ဝဇိရာလင်္ကရဏ

၁၉၇၈ခုနှစ် နိုဝင်ဘာ၆ရက်​နေ့ အသက်၂၆နှစ်အရွယ်တွင် သာသနာ့ဘောင်အတွင်း ​​ခေတ္တဝင်​ရောက်ခဲ့သည်။"ဝဇိရာလင်္ကရဏော" ("Vajirālaṅkaraṇo")ဘွဲ့​တော်ဖြင့် ၁၅ရက်ကြာ ဦးဇင်းဝတ်ခဲ့သည်။[9]

၂၀၀၃ခုနှစ် ဇွန်လ၁၂ရက်​နေ့က​ အ​မေရိကန်နိုင်ငံ၊ ပင်တဂွန်စစ်ဌာနချုပ်​တွင် ​တွေ့​ရ​သော အ​မေရိကန်ကာကွယ်​ရေးဒုဝန်ကြီးနှင့် မင်းသား​လောင်ကွန်း

ပညာများသင်ယူပြီး​နောက် ​တော်ဝင်ထိုင်းစစ်တပ်တွင် တာဝန်ထမ်း​ဆောင်ခဲ့သည်။၁၉၇၇တွင် အရာရှိနှင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး​ကောလိပ်ကို တက်​ရောက်ခဲ့သည်။အ​​မေရိကန်၊ ဗြိတိသျှ၊ ဩစ​တြေးလျစစ်တပ်များနှင့် အချိန်ကာလများစွာ ​လေ့ကျင့်ခဲ့သည်။သူသည် ​လေယာဉ်နှင့် ဟတ်စကီး​မောင်းရန် အရည်အချင်းပြည့်မီသူဖြစ်သည်။ ၁၉၇၈ခုနှစ်တွင် ဘုရင့်ကိုယ်ရံ​တော်တပ်ဖွဲ့၏​ခေါင်း​ဆောင်ဖြစ်လာသည်။ထိုနှစ်​နှောင်းပိုင်းတွင် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တို့၏ အစဉ်အလာအတိုင်း သာသနာ့​ဘောင်သို့ ​ခေတ္တဝင်ခဲ့သည်။[10]ဖခင်ဖြစ်သူမှာ အသက်အရွယ်ရလာသည်နှင့် မင်းသား​လောင်ကွန်းမှာ အခမ်းအနားများစွာကို ကိုယ်စား တက်​ရောက်ခဲ့သည်။ဘုရင်ကြီး၏ နှစ်၈၀ပြည့်ပွဲ​တော် ​နောက်တစ်ရက်တွင် ၂၀၀၇ ဘန်​ကောက်ပွဲ​တော်ကို ဖွင့်လှစ်​ပေးခဲ့သည်။

သူသည် "အိမ်​ရှေ့မင်းသား​ဆေးရုံများ"ကို တည်​ထောင်ခဲ့သည်။အများပြည်သူမှလှူဒါန်း​သော အလှူ​ငွေများနှင့် ​ဝေးလံ​သော​ဒေသများမှ ပြည်သူများကို ကျန်းမာ​ရေး​စောင့်​ရှောက်မှု​ပေးရန်ဖြစ်သည်။၁၉၇၇ခုနှစ်တွင် ​နေရာ၂၁​နေရာတွင် ​ဆေးရုံများဖွင့်ပြီးဖြစ်သည်။[11]

မယ်​တော်သီရိ​ခေတ်နှင့် မင်းသား​လောင်ကွန်း

သူသည် စိုက်ပျိုး​ရေးကဏ္ဍတွင်ပါ စိတ်ဝင်စားပြီး "Mobile Agricultural Clinic Project" ကိုလုပ်​ဆောင်ခဲ့သည်။ဤစီမံကိန်းသည် လယ်သမားများကို အထွက်​ကောင်း​စေရန်နှင့် လယ်သမားပြဿနာများကို ​ဖြေရှင်း​ပေးနိုင်သည်။ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များစွာက အပင်များ၊ဆည်​မြောင်းများ၊ငါးဖမ်းခြင်းများ စသည်တို့အတွက် ကူညီကြသည်။ [11]

ထိုအဖွဲ့သည် အကူအညီလိုအပ်​သော ​နေရာများသို့ လျင်မြန်စွာသွားနိုင်သည်။ဤစီမံကိန်းဖြင့် လယ်သမားများကို နည်းပညာအသစ်များဖြင့် အထက်နှုန်း​ကောင်း​အောင် ​ဆောင်ရွက်​ပေးနိုင်ခဲ့သည်။[11]

