ ၂ ရက်နေ့တွင် အချုပ်အချာအာဏာပိုင်လွတ်လပ်သော မော်ရိုကိုနိုင်ငံအဖြစ်သို့ ရောက်ရှိ သည်။ စပိန်အစိုးရသည်လည်း ပြင်သစ်တို့၏ လမ်းစဉ်ကို လိုက်လျက် စပိန်အုပ်ထိန်းနယ်ကို ၁၉၅၆ ခုနှစ် ဧပြီလ ၇ ရက်နေ့တွင် လက်လွှတ်လိုက်လေသည်။ ဆီဒီ ဗင်ယူဆွတ်သည် ပဉ္စမ မဟာမက် ဘုရင်အဖြစ် နန်းတက်သည်။ ဘုရင်သည် တန်ဂျီးယားနယ်ကို မိုရော့ကိုပိုင်နယ်အဖြစ် ပြန်လည် တောင်းခံယူလျက် ယင်းဒေသတွင် ဘုရင်ခံတစ်ဦးကို ခန့်အပ်လေသည်။ မိုရော့ကို နိုင်ငံသည် ၁၉၅၇ ခုနှစ်တွင် ကုလသမဂ္ဂတွင် အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးအဖြစ် ဝင်ရောက်သည်။
၁၉၆၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၆ ရက်နေ့တွင် မဟာမက်ဘုရင် နတ်ရွာစံသဖြင့် အိမ်ရှေ့နန်းလျာ မူလေဟာဆန်က ထီးနန်း ဆက်ခံ လေသည်။ [1]
- မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၉)