တံတားဦးမြို့

ပထမမင်းခေါင် မင်းသားငယ်ဘဝက ပညာသင်စဉ် တစ်ညတွင် ထူးဆန်းသောအိပ်မက်ကို မက်မြင်သည်။ အင်းဝကို ဗိုက်မှထွက်သော အူတို့ဖြင့် ရစ်ပတ်သည် ဟုမက်မြင်ခြင်းဖြစ်သည်။ အိပ်မက်မှနိုးသော် ပညာသင်ကြားပေးသည့် ဆရာတော်အား လျှောက်တင်လေသည်။ ထိုအခါဆရာတော်က ခြေဖြင့် မင်းဆွေအား အလျင်ကန်ပြီး နောင်တွင်မင်းဖြစ်ပါက ငါ့ကိုမမေ့ရန် ကန်ခြင်းဖြစ်သည် ဟုဆိုသည်။ မင်းဖြစ်ပါက အင်းဝမှ ရေလွှမ်းရာ ခြိုင့်ဝှမ်းကြီးကိုဖြတ်ကာ ယခု စံကျောင်းရှိရာနေရာသို့ တံတားထိုးရန် မိန့်သည်။ မင်းဆွေလည်း ကတိခံခဲ့ပြီး မင်းဖြစ်လျှင် ကတိအတိုင်း တံတားထိုးပေးခဲ့ပြီး မဟာဇေယပထတံတားဟုခေါ်သည်။ ထိုသို့ တံတားထိုးရာ တံတားဦးချရာအရပ်(အင်းဝမှ တစ်ဖက်ကမ်း)ကို ယနေ့တိုင်တံတားဦးမြို့ ဟုခေါ်သည်။

ဘကြီးတော်(စစ်ကိုင်းမင်း)လက်ထက် နန်းမတော်မယ်နု၏ မောင်တော် စလင်းမြို့စား မောင်အိုက ထိုတံတားကို ပြုပြင်ဆောက်လုပ်ပြီး သက္ကရာဇ် (၁၁၈၉)ခုနှစ်၊ တပေါင်းလဆန်း (၂)ရက် စနေနေ့တွင် ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ဦးအိုအုတ်လမ်းဟုလည်း လူသိများသည်။ ထိုတံတား၏ အဦး၌ တည်ရှိ၍ တံတားဦးဟု ခေါ်သည်။ [2]

1. သန်းခေါင်စာရင်း အစီရင်ခံစာ။ ၂၀၁၄ ခုနှစ် လူဦးရေနှင့် အိမ်ထောင်စု သန်းခေါင်စာရင်း အစီရင်ခံစာ။ အတွဲ-၂။ နေပြည်တော်: လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးနှင့် ပြည်သူ့အင်အား ဝန်ကြီးဌာန။ မေ ၂၀၁၅။ pp. ၅၈။
2. မောင်ကြည်သန့်၏ မြန်မာ့ မြို့ရွာဒေသ ဝေါဟာရ(၂၀၀)မှ