ငရဲ (၃၁-ဘုံ)

`ဥဿဒ´ဆိုသည်မှာ `အများအပြား´ဟု အဓိပ္ပါယ်ရသည်။

ငရဲကြီးတွေ၏ အရပ်လေးမျက်နှာမှာ အများအပြား ဝန်းရံတည်ရှိနေတဲ့ ငရဲများဟု ဆိုလို သည်။

ထိုငရဲကြီး(၈)ထပ်တွင် ငရဲတစ်ထပ်စီ၌အရှေ့ဘက်တွင် ငရဲငယ်(၅)ခု၊ အနောက်ဘက်တွင် ငရဲငယ်(၅)ခု၊ မြောက်ဘက်တွင် ငရဲငယ်(၅)ခု၊ တောင်ဘက်တွင် ငရဲငယ်(၅)ခု၊ ပေါင်း (၂၀)ခုစီ ရှိကြသည်။ ထို့ကြောင့် ငရဲကြီး(၈)ထပ်တွင် ငရဲငယ်ပေါင်း (၈x၂ဝ =၁၆၀)ခု ရှိသည်။

အရပ်တစ်မျက်နှာစီရှိ ငရဲငယ်(၅)ခု၏ အမည်များမှာ

• ၁။ကုက္ကုလုဏှ (ခေါ်) ပြာပူငရဲ = ပိုးလောက်ကောင် ဆင်၏လည်ပင်း လှေ ပိန်းကောငယ်မှျကြီးမားလျက်ရှိသော မစင်ဘင်ပုပ်တွင်းကြီး၌ နစ်မြုပ်ထိုးကိုက်ခံရသော ငရဲ။
• ၂။ဂူထ ပုတိက (ခေါ်) ဘင်ပုပ်ငရဲ = အလှျံရဲရဲထသော မီးခဲတို့ကို အလွန်အမင်းပူပြင်းသောပြာပူတို့က ဖုံးဖိထားသောကျင်းထဲ၌ကျ၍ ဆင်းရဲခံနေရသောငရဲ။
• ၃။သိမ္ဗလိ (ခေါ်) လက်ပံတောငရဲ = အလွန်ရှည်သော လက်ပံဆူးတို့က ငရဲသားအပေါ် တက်လှျင် အောက်ဖက်သို့ထက်သောအဖျားလှည့်နေလျက်၊ အောက်ဆင်းပြန်က အထက်သို့အဖျား လှည့်နေကြသော ငရဲ။
• ၄။ အသိပတ္တ (ခေါ်) သံလျက်တောငရဲ = ဓားလှံ သံလျက်နှင့်တူသည့် အရွက်တွေပေါများ ကြွေကျသော သံလျက်ပင် တောထဲ၌ ပြေးမလွတ်အောင် ဆင်းရဲဒုက္ခခံနေရသော ငရဲ။
• ၅။ ခါရောဒက(ခေါ်) ကြိမ်ပိုက်မြစ်ငရဲ = ကြိမ်ဆူး ကြိမ်ပိုက်တွေ အထပ်ထပ်ရံလျက် ခါးငန်စပ်ပူသော ရေရှိသည့်မြစ်ထဲ၌ ကူးမလွတ်အောင် ဆင်းရဲခံနေရသော ငရဲ။

