ဒုဗ္ဗစသိက္ခာပုဒ်
ဒုဗ္ဗစသိက္ခာပုဒ် သည် မြတ်စွာဘုရား၏ သာသနာတော်တွင် ရဟန်းတော်များ စောင့်ထိန်းလိုက်နာရန် ပညတ်တော်မူခဲ့သည့် သံဃာဒိသိသ်အာပတ် တစ်ခု ဖြစ်၏။ [1]
ဘာသာတရား | |
သမိုင်း | |
ဗုဒ္ဓဝင် - သမိုင်း - သင်္ဂါယနာများ | |
ဘုရားများ | |
နှစ်ကျိပ်ရှစ်ဆူ- ကကုသန်ဘုရား- ကောဏဂုံဘုရား- ကဿပဘုရား-ဂေါတမဘုရား၊ | |
ဆရာ (အစရိယ) | |
သိဒ္ဓတ္ထဂေါတမ - ဘိက္ခု (ရဟန်း) - ဘိက္ခုနီ (ရဟန်းမိန်းမ) | |
လက္ခဏာရေးသုံးပါး | |
အနိစ္စ - အနတ္တ - ဒုက္ခ | |
ရတနာသုံးပါး | |
ရတနာသုံးပါး-ဗုဒ္ဓ - ဓမ္မ - သံဃာ | |
အယူဝါဒ | |
သစ္စာလေးပါး - ခန္ဓာငါးပါး - ငါးပါးသီလ - သီတင်းသီလ | |
တိပိဋကနှင့်ကျမ်းစာများ | |
တိပိဋက (ဝိနည်းပိဋကတ် - သုတ်ပိဋကတ် - အဘိဓမ္မာပိဋကတ်) | |
အဆင့်များ | |
ပုထုဇဉ်၊ ကိုရင်၊ ရဟန်း၊ သောတာပန်၊ သကဒါဂါမ်၊ အနာဂါမ်၊ ရဟန္တာ၊ ဧတဒဂ်၊ ဘုရား၊ နိဗ္ဗာန် | |
ကျင့်စဉ်များ | |
သမထ၊ ဝိပဿနာ၊ သတိပဋ္ဌာန်၊ ဓုတင်၊ ကမ္မဋ္ဌာန်း၊ ဒုက္ကရစရိယာ၊ နိကာယ် ငါးရပ်၊ | |
ဂါထာများ | |
ကျင့်ဝတ်၊ သုတ်တော်၊ ဂုဏ်တော်၊ ဂါထာတော်၊ ဘုရားပင့်၊ ဩကာသ၊ ပုတီးစိပ်နည်း၊ | |
ဂိုဏ်းများ | |
ထေရဝါဒ - မဟာယာန-တိဘက်ဗုဒ္ဓဘာသာ | |
နိုင်ငံနှင့်ဒေသများ | |
သမိုင်း
မြတ်စွာဘုရားသည် ကေသမ္ဗီမြို့၊ ဃောသိတာရုံကျောင်းတော် တွင် သီတင်းသုံးနေတော်မူချိန် ဖြစ်၏။ အသျှင်ဆန္နသည် မလျော်သောအကျင့်ကို ကျင့်၏။ ထိုအခါ ရဟန်းတို့သည် ဆုံးမကုန်၏။
ရဟန်းတို့က ဆုံးမသည်ကို အသျှင်ဆန္နသည် မနာခံဘဲ “ငါသျှင်တို့ သင့်တို့သည် အဘယ်ကြောင့် ငါ့ကို ပြောဆိုသင့်သည်ဟု ထင်မှတ်ကုန်သနည်း၊ ငါကသာလျှင် သင်တို့ကို ပြောဆိုရာ၏၊ ငါတို့၏ ဘုရားတည်း၊ ငါတို့၏ အရှင့်သားသည် တရားကို ထိုးထွင်းသိတော်မူအပ်ပြီ” အစရှိသဖြင့် ပြောဆို၏။ ထိုအခါ အလိုနည်းကုန်သော ရဟန်းတို့သည် သိက္ခာပုဒ်ဖြင့် ဆုံးမအပ်သည်ရှိသော် မိမိကိုယ်ကို မပြောဆိုသင့်သည်ကို အဘယ်ကြောင့် ပြောဆိုဘိသနည်းဟု ကဲ့ရဲ့ကြ၏။
