ဘန်ကောက်မြို့

အမည်တွင် ထိုင်းသာသာအရ "ကရုင်ထပ်မဟာနဂရ အမရရတနကောသိန္ဒြ မဟိန္ဒြာယုဓျာ မဟာတိလောကဘဝ နဝရတနရာဇဓာနီပူရီရမျ ဥတ္တမရာဇနိဝေသမဟာဌာန အမရဗိမာနဝတာရသ္ထိတ သက္ကတတ္တိယ ဝိၑ္ဏုကမ္မပြသိဒ္ဓိ" ဖြစ်ပါသည်။ အများအားဖြင့် ကရုင်‌ထေပ် ဟုခေါ်လေ့ရှိပါသည်။

ဘန်ကောက်မြို့၏ ရာသီဥတုသည် အပူပိုင်းဇုန် ရာသီဥတုမျိုးဖြစ်၍ ပူပြင်းစိုစွတ် ထိုင်းမှိုင်းသည်။ မိုးရာသီသည် ဇူလိုင်လမှ အောက်တိုဘာလအထိ ဖြစ်၍ ဆောင်းရာသီသည် နိုဝင်ဘာလမှ ဖေဖော်ဝါရီလအထိ ဖြစ်ပြီးလျှင် နွေရာသီသည် မတ်လမှ ဇွန်လအထိ ဖြစ်သည်။ ဆောင်းရာသီအခါ၌ပင် ချမ်းအေးလွန်းလှသည်ဟူ၍ မရှိပေ။

ဘန်ကောက်မြို့သည် ၁၀ စတုရန်းမိုင်ကျယ်ဝန်း၍ လူဦးရေ( ၁၉၅၈ ခုနှစ် ခန့်မှန်းချက်အရ) ၁.၇ သန်းခန့် ရှိသည်။ ထိုင်းဘုရင်မင်းမြတ် စံမြန်းရာ နန်းတော်ကြီးရှိသော နန်းမြို့သည် စတုရန်း ၁ မိုင်ခန့် ကျယ်ဝန်း၍ မြို့ရိုးပတ်လည် ဝိုင်းရံထားသည်။ ဘန်ကောက်မြို့သည် မူလက ခံတပ်မြို့ဟောင်းနေရာဖြစ်၍ ၁၇၈၂ ခုတွင်မှ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ မြို့တော်အဖြစ် ထားရှိပြီးလျှင် တိုးချဲ့ဆောက်လုပ် စည်ကားလာလေသည်။ ၁၇၉၂ ခုနှစ်မတိုင်မီက နန်းမြို့နေရာတွင် တရုတ်ကုန်သည်များ နေထိုင်ခဲ့သည်။ ပထမရာမဘုရင်မင်းမြတ် လက်ထက်တွင် ထိုနေရာ၌ နန်းတော်ဆောင်များ ဆောက်လုပ်ခဲ့ရာ နန်းတော် ၂ ဆောင်သာ ရှိတော့သည်။ နန်းမြို့အတွင်း မြောက်ဖက်၌ ယိုးဒယားမင်း အဆက်ဆက်တို့ ကိုးကွယ်သော ထင်ရှားကျော်ကြားသည့် မြသားဆင်းတုတော် တည်ရှိရာ မြဘုရားတန်ဆောင်း ရှိသည်။ မြဘုရား၏ တန်ဆောင်းနံရံတို့တွင် နိပါတ်တော်လာ ပန်းချီများနှင့် ရာမဇာတ်တော်လာ ပန်းချီခန်းများကို ယိုးဒယား အနုပညာဖြင့် ရှုမငြီးစရာ သရုပ်ဖော်ထားသည်။ ထိုနန်းမြို့တွင်း၌ပင် အမျိုးသားပြတိုက်၊ အမျိုးသားပိဋကတ်တိုက်၊ နန်းတွင်းသူ နန်းတွင်းသားတို့ နေထိုင်ရာအဆောက်အဦးများ ရှိလေသည်။