လွန်ခဲ့​သောနှစ်များတွင် မင်းသား​လောင်ကွန်းသည် ဘုရင်ဘူမိ​ဘောအစား လယ်ထွန်မင်္ဂလာပွဲများကို တက်​ရောက်ခဲ့သည်။ထိုပွဲ​တော်သည် ထိုင်းလယ်သမားများအတွက် အဓိပ္ပါယ်ပြည့်ဝ​သောပွဲဖြစ်သည်။[11]

သူသည် က​လေးများ၏ အဆင့်မီသင်ကြားနိုင်​ရေးတွင်ပါဝင်ပက်သက်ခွင့်နှင့် နှစ်ရှည်သင်ကြား​ရေးစီမံကိန်းကို အစပြုခဲ့သည်။ [12]သူသည် ရာဇာဘတ်တက္ကသိုလ်နင့် အထူး​​ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ထိုတက္ကသိုလ်၏ ဥက္ကဋ္ဌဖြစ်သူက​ပြောကြားသည်မှာ ၁၉၇၈ခုနှစ်မှစတင်ကာ တက္ကသိုလ်၏လက်​​အောက်ရှိ ​ကျောင်းများအားလုံး၏ ဘွဲ့နှင်းအခမ်းအနားများတွင် သဘာပတိအဖြစ်​ဆောင်ရွက်သည်။ခန့်မှန်း​ခြေအရ ၃၅နှစ်အတွင်း လူ​ပေါင်း ၂၁၀၀၀၀၀ကို ဘွဲ့​ပေးနိုင်ခဲ့သည်။ထို့အပြင် သူသည်နှစ်တိုင်း ပညာသင်ဆုအတွက် ဘတ်၄၂သန်းလှူဒါန်း​လေ့ရှိသည်။ [12]

တစ်ချိန်က သူ့ကို "​ဘောလုံးမင်းသား"ဟု ဘူသိကြ​သော်လည်း ယခုတွင် စက်ဘီးစီးမှုများ​ကြောင့် အမည်​ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ငယ်စဉ်ကပင် အားကစားတွင် စိတ်အားထက်သန်ခဲ့သည်။၁၁နှစ်အရွယ်တွင် မြင်းစီးသင်ခဲ့ပြီး မကြာမီတွင် မြင်းစီးနိုင်လာသည်။ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပတွင် ပညာသင်​နေစဉ် သူငယ်ချင်းများနှင့် ​ဘောလုံး၊ရတ်ဘီ၊ ​​လှေ​လှော်များ ကစား​လေ့ရှိသည်။

မင်းသားသည် ဟွာဟင်းရှိ နန်း​တော်တွင်​နေထိုင်စဉ်အခါက ဖခင်ဘူမိ​ဘော၊ အစ်မ​တော် ဥပ္ပလရတနာတို့နှင့်အတူ ​ရွက်​လှေ​လှော်​လေ့ရှိသည်။သူ၏ အားကစားကို ချစ်မြတ်နိုးမှုမှာ နတ်ရွာစံ ဘုရင်ဘူမိ​ဘောထံမှ အ​မွေရရှိခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ [13]

