ဘင်ဂျမင် ဟယ်ရီဆန်

ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးဝါဒကို ရှေ့တန်းတင်လာသည့် ဘင်ဂျမင်အနေဖြင့် လက်တွေ့တွင်လည်း ပါတီဝင်မဟုတ်သူ ရှစ်ဦးတိတိကို အစိုးရအဖွဲ့တွင် ပါဝင်စေသည်။ သူ့ရာထူးသက်တမ်းအတွင်း ပြည်နယ်သစ် ခြောက်ခုက ပြည်ထောင်စုအတွင်း ဝင်ရောက်လာသည်။ နိုင်ငံ့ဩဇာကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်တည်ဆောက်လာနိုင်သဖြင့် ဗြိတိန်၊ အီတလီ၊ ဂျာမနီ၊ ချီလီနိုင်ငံများနှင့် ညှိနှိုင်းရေးစာချုပ်များ ချုပ်ဆိုနိုင်သဖြင့် ပထမအကြိမ် ပန်-အမေရိက ကွန်ဖရန့်ကို ကျင်းပနိုင်သည်။ ထူးခြားသောအဖြစ်တစ်ခုမှ နောင်တွင် သမ္မတဖြစ်လာမည့် ဝီလျံ ဟောင်းဝဒ် တာ့ဖ် တစ်ယောက် တရားရုံးချုပ် တရားသူကြီးအဖြစ် ရာထူးတာဝန်ထမ်းဆောင်လိုကြောင်း စာနှင့်တကွလျှောက်ထားသော်လည်း ပယ်ချခံရသည်မှ သမ္မဖြစ်ပြီး အသက် ၆၃နှစ်အရွယ် အသက်ကြီးမှ ထိုရာထူးတွင် တာဝန်တစ်ကြော့ ထမ်းရခြင်းဖြစ်သည်။

ဘင်ဂျမင်လက်ထက်တွင် အိမ်ဖြူတော် လျှပ်စစ်မီးစတင်ရရှိသည်။ သို့သော် သမ္မတကတော်က လျှပ်စစ်ကို ကြောက်လွန်းသဖြင့် မီးခလုတ်များကို မည်သည့်အခါမျှ ကိုယ်တိုင်မဖွင့်ဟု ဆိုသည်။ လွှတ်တော်နှင့် ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်မှုအနေဖြင့် ရေတပ်နှင့် ရေကြောင်းသယ်ယူပို့ဆောင်ရေးအတွက် ခေတ်မီသင်္ဘောများတည်ဆောက်ရန် ငွေကြေးသုံးစွဲခွင့်ရရှိခဲ့သည်။ ငြိမ်းချမ်းရေးကာလတစ်ခုအတွက် ဒေါ်လာသန်းတစ်ထောင်တန် စီမံကိန်းဖြစ်သဖြင့် ကြီးကျယ်သည်ဟု ဆိုရမည်ဖြစ်သည်။ လွှတ်တော်က သူ့ကိုကျော်၍ ငွေကြေးကဏ္ဍများတွင် ဥပဒေအတော်များများပြဋ္ဌာန်းခဲ့သော်လည်း ဝင်ရောက်စွပ်ဖက်နိုင်ခြင်း မရှိခဲ့ပေ။

၁၈၉၂တွင် သမ္မတဘင်ဂျမင် ဟယ်ရီဆန်က လွှတ်တော်တွင်း မိန့်ခွန်းပြောကြားရာတွင် အမေရိကန်သမိုင်း တစ်လျှောက် ယခုလောက် အလုပ်အကိုင်ပေါများကာ လူတို့ ဖောဖောသီသီသုံးစွဲနိုင်ခဲ့ဖူးသည့် အချိန် မရှိခဲ့ ဟုကြွေးကြော်ခဲ့သည်။ သို့သော် ထိုမှတစ်နှစ်မပြည့်သေးမီအချိန်တွင် အမေရိကန်သမိုင်းတွင် ဒုတိယမြောက် အဆိုးဆုံးစီးပွားပျက်ကပ်ကြီးပေါ်ပေါက်လာ သသည်။ လွှတ်တော်က သမ္မတကို ကျော်လွန်၍ ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သည့် ငွေးကြေးနှင့် အခွန်ဥပဒေများကလည်း ထိုစီးပွားပျက်ကပ်ကြီးကို ဝင်ရောက်ကာ အားပေးအားမြောက် ပြုသကဲ့ပင်ရှိနေသည်။ ထိုဥပဒေများအား ဥပဒေကြမ်းအဖြစ် ရှိစဉ်တည်းက သမ္မတအနေဖြင့် ဗီတိုအာဏာသုံးကာ ပယ်ချလိုက်လျှင်ရသော်လည်း ဝင်ရောက်စွပ်ဖက်ခြင်း မပြုခဲ့သဖြင့် ဤသို့အခြေအနေဆိုးရသည် ဟုဆိုသည်။ စီးပွားပျက်ကပ်ကြောင့် ဖြစ်ပွားရသည့် ဆူပူဆန္ဒပြမှုများကိုလည်း အင်အားသုံးကာ ဖြေရှင်းသဖြင့် ဝေဖန်ခံရပြန်သည်။ သို့ဖြင့် နာမည်ကောင်း မရသည့်ကြားမှ သမ္မတကတော် ဆုံးပြန်သဖြင့် စိတ်ဓာတ်ကျဆင်းနေသော ဟယ်ရီဆန်သည် နောက်တစ်ကြိမ် သမ္မတအဖြစ်ရွေးကောက်ခံရန်အတွက် ပါတီက အခွင့်အရေးပေးသည့်တိုင် ကိုယ်တိုင်က ကြိုးပမ်းအားစိုက်ခြင်း မရှိတော့ပေ။

ဟယ်ရီဆန်၏ နိုင်ငံရေးသမားဘဝတစ်လျှောက်တွင် နိုင်လိုက်ရှုံးလိုက်ဖြင့် ကုန်လွန်ခဲ့ရသည်ကို တွေ့ကြရမည်ဖြစ်သည်။ ၁၈၉၂ ရွေးကောက်ပွဲတွင်လည်း ထိုနည်းလည်းကောင်းပင်ဖြစ်သည်။ ပို၍ထူးခြားသည်မှာ အနိုင်ရဖူးသည့် ကလိဗ်လန်း ကိုတစ်ဖန်ပြန်လည် ရှုံးနှိမ့်ရခြင်းဖြစ်သည်။ သမ္မတရာထူးမှ အနားယူသောနောက် အင်ဒီယားနားပိုးလစ်သို့ ပြန်ကာ ရှေ့နေလိုက်ရာ ယခင်ကထက် အောင်မြင်သည်။ တရားရုံးချုပ်အထိပင် ရှေ့နေလိုက်ခဲ့သဖြင့် ထိုအဆင့်အထိ ရှေ့နေလိုက်ဖူးသည့် အမေရိကန်သမ္မဖြစ်ဖူးသူ၊ ဖြစ်မည့်သူ သုံးဦးအနက် တစ်ဦးအပါဖြစ်သည်။ ရာစုသစ်အဝင် ၁၉၀၁တွင် အင်ဒီယားနားပိုးလစ်မြို့တွင် ကွယ်လွန်သည်။

အိမ်ဖြူတော်ကို တန်းစီခြင်း- ကြည်မင်း