ဘန်ကောက်မြို့ပေါ်တွင် ဘုရားတန်ဆောင်းနှင့် ဘုန်းကြီးကျောင်းပေါင်း (၄၀၀) ကျော် ရှိပေရာ၊ ယင်းတို့မှ ပြောင်လက်သော စဉ့်အုတ်ကြွပ်မိုးများနှင့် သေးသွယ်ရှည်လျားပြီးလျှင် ဝင်းဝင်းလက်လက် ရှိနေသော စုလစ်မွန်းချွန်တို့ကို လေယာဉ်ပေါ်မှ မြင်ရလျှင် လှံကိုင်တပ်တတပ် ရပ်တည်နေသကဲ့သို့ ထင်ရသည်။ ယိုးဒယား ဗိသုကာလက်ရာတို့ဖြင့်ပြီးသော ဘုရားတန်ဆောင်း၊ ဘုန်းကြီးကျောင်းနှင့် နန်တော်အဆောက်အအုံများကား တမျိုးတဖုံ တင်တယ်လှပေကြသည်။ မြန်မာဘုရား၊ ကျောင်းတန်ဆောင်းတို့တွင် ခြင်္သေ့ရုပ်နှင့် မကင်းသကဲ့သို့ ဘန်ကောက်မြို့မှ ဘုရားကျောင်း တန်ဆောင်းတို့၌ ခန့်ညားသော ဘီလူးရုပ်ကြီးများကို တွေ့ရတတ်သည်။

နန်းမြို့ရိုး၏ အပြင်ဖက်တွင်ကား ခေတ်မီတိုက်တာ အဆောက်အအုံများ၊ လမ်းကျယ်ကြီးများ၊ ပန်းဥယျာဉ်များနှင့် ခန်းနားသိုက်မြိုက် သပ်ရပ်လှပေသည်။ မြို့၏ အစည်ကားဆုံးနေရာမှာ နယူးရုဒ်လမ်းမကြီး ဖြစ်သည်။ နယူးရုဒ်လမ်းမကြီးအပြင် ယောဝရတ် လမ်းမကြီးနှင့် တရုတ်လူမျိုးများ အများအပြားနေထိုင်ရာ တရုတ်ရပ်ကွက် ဖြစ်သော ဆမ်ပင်းရပ်ကွက်တို့သည် အရောင်းအဝယ် အစည်ကားဆုံးဖြစ်သည်။ နိုင်ငံခြားထွက်ပစ္စည်း၊ နိုင်ငံခြားပစ္စည်းမျိုးစုံကို ရရှိနိုင်သည်။ တရုတ်၊ အိန္ဒိယ၊ ဥရောပ၊ အမေရိကန် စသော နိုင်ငံခြားဆိုင်ကြီး ကန္နားကြီးများလည်း ရှိသည်။ ဘန်ကောက်မြို့၏ ခေတ်အမှီဆုံး အလှအပ အသပ်အရပ်ဆုံး လမ်းမကြီးမှာ ရာဇဒမ္မာန်ရိပ်သာဖြစ်၍ ပါရီမြို့မှ လမ်းမကြီး တစ်ခုသဖွယ် ပြုပြင်ဖန်တီးထားသည်။ ထိုလမ်းမကြီး၏ အဆုံးတဖက်တွင် မြဘုရားတန်ဆောင်းရှိ၍ အခြားတဖက်ဆုံးတွင် သမကုန်း နန်းတော်ကြီး ရှိသည်။ ထိုနန်းတော်ကြီးကို ချူလာလောင်ကွန်းဘုရင် စတင်ခဲ့၍ ဝဇီရာ ဝုဓ(ဆဌရာမ) မင်းမြတ်က ၁၉၁၇ ခုနှစ်တွင် အပြီးသတ်သည်။ ကျောက်ဖြူသားဖြင့် အီတာလျံနေဆွန်း ပုံစံအတိုင်း ဆောက်လုပ်ထား၍ ခန့်ညားလှပသည်။ ယခုအခါ ပါလီမန် လွှတ်တော်အဖြစ် ပြုလုပ်ထားသည်။ ရာဇဒမ္မာန် ရိပ်သာကို မျက်နှာပြုလျက်ရှိသော အဆောက်အအုံများမှာ အစိုးရရုံးကြီးများ၊ ပထမတန်းစား ဟိုတယ်များနှင့် ရုပ်ရှင်ရုံများသာ ဖြစ်လေသည်။

