အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၂၀၂၀

1. ညီညွတ်သော ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ[8]

ပြည်နယ်နှင့် တိုင်းဒေသကြီး အစိုးရအဖွဲ့များအတွက် တိုင်းရင်းသားရေးရာဝန်ကြီးများ ၂၉ နေရာ ပါဝင်သည်။

ပါတီ		ဆန္ဒမဲ	%	အမတ်နေရာ	%	+/–
	အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်			၂၃
	မွန်ညီညွတ်ရေးပါတီ			၁
	လားဟူအမျိုးသားဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးပါတီ			၁
	ကယန်း အမျိုးသားပါတီ			၁
	တစ်သီးပုဂ္ဂလ			၂
	အခြား
စုစုပေါင်း			၁၀၀	0	၁၀၀	–

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါမှာ ဩဂုတ်လ (၁၆)ရက်နေ့တွင် စစ်တွေမြို့မှ အမျိုးသမီးထံတွင် တွေ့ရှိခဲ့ရာမှ ရခိုင်ပြည်နယ်တစ်ခုလုံး လျှင်မြန်စွာ ပျံ့နှံ့ခဲ့သည်။ ထိုမှတစ်ဆင့် ကိုဗစ်ဒုတိယလှိုင်းအသွင်ဖြင့် တစ်နိုင်ငံလုံးသို့ ကူးစက်ခဲ့သည်။ ကူးစက်သူမှာ ၃၇၄ဦးမှ သောင်းဂဏန်းအထိ တစ်ဟုန်ထိုး မြင့်တက်လာခဲ့သည်။[10] ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပရန် တစ်လအလိုဖြစ်သည့် အောက်တိုဘာလတွင်ပင် ၁ရက်နေ့မှ ၁၅ရက်နေ့အထိ နေ့စဉ်ပျမ်းမျှ ၁၀၀၀ကျော် မြင့်တက်နေခဲ့သည်။ ထို၁၅ရက်အတွင်းတွင် ၁၈၉၈၅ဦး ပိုးတွေ့ခဲ့သည်။[11] ရန်ကုန်တိုင်းတွင် ကိုကိုးကျွန်းမြို့နယ်မှအပ ကျန်မြို့နယ်များအားလုံး နေအိမ်တွင်သာနေထိုင်ရေးအစီအစဉ် (Stay at Home)တွင် ပါဝင်သတ်မှတ်ထားပြီး ကျန်တိုင်းနှင့်ပြည်နယ်များရှိ အချို့မြို့နယ်များတွင်လည်း ထိုအစီအစဉ်သတ်မှတ်ထားသည်။ ထို့ကြောင့် နိုင်ငံရေးပါတီများမှ ရွေးကောက်ပွဲကို ရွှေ့ဆိုင်းပေးရန်ပြောကြားသော်လည်း ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က ငြင်းဆန်ခဲ့သည်။

ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ရွေးကောက်ပွဲနေ့တွင် မဲပေးခြင်းသည် ဈေးဝယ်ထွက်ခြင်း၊ လိုင်းကားစီးခြင်းထက် COVID-19 ကူးစက်မှုမရှိသလောက်ဖြစ်ကြောင်း အောက်တိုဘာလ ၂၀ရက်နေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။[12] ထို့အပြင် ဧပြီလအတွင်းက ပါလီမန်ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပခဲ့သည့် တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံထံမှ နည်းယူထားပြီး ထိုနိုင်ငံထက်ပင်ကောင်းအောင် ပြုလုပ်ထားကြောင်း ဆိုသည်။ သို့ရာတွင် တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံတွင် ထိုအချိန်သည် ရောဂါကူးစက်မှုနှုန်း အမြင့်ဆုံးမဟုတ်