တို့ ဖြစ်သည်။

ငရဲငယ် တစ်ခုနှင့် တစ်ခု ယူဇနာ တစ်ထောင့်ငါးရာစီ ဝေးကွာကြသည်။

'ထိုပြိနောက်မှ၊ ဥဒဿ၏၊ ပြင်ကပတ်ခြံ၊ စပ်ကာရံသား၊ ဆူလျှံပွပွ၊ ပွက်ပွက်ထလျက်၊ ကြွကြွ တက်ဝေ၊ ကြေးသံရေနှင့်၊ မသေမသက်၊ သိပ်သိပ်နက်ဖြင့်၊ ကျွက်ကျွက်အုတ်အုတ်၊ တရုတ်ရုတ်လျှင်၊ ချက်ဖြုတ် ဘွားဘွား၊ သားငါးချဉ်ချို၊ ဟင်းဒယ်ကျို၍၊ ကြိုကြိုကြားကြား၊ ရှောင်ရှားထွက်ခွာ၊ လွတ်ရာမရ၊ ကြောက်ဖွယ်စွလျှင်၊ လောဟကုမ္ဘီ၊ ကြေးနီအိုးကြီး၊ ညီးညီးပူကဲ၊ ငရဲတစ်ခွင်၊ ရဲချင်ချင်နှင့်၊ ထိလျှင်ရှစူး၊ သင်ဓုန်းဦးသို့၊အဆူးရှည်လံ၊ ဝင်းဝင်းလျှံသည်၊ လက်ပံငံငရဲ၊ လွန်ကဲချက်ချက်၊ ထက်ထက်မြသား၊ သန်လျက်လက်သည်း၊ အော်မြည်ကြည်းလျက်၊ လန့်ကျည်းပြင်းစွာ၊ ကုတ်ကျစ်ကာလျှင်၊ ခံရာမချိ၊ ကြောက်ဘွယ်တိဖြင့်၊ အသိနိနခ၊ မည်ရမလွဲ၊ ငရဲတစ်တန်၊ စီးဟန်သက်သက်၊ ဆူကြွက်ကြွက်နှင့်၊ ပွက်ပွက်လျှံဝေ၊ ကြေးနီရေဟု၊ ပူထွေလွန်မော၊ တမ္ဗောဒက၊ မည်ရမလွဲ၊ ငရဲတစ်ထွေ၊ သံတွေညီးညီး၊ အရှိန်ကြီးလျက်၊ မီးကြီးအလျှံ၊ တောက်ပျံပူလော၊ အယောဂုဠုဠ၊ အမည်ရသား၊ နာမခေါ်မြဲ၊ ငရဲတစ်ချက်၊ ကြောက်မက်စဖွယ်၊ ကြီးကျယ်ဖြိုးမြင့်၊ မိုးနှင့်တမျှ၊ မီးလျှံထလျက်၊ သေလပဗ္ဗတ၊ မည်ရပြောင်ပြောင်၊ သံမီးရောင်နှင့်၊ ကျောက်တောင်တစ်ခဲ၊ ငရဲတစ်ဆစ်၊ ပူအစ်ထန်ပြင်း၊ စပါးဖျင်းသို့၊ စီးဆင်းလျှံခြောင်း၊ ခိုးထောင်းထောင်းနှင့်၊ မြစ်ချောင်းတူလှ၊ ဆူပွက်ထသား၊ ဘုသုသနဒီ သညီမှတ်စွဲ၊ ငရဲတစ်မျိုး၊ လျှံခိုးမရှိန်၊ မထိန်မတောက်၊ မနောက်မခဲ၊ မရဲမချဉ်၊ မီးလွတ်စင်လည်း၊ ရိုးခြင်ဆီတွင်း၊ အကုန်ချင်းအောင်၊ ထွင်း၍ဧကျဉ်၊ ရေအယဉ်သို့၊ ရှောင်ကြဉ်မဖြစ်၊ ဆင်းရဲနစ်သား၊ မြစ်ပမာဏ၊ သီတီတနဒီီ၊ ဤလည်းလွန်ကဲ၊ ငရဲတစ်သီး၊ ကျားကြီးဆင်ပေါက်၊ လောဟီကျောက်သို့၊ လန့်ကြောက်ဖွယ်လိ၊ မျက်စိချင်းချင်း၊ စွယ်ဝင်းဝင်းနှင့်၊ ကောက်ချင်းရှက်ထွေး၊ တောင်ပြေးမြောက်ရစ်၊ အော်ဟစ်မြူးခုန်၊ သဲသဲတုန်အောင်၊ ဝိုင်းကုန်အုန်းအင်း၊ ဗြုန်းဗြင်းဆူဝေ၊ မြင်ရုံသေမျှ၊ ခွေးရွှေခွေးနက်၊ ကျားထက်ဆိုးကျူး၊ ခွေးဘီလူးတို့၊ ရှူးရှူးရှင်ရှင်၊ ရွတ်ရွတ်ငင်၍၊ လျှင်လျှင်ကြွက်ကြွက်၊ ပြေးမလွတ်အောင်၊ ကျွတ်ကျွတ်မျိုဝါး၊ ဟပ်စားကိုက်ခဲ၊ ခွေးငရဲဟု၊ ခေါ်မြဲတစ်ရပ်၊ ကြံညှပ်ယန္တယား၊ စက်အလားသို့၊ ထွားထွားညက်ကြိတ်၊ မည်ကျိတ်ကျိတ်နှင့်၊ ကြောက်ထိပ်ဖွယ်ကြီး၊ တတီးတီးတည့်၊ ယိုစီးအယဉ်၊ ညီးညီးပျဉ်၍၊ မစဉ်တစ်ရစ်၊ ကိုယ်လုံးနစ်မျှ၊ သွေးချောင်းကျသား၊ ယန္တပ္တပါသာ၊ သညာမည်စွဲ၊ ငရဲတစ်ပုံ၊ လုံးစုံဖေါ်ပြ၊ ယမလောကီ၊ တွင်ညီခေါ်ရိုး၊ ဤဆယ်မျိုးလည်း၊ ကြောက်စိုးလန့်ဘွယ်။ [1]

ယမမင်း ဆိုသည်မှာ ပါဠိဘာသာ`ယမ´၊ မြန်မာစကား`မင်း´ကို ပေါင်းပြီးခေါ်ခြင်း ဖြစ်သည်။ အကုသိုလ်ကံ အလျောက် ငရဲထိန်း တို့ ဆောင်ယူပို့လာသော သတ္တဝါတွေကို ဒေဝဒူတ တမန်ငါးပါး ကိုပြပြီး ကောင်းမှုကုသိုလ်တွေကို အောက်မေ့စေတတ်၊ အမှတ်ရစေတတ်သောကြောင့် `ယမမင်း´မည်သည်။ ငရဲမင်းကြီး(ယမမင်း) များသည် အပြစ်ကြီးကြီးနှင့် ရောက်လာသော ငရဲသားများကို စစ်ဆေးရန်မလိုပေ၊ အပြစ်နဲနဲနှင့် ရောက်လာသော ငရဲသားများကိုသာ စစ်ဆေးရန်ဖြစ်သည်။ ပဉ္စာနန္တရိယကံ ကျူးလွန်သူ၊ စေတီပုထိုးဖြိုဖျက်သူ၊ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ အယူရှိသူ စသောအပြစ်ကြီးသော ငရဲသားများကို တစ်ခါတည်း ငရဲချ၏။ အကုသိ်ုလ်နည်းပါးသူများ အတွက် ငရဲမှ လွတ်လ်ိုလွတ်ငြား ယမမင်းက စစ်ဆေးခြင်း ဖြစ်သဖြင့် ယမမင်းများကို မင်းကောင်းမင်းမြတ်များဟု သတ်မှတ်ကြသည်။ ငရဲတစ်ထပ်စီတွင် ငရဲမင်းကြီး(ယမမင်း) (၄)ဦးစီ ရှိသည်။ အရှေ့ဘက်တံခါးမုခ် တွင်တစ်ယောက်၊ အနောက်ဘက်တံခါးမုခ် တွင်တစ်ယောက်၊ မြောက်ဘက်တံခါးမုခ် တွင်တစ်ယောက်၊ တောင်ဘက်တံခါးမုခ် တွင်တစ်ယောက်၊ ပေါင်း(၄)ယောက် ရှိသည်။ ငရဲကြီးရှစ်ထပ်တွင် ငရဲမင်းကြီး(ယမမင်း) ပေါင်း(၃၂)ယောက် ရှိသည်။ ငရဲငယ်(၁၂၈)ခုမှာ ငရဲမင်းကြီး(ယမမင်း) များမရှိပါ။ ငရဲမင်းကြီး(ယမမင်း) များ၏ဇာတိမှာ စတုမဟာဇာရ်နတ်ဘုံမှ ဖြစ်သည်။ `ဝေမာနိက ပြိတ္တာ´ များကို အုပ်ချုပ်ရသော မင်းဖြစ်သည်။ `မဟိဒ္ဓိက ပြိတ္တာ´ မျိုးဖြစ်သည်။ မသန့်စင်သည့် ကုသိုလ်ကံ(မိဿက ကုသိုလ်ကံ)ကြောင့် ငရဲမင်းကြီး ဖြစ်လာသည်။