ထိုအကြောင်းကို ရဟန်းတို့သည် မြတ်စွာဘုရားအား လျှောက်ထားကြ၏။ မြတ်စွာဘုရားသည် ဆန္နရဟန်းကို မေးမြန်း၏။ အသျှင်ဆန္နသည် ဟုတ်မှန်ကြောင်း ဝန်ခံ၏။
မြတ်စွာဘုရားလည်း အသျှင်ဆန္နကို ကဲ့ရဲ့တော်မူကာ အောက်ပါသိက္ခာပုဒ်ကို ပညတ်တော်မူခဲ့သည်။ [1]
သိက္ခာပုဒ်
“ရဟန်းသည် ပါတိမောက်လာ သိက္ခာပုဒ်ဖြင့် ဆိုဆုံးမခက်သောသဘော ရှိသည်သာလျှင် ဖြစ်၏။ ရဟန်းတို့သည် သိက္ခာပုဒ်ဖြင့် ဆိုဆုံးမအပ်သည်ရှိသော် ‘အသျှင်တို့သည် အကျွန်ုပ်ကို တစ်စုံတစ်ခု ကောင်းသည်ကိုလည်းကောင်း၊ မကောင်းသည်ကိုလည်းကောင်း မဆိုပါအံ့။ အသျှင်တို့သည် အကျွန်ုပ်ကို ဆိုခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ကြပါကုန်လော့’ ဟု မိမိကိုယ်ကို မပြောဆိုသင့်သည်ကို ပြု၏။ ထိုရဟန်းကို ရဟန်းတို့သည် ‘အသျှင်သည် မိမိကိုယ်ကို မပြောဆိုသင့်သည်ကို မပြုပါလင့်၊ အသျှင်သည် မိမိကိုယ်ကို ဆိုသင့်သည်ကိုသာ ပြုပါလော့၊ အသျှင်ကလည်း ရဟန်းတို့ကို တရားနှင့်အညီ ဆိုပါလော့၊ ရဟန်းတို့ကလည်း အသျှင့်ကို တရားနှင့်အညီ ဆိုကြပါလိမ့်မည်။ ဤသို့အချင်းချင်း ဆိုဆုံးမခြင်း အချင်းချင်း အာပတ်မှ ထစေခြင်းဖြင့်သာလျှင် ထိုမြတ်စွာဘုရား၏ ပရိသတ်သည် ကြီးပွားခြင်းသို့ ရောက်နိုင်၏’ ဟု ဆိုရာ၏။ ဤသို့လျှင် ရဟန်းသည် ရဟန်းတို့က ဆိုအပ်သည်ဖြစ်လျက် ရှေးအတူပင် ပြုမူငြားအံ့၊ ထိုရဟန်းကို ရဟန်းတို့သည် ထိုအယူကို စွန့်စေခြင်းငှါ သုံးကြိမ်တိုင်အောင် ဆိုဆုံးမအပ်၏။ အကယ်၍ သုံးကြိမ်တိုင်အောင် ဆိုဆုံးမအပ်သည်ရှိသော် ထိုအယူကို စွန့်ငြားအံ့၊ ဤသို့စွန့်ခြင်းသည် ကောင်း၏။ အကယ်၍ မစွန့်ငြားအံ့ ထိုရဟန်းအား သံဃာဒိသိသ်အာပတ် သင့်၏” ဟု မြတ်စွာဘုရားသည် မိန့်တော်မူ၏။ [1]
ကိုးကား
- ဝိနည်းပိဋက − ပါရာဇိကဏ်ပါဠိတော်မြန်မာပြန်။