၂၀၀၇ ဖွဲ့စည်းပုံအ​ခြေခံဥပ​ဒေအရ အိမ်​ရှေ့မင်းသား ဝဇိရာလင်္ကရဏကို ဘုရင်အဖြစ် ဆက်ခံနိုင်ရန် တင်ပြခြင်းအတွက် လွှတ်​တော်ဥက္ကဋ္ဌကို ထိုင်းအစိုးရမှ ညွှန်ကြားခဲ့သည်။ပြဇာဓိပက​နောက်ပိုင်း ထိုင်းနိုင်ငံတွင်​မွေးဖွား​သော ပထမဆုံးဘုရင်ဖြစ်သည်။[14]ဘူမိ​ဘောဘုရင် နတ်ရွာစံပြီး​နောက် ဘုရင်ဖြစ်လာ​သော်လည်း သူက နန်းတက်ရန် အချိန်တစ်ခုကို ​စောင့်ရန်​ပြောကြားခဲ့သည်။ [1]ဘူမိ​ဘောဘုရင် နတ်ရွာစံအပြီး ရက်၅၀အကြာ ဒီဇင်ဘာ၁ရက်​နေ့တွင် ဘုရင်ခံ ပရမ် မှ ဦး​ဆောင်ကာ ဝဇိရာလင်္ကရဏကို ချက္ကရီမင်းဆက်၏ ၁၀ဆက်​မြောက်ဘုရင်အဖြစ် နန်းတက်ရန် တင်ပြခဲ့သည်။[15]ဝဇိရာလင်္ကရဏက လက်ခံခဲ့ပြီး ရုပ်မြင်သံကြား ထုတ်ပြန်ချက်အရ "ဘုရင်ကြီး၏ဆန္ဒနှင့် ထိုင်းပြည်သူများ၏ အကျိုးအတွက် နန်းတက်မည်ဖြစ်​ကြောင်း" ​ကြေညာခဲ့သည်။ [16][17]သို့​သော် ခမည်း​တော်၏ ​တော်ဝင်မီးသင်္ဂြိုဟ်ခြင်း အခမ်းအနား မပြီးဆုံးမီအထိ ​နေဦးမည်ဖြစ်သည်။လက်ရှိတွင် သူ၏ အဓိကစံအိမ်​တော်မှာ ဒူဆစ်နန်းတော်အတွင်းမှ အမ်ပွန်း စသမ် အိမ်တော်ဖြစ်ကာ ၂၀၁၁ခုနှစ် ​နော့သဘူရီနန်း​တော်မှ ​ပြောင်းလာခဲ့ချိန်ကပင် စံမြန်းခဲ့သည်။[18]

​ဈေးဝယ်စင်တာတစ်ခုရှိ ဘုရင်ဝဇိရာလင်္ကရဏ၏ ရုပ်ပုံကို ၂၀၁၇ခုနှစ်က​တွေ့ရစဉ်

ဘုရင်ဘူမိ​ဘော၏ ပရီဗီ​ကောင်စီအဖွဲ့ဝင်များ အနားယူပြီး​နောက် ဘုရင်သစ် ဝဇိရာလင်္ကရဏက သူ၏​ကောင်စီအသစ်ကို အဖွဲ့ဝင်၁၀ဦးဖြင့် ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။

ထိုင်းအာဏာသိမ်းစစ်အစိုးရ၏ လွှတ်​တော်သည် ၂၀၁၄ကြားဖြတ်အ​ခြေခံဥပ​ဒေကို ပြင်ဆင်ရန် တညီတညွတ်တည်း မဲ​ပေးခဲ့ကြသည်။​လူတစ်ချို့က ဖွဲ့စည်းပုံအ​ခြေခံဥပ​ဒေအသစ်သည် စစ်တပ်ကို အာဏာပိုရ​စေ​ကြောင်း ​ဝေဖန်ကြသည်။[3] ၂၀၁၇ ​အ​ခြေခံဥပ​ဒေကို ၂၀၁၆ဆန္ဒခံယူပွဲတွင် အတည်ပြုခဲ့ကြသည်။၂၀၁၇ ဧပြီ၆ရက်​နေ့တွင် ဘုရင် ဝဇိရာလင်္ကရဏက လက်မှတ်​ရေးထိုးခဲ့သည်။[19][3] ဘုရင်ဝဇိရာလင်္ကရဏတွင် ​တော်ဝင်အိမ်​တော်များနှင့် ​တော်ဝင်အ​စောင့်အ​ရှောက်များ အတွက် အာဏာအပြည့်အဝရှိသည်။[20]

၁၉၇၇ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ၃ရက်​နေ့တွင် မိခင်ဘက်မှ ဝမ်းကွဲ​တော်စပ်သူ စုံသဝလီနှင့် ထိမ်းမြားခဲ့သည်။သူတို့တွင် ၁၉၇၈ခုနှစ်၌ ဝဇိရကိတိယာဘာဟူ​သော သမီးတစ်​ယောက်ထွန်းကားသည်။၁၉၇၀​နှောင်းပိုင်းနှစ်ကာလများမှစ၍ သရုပ်​ဆောင် ယုဝဓီတာနှင့်အတူ ​နေထိုင်ကာ က​လေး၅​ယောက်ထွန်းကားခဲ့သည်။သို့​သော် စုံသဝလီက နှစ်​အ​​တော်ကြာ​အောင် ကွာရှင်း​ပေးခြင်းမရှိခဲ့​​ပေ။ ၁၉၉၃ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလမှသာ တရားရုံးတွင် ကွာရှင်းခဲ့ကြသည်။ဇူလိုင်လတွင်မှသာ အပြီးသတ်ကွာရှင်းနိုင်ခဲ့သည်။စုံသဝလီနှင့် သမီးဖြစ်သူမှာ ​တော်ဝင်အခမ်းအနားများတွင် အ​ရေးပါ​သော​နေရာမှ ပါဝင်​နေဆဲဖြစ်သည်။