ခရိုင်များ

ဘန်ကောက်မြို့တွင် ခရိုင်အပေါင်း ၅၀ ခု ပါဝင်သည်။

Map showing the 50 districts of Bangkok

1. ဘန်ဗွန်း
2. ဘန်ကပိ
3. ဘန်ခဲ
4. ဘန်ခိန်
5. ဘန်ခော်လိမ်
6. ဘန်ခွန်တိယမ်
7. ဘန်နား
8. ဘန်ဖလတ်
9. ဘန်ရတ်
10. ဘန်ဆူး
11. ဘန်ေကာက်နွိုင်း
12. ဘန်ေကာက်ယိုင်
13. ဗင်ကွမ်
14. စတုစကြ
15. ကျောင်ထောင်
16. ဒင်ဒိုင်း
17. ဒွန်မောင်း
18. တုသိတ
19. ဟွိုင်းခွေါင်း
20. ခန်နာရောင်း
21. ခလောင်းစမ်ဝါး
22. ခလောင်စန်
23. ခလောင်သွဲ
24. လတ်စီ
25. လတ်ကရာဗန်း
26. လတ်ဖရောင်း
27. မီနပုရီ
28. နောင်ချောက်
29. နောင်းခိမ်
30. ပဒုမဝန
31. ဖာစီချရုန်း
32. ဗညားထိုင်း
33. ဖုရားခနောင်း
34. ဖုရားနဂရ
35. ပုမ်ပရပ်သတ္တုဖိုင်း
36. ပြဝေသ
37. ရဋ္ဌပူရဏ
38. ရာဇဒေဝီ
39. စိုင်းမိုင်
40. စမ်ဖန်းထဝန်း
41. စဖန်စွန်း
42. သာဒရ
43. စွန်လောင်း
44. ထလင်းချန်း
45. ဒွီဝဎနာ
46. ဓနပုရီ
47. ထွန်းဂုရု
48. ဝန်ထောင်းလောင်
49. ဝဎနာ
50. ယာန္နာဝါ

Rajamangala Stadium was built for the 1998 Asian Games.

ဘောလုံးနှင့် မွှေထိုင်းလက်ဝှေ့တို့မှာ ဘန်ကောက်မှာ လူကြိုက်အများဆုံး အားကစားများ ဖြစ်ကြသည်။[5] ဘန်ကောက်မြို့တွင် ထိုင်းလိဂ်တွင်ကစားလျက်ရှိသောမြောင်ထောင်ယူနိုက်တက်၊ ဘန်ကောက်ယူနိုက်တက်၊ ပေါ့ နှင့် ပုလိတယ်ရို အစရှိသော နာမည်ကြီး ဘောလုံးအသင်းများ အခြေစိုက်သည်။[6][7]

ပိုက်ကျော်ခြင်း ကစားခြင်းကို မြို့အနှံ့ကွင်းပြင်များတွင် ကစားကြသည်ကို တွေ့ရလေ့ရှိသည်။ ဘုရင် ချူလာလောင်ကွန်း လက်ထက်တွင် အနောက်တိုင်းကစားနည်းများ ခေတ်စားလာခဲ့သည်။ ဂေါက်သီးကစားနည်း ကို လူကုံထံ အသိုင်းအဝိုင်းများက အဓိက ကစားကြပြီး ဂေါက်ကွင်းများကိုလည်း ဘန်ကောက်မြို့တွင် အများအပြားတွေ့ရသည်။ ၂၀ ရာစုအလယ်ပိုင်းတွင် မြင်းပြိုင်ပွဲများ ခေတ်စားခဲ့သည်။