တိဘက်အယူအဆအရ ယမမင်းက ကျွဲခေါင်းနဲ့လို့ ယူဆပါသည်။ ဘေးက သူ့ နှမပါ။ ယမမင်း၏ လက်ယာဘက်မှာ အရိုးနှင်တံကိုကိုင်ထားပြီး လက်ဝဲဘက်မှာ မိစ္ဆာတွေကို ဖမ်းဆီးရန် ကျော့ကွင်းကို ကိုင်ထားပါသည်။ တိဘက်တွေက ယမမင်းသည် ဗုဒ္ဓဘာသာကို စောင့်ရှောက်သော နတ်မင်းတစ်ပါးဟု ယူဆကြသည်။

ငရဲထိန်း ဆိုသည်မှာ အကုသိုလ်နဲနဲနှင့်ရောက်လာသော ငရဲသားများကို ငရဲမင်းကြီး(ယမမင်း) ထံသို့ ပို့ဆောင်ပေးရခြင်း၊ ငရဲကျသည့် ငရဲသားများကို အမျိုးမျိုးညှဉ်းဆဲ သတ်ဖြတ်ရခြင်း များကို လုပ်ဆောင်ရသောသူကို ခေါ်သည်။ ငရဲထိန်းများသည် ငရဲကြီးရှစ်ထပ်တွင် မရှိပါ။ ငရဲငယ်(၁၂၈)ခုမှာသာ ငရဲထိန်းများရှိကြသည်။ ငရဲထိန်းတို့သည် စတုမဟာဇာရ်နတ်မျိုး အပါအဝင် နတ်ဘီလူး၊ နတ်ရက္ခိုသ်များ ဖြစ်ကြသည်။ `ဝေမာနိက ပြိတ္တာ´မျိုးဖြစ်သည်။ မသန့်စင်သည့် ကုသိုလ်ကံ(မိဿက ကုသိုလ်ကံ) ကြောင့် ငရဲထိန်း ဖြစ်လာသည်။

သူတစ်ပါးကို သတ်ဖြတ်ညှင်းဆဲပြီး ရလာသောပစ္စည်းများနှင့် အလှူဒါနပြုခဲ့ခြင်း၊ သူတစ်ပါးကို ညှင်းဆဲပါရစေ ဟုဆုတောင်းခဲ့ခြင်း တို့ကြောင့် ရလာသည့် ကုသိုလ်ကံ ကိုခေါ်သည်။ လှူသောပစ္စည်း မသန့်စင်၍ ရလာသောကုသိုလ်မှာလည်း အကုသိုလ်နှင့် ရောနေသည်။ ငရဲမင်းကြီး(ယမမင်း) နှင့် ငရဲထိန်းတို့သည် ထိုကုသိုလ်ကံကြောင့် စတုမဟာဇာရ်နတ်ပြည်ကိုရောက်သော်လည်း ငရဲပြည်တွင် လာရောက် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေရသည်။

ငရဲသား ဆိုသည်မှာ အကုသိုလ် မကောင်းမှုကို ကျူးလွန်၍ ငရဲပြည်၌ အပြစ်ကျခံရသူကို ခေါ်သည်။ ငရဲသား၏ ဦးခေါင်းမှာ ငါးဦးခေါင်းနှင့်တူသည်။ ခြေလက်စသော ကိုယ်အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းတို့သည် လူသားတို့၏သဏ္ဌာန်နှင့် တူသည်။ ငရဲသား၏ ကိုယ်ခန္ဓာ ပမာဏမှာ သုံးဂါဝုတ်မှျ ကြီးမားသည်။ ငရဲသားများသည် ဥပစ္ဆေဒကံနှင့် မသေကြရပေ။ ငရဲဘဝ ခံရမည့် အကုသိုလ်ကံကုန်မှ သေကြရသည်။

ဒေဝဒူတ (သေမင်းတမန်)ငါးပါး ဆိုသည်မှာ ကလေး၊ သူအို၊ သူနာ၊ သူသေ၊ အကျဉ်းသမား ထို(၅)ဦးကို ပမာပြုခြင်းဖြစ်သည်။ ငရဲမင်းကြီးက အပြစ်နဲနဲနှင့် ရောက်လာသော ငရဲသားများကို စစ်ဆေးသောအခါ ဒေဝဒူတ (သေမင်းတမန်)ငါးပါးကို ပမာထားပြီး ငါးကြိမ်တိုင်တိုင် စစ်မေးရ၏။ ငရဲသားက မိမိပြုခဲ့သော ကုသိုလ်ကောင်းမှုကို သတိမရလှျင် ကုသိုလ်ပြုစဉ် ငရဲမင်းကြီးအား အမှျပေးဝေခြင်း ရှိမရှိကို ငရဲမင်းကြီးက စဉ်းစားကြည့်ရ၏။ အမှျပေးဝေခြင်းရှိလှျင် ငရဲသားအား ကုသိုလ်ကောင်းမှုကို ပြန်လည် သတိရအောင် လုပ်ပေးပြီး ငရဲမှ လွှတ်သည်။ ကုသိုလ်ကောင်းမှု၊ အမှျပေးဝေခြင်းမရှိလှျင် ငရဲသားအား ငရဲထိန်းတို့လက်သို့ အပ်လိုက်သည်။

ဒေဝဒူတ တရား ၅-ပါး လူတို့ သံဝေဂရမှုအတွက် နတ်တမန်ခေါ် သေမင်းတမန်ငါးပါး။

1. ဇာတိ- ပဋိသန္ဓေတည်နေ မွေးဖွားရမှု၊
2. ဇိဏ္ဏ- အိုမင်းရင့်ရော်ရမှု၊
3. အာတုရ-ကျင်နာကိုက်ခဲ ရောဂါသည်းခြင်း၊
4. အာဝုဓ- ဓား လှံ သေနတ်စသောလက်နက်မျိုး၊
5. မတ- သေသူ, သူသေကောင်။ [2]

လူ့ပြည်မှာ ရှိနေသော (၁) ကလေး (၂) သူအို (၃) သူနာ (၄) သူသေ (၅) အကျဉ်းသမား ဤငါးဦးသားကို ယမမင်း စေလွှတ်အပ်သော တမန်တော်နှင့် အလားတူသောကြောင့် ဒေဝဒူတ-ဟုခေါ်ဝေါ်ရသည်။ (ဒေဝ-ယမမင်း၊ ဒူတ-တမန်းတော်)။ ယမမင်းသည် မိမိထံမှောက်သို ့ရောက်လာသော ငရဲသားများကို ဒေဝဒူတ ငါးမျိုးကို ဖေါ်ပြလျက် စစ်ဆေးလေ့ရှိသည်။

ယမမင်း။ ။ မောင်မင်း- လူ့ပြည်မှာတုန်းက ကျင်းကြီး ကျင်ငယ်ကိုပင် မသုတ်သင်နိုင်ပဲ ကျင်ကြီးကျင်ငယ်ထဲ၌ လူးကာလှိမ့်ကာ နေရရှာသော ကလေးများကို မတွေ့ ခဲ့ဘူးလား?

ငရဲသား။ ။ တွေ ့ခဲ့ဘူးပါသည်ဘုရား

ယမမင်း။ ။ မိမိကိုယ်တိုင် နားလည်သောအရွယ်သို့ရောက်တဲ့အခါ ထိုကလေးများကို ကြည့်ရှု့၍ ငါသည် ဘာမှနားမလည်ရှာသော ယခုလို ကလေးသူငယ်ဖြစ်ဖို ့ရာ နောင်အခါ ပဋိသန္ဓေ နေရဦးမည်။ ပဋိသန္ဓေနေခြင်းသဘောကို မလွန်မြောက်နိုင်သေးပါတကား။ ယခုနှယ်က ကိုယ်နှုတ် စိတ်များကို စောင့်စည်းလျက် ကောင်းကောင်းကြီး နေမှတော်မည်-ဟု အကြံအစည်းများ မဖြစ်ခဲ့ဘူးလား မောင်မင်း။

ငရဲသား။ ။ ကျွန်တော် မေ့လျော့သည့်အတွက် ကုသိုလ်ကောင်းမှုကို စိတ်မဝင်စားမိခဲ့ပါ။

ယမမင်း။ ။ မောင်မင်း- မကောင်းမှုကို ဆွေးမျိုး ဉာတကာ ဆရာမိဘ စသူတို့က ပြုပေးကြသည် မဟုတ်။ မောင်မင်း ကိုယ်တိုင် ပြုခဲ့သမျှ အပြစ်ဒဏ်ကို မေ့လျော့သူတို ့ထုံးစံ အတိုင်း မောင်မင်း ခံရချေတော့မည်။

ယမမင်းအား အမျှဝေရကျိုး။ ။ ဤနည်းအတိုင်း သူအိုကို ညွှန်ပြ၍ ဒုတိယ တစ်ကြိမ်မေး၏။ သူနာကို ညွှန်ပြ၍ တတိယတစ်ကြိမ် မေး၏။ သူသေကိုညွှန်၍ စတုတ္ထ တစ်ကြိမ်၊ အကျဉ်းသမားကို ညွှန်၍ ပဉ္စမ တစ်ကြိမ် မေး၏။ ငါးကြိမ်တိုင်းအောင် မေး၍ ကုသိုလ်ကောင်းမှု ကို သတိမရသေးလျှင် ယမမင်းကိုတိုင် ထိုသူ၏ ကုသိုလ်ပြုစဉ်က မိမိအား အမျှဝေဖူးသလား ဟုစဉ်းစား၏။ စဉ်းစား၍ ရလျှင် ထိုကုသိုလ်ကို ဖေါ်၍ ဖြစ်စေ၊ မိမိက ဘာသာသတိရ၍ ဖြစ်စေ ကုသိုလ်ကို သတိရသည်နှင့်တပြိုင်နက် ငရဲမှလွတ်မြောက်၍ နတ်ပြည်ရောက်သူများလည်း အများပင်။ ထိုနေရာမျိုးကျမှ မိမိကုသိုလ်များ အားထားရကြောင်း ထင်ရှာသည်။ ယမမင်း စဉ်းစား၍ မရသောအခါ ဆိတ်ဆိတ်နေရတော့၏။ ထိုအခါ ငရဲသားကို ငရဲထိန်းတို့ ယူဆောင်လျက် အမျိုးမျိုး နှိပ်စက်ကြလေတော့သည်။ (ထို့ကြောင့် ကုသိုလ်ပြုသောအခါ ယမမင်းအား အမျှဝေသင့်သည်)

ငါးပါးသော ဖွဲ့ချည်ခြင်းဆိုသည်မှာ ငရဲထိန်းတို့က ငရဲသားကို ချည်နှောင်သောနည်းတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ ချည်ပုံချည်နည်းမှာ ငရဲသားကို အလွန်ပူပြင်းသည့် သံမြေတွင် ပက်လက် အိပ်စေသည်။ ငရဲသား၏ လက်နှစ်ဖက်၊ ခြေနှစ်ဖက်နှင့် ရင်လယ်တည့်တည့်ကို ထန်းလုံးခန့် ပမာရှိသော သံချောင်း တစ်ချောင်းစီ ထိုးသွင်းသည်။ ထိုသို့ သံချောင်းငါးချောင်း ထိုးသွင်းချည် နှောင်ခြင်းကို ငါးပါးသော ဖွဲ့ချည်ခြင်းဟုခေါ်သည်။

1. မဃဒေဝလင်္ကာ
2. ဥပရိပဏ္ဏာသပါဠိတော်။
3. မောင်ဝိဇ္ဖာ “ဗုဒ္ဓ နှင့် ဗုဒ္ဓဘာသာအကြောင်း”
4. ဦးမြတ်ကျော်(မြန်မာစာကော်မရှင်)“၃၁ဘုံခရီးသည်”