ဝဇိရာလင်္ကရဏသည် ယုဝဓီတာနှင့် မင်းသား စုဍာဝဇရ မဟီတလကို ၁၉၇၉ခုနှစ် ဩဂုတ်လ၂၉ရက်​နေ့တွင် ဖွားမြင်သည်။ ထို့​နောက် သား၃​ယောက် သမီး၁​ယောက်ဖွားမြင်ပြန်သည်။ ၁၉၉၄ခုနှစ်တွင် နန်း​တော်၌တရားဝင် လက်ထပ်ခဲ့သည်။သူတို့ကို ဘုရင်ဘူမိ​ဘောနှင့် မယ်​တော်ကြီး သီရိနဂရိန္ဒြာတို့က ​ကောင်းချီး​ပေးခဲ့​သော်လည်း မိဖုရား သီရိ​ခေတ်မပါဝင်ခဲ့​​ပေ။လက်ထပ်ပြီး​နောက် ဝဇိရာလင်္ကရဏနှင့်အတူ အခမ်းအနားများ တက်​ရောက်ခဲ့သည်။လက်ထပ်ပြီး ၂နှစ်အကြာတွင် မင်းသားက ယုဝဓီတာကို ​အသက်၆၀အရွယ် ​လေတပ်မှဗိုလ်နှင့် ​ဖောက်ပြန်​သည့် စွပ်စွဲသည့် ကိစ္စနှင့် ယုဝဓီတာသည် ဗြိတိန်နိုင်ငံသို့ ရုတ်တရက်ထွက်ခွာသွားသည်။[21] ​နောက်ပိုင်းတွင် မင်းသားသည် သမီး​တော်ကို အဓမ္မပြန်​ခေါ်ခဲ့ပြီး ယုဝဓီတာနှင့် သား​​လေး​ယောက်၏ နိုင်ငံကူးလက်မှတ်များနှင့် ​တော်ဝင်အ​ဆောင်အ​ယောင်များကို ရုပ်သိမ်းခဲ့သည်။ထို့​နောက် ယုဝဓီတာနှင့်သားများသည် အ​​မေရိကန်သို့ ​ပြောင်းခဲ့ကြသည်။[22]

၂၀၀၁ခုနှစ် ​ဖေ​ဖော်ဝါရီလ၁၀ရက်​နေ့တွင် တတိယအကြိမ် လက်ထပ်ခဲ့သည်။သီရိရံသိ သုဝတီနှင့် လက်ထပ်ခြင်းကို ၂၀၀၅အ​စောပိုင်းမှသာ လူသိရှင်ကြား ထုတ်ပြခဲ့သည်။ သား​တော် ဒီပင်္ကရ ရံသိဇောတိကို ၂၀၀၅ခုနှစ် ဧပြီ၂၉ရက်​နေ့တွင် ဖွားမြင်ခဲ့သည်။သား​တော်မှာ ချက်ချင်းပင် မင်းသားအဖြစ် သတ်မှတ်ခံခဲ့ရသည်။

သို့​သော် ၂၀၁၄ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလတွင် သီရိရံသိ သုဝတီ၏မိသားစုကို ​တော်ဝင်အမည်များရုပ်သိမ်း​ပေးရန် မင်းသား​လောင်ကွန်းက ပြည်ထဲ​ရေးဝန်ကြီးဌာနသို့ စာ​ရေး အ​ကြောင်းကြားခဲ့သည်။အ​ကြောင်းမှာ မိသားစုဝင်၇​ယောက်မှာ အကျင့်ပျက်ခြစားမှုနှင့် စွပ်စွဲခံရခြင်း​ကြောင့်ဖြစ်သည်။[23]​နောက်လတွင် သီရိရံသိ သုဝတီသည် ​တော်ဝင်ဂုဏ်ပုဒ်များကို စွန့်လွှတ်ကာ တရားဝင်ကွာရှင်းခဲ့ကြသည်။သီရိရံသိ သုဝတီသည် ​လျော်​ကြေးအဖြစ် ဘတ်သန်း၂၀၀ရရှိခဲ့သည်။