အားကစားကွင်းများ အများအပြားရှိသောလည်း အမျိုးသား အားကစားကွင်း နဲ့ ဟွာမက် အားကစားကွန်းပလက်စ် တို့မှာ အဓိကဖြစ်သည်။ ၁၉၆၆၊ ၁၉၇၀၊ ၁၉၇၈ နှင့် ၁၉၉၈ အာရှအားကစားပွဲများကို လက်ခံကျင်းပခဲ့သည်။ ၁၉၅၉ ခုနှစ်မှ စတင်၍ အရှေ့တောင်အာရှ အားကစားပွဲတော် ကို အိမ်ရှင်အဖြစ် အလှည့်ကျ လက်ခံကျင်းပခဲ့သည်။

ဘန်ကောက်မြို့ရှိ မြစ်ချောင်းများကို ရှေးယခင်က အဓိကသယ်ယူပို့ဆောင်ရေးအဖြစ် အသုံးပြုခဲ့ကြသော်လည်း ယခုအခါ ကားလမ်းများကို အသုံးပြုလာကြခြင်းကြောင့် တံတားများတည်ဆောက်လာခဲ့ကြသည်။ ချာရွမ်ခရမ်လမ်းရှိ တံတားသည် အနောက်တိုင်းနည်းပညာကို ပထမဆုံးအသုံးပြုပြီးတည်ဆောက်ခဲ့သော တံတားဖြစ်ပြီး ၁၈၆၄ ခုနှစ်တွင် ပြီးစီးခဲ့သည်။ ထို့နောက် လမ်းကွန်ယက်ကို တဖြေးဖြေးချဲ့ထွင်လာခဲ့သည်။ အမြန်လမ်းများကြီးများမှ မြို့လည်ခေါင်မှ မြို့ပြင်သို့ ယာဉ်ကျောပိတ်ဆို့မှုကို ကျော်လွှားပြီး အလွယ်တကူရောက်ရှိနိုင်သည်။ မြို့ပြဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှင့်အတူ ၁၉၉၀ ပြည့်နှစ်များတွင် ယာဉ်ကျောပိတ်ဆို့မှုများ စတင်ခဲ့သည်။ ၁၈၉၃ခုနှစ်တွင် မြို့ပတ်ရထားလမ်းများ စတင်ခဲ့သော်လည်း ၁၈၉၄ ခုနှစ်မှ ၁၉၆၈ ခုနှစ်ထိ လမ်းအလယ်ခေါင်သွား ဓာတ်ရထားများကိုသာ အသုံးပြုခဲ့သည်။ ၁၉၉၉ ခုနှစ်မှသာ ခေတ်မှီ အများပြည်သူ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးစနစ် စတင်နိုင်ခဲ့သည်။ ကျောက်ဖယားမြစ်နှင့် ချောင်း ၂ ခုမှ စက်လှေများဖြင့်လည်းကောင်း၊ အငှားကားများ၊ မော်တော်ဆိုင်ကယ်များနှင့် တုတ်-တုတ်ဟုခေါ်သော သုံးဘီးဆိုင်ကယ်များမှာ အသုံးပြုသူများပြားသည်။

ဘန်ကောက်မြို့ကို အခြားသောမြို့များနှင့် အ‌ဝေးပြေးလမ်းများ၊ မီးရထားလမ်းများနှင့်သာမက လေကြောင်းများနှင့် သွားလာနိုင်သည်။ ဘန်ကောက်တွင် နိုင်ငံတကာလေဆိပ် ၂ ခု တည်ရှိသည်။ ရေကြောင်းသယ်ယူပို့ဆောင်ရေးတွင် ခွန်လုံထုံ ဆိပ်ကမ်းမှာ အရေးပါသည်။

ဘန်ကောက်မြို့ပြစီမံခန့်ခွဲရေးအဖွဲ့သည် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးအတွက် လမ်းများတည်ဆောက်ခြင်းနှင့် ပြုပြင်ခြင်းများအတွက် စီမံခန့်ခွဲရန် တာဝန်ရှိသည်။ အချို့သော သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးစနစ်များအတွက် စီမံခန့်ခွဲရန်အတွက် သီးခြားအဖွဲ့အစည်းများ ဖွဲ့စည်းထားရှိသည်။ ပြည်ထောင်စုအစိုးအရအဖွဲ့ကသာ ရန်ပုံငွေချထားခြင်းနှင့် မူဝါဒချမှတ်ခြင်းများ ပြုလုပ်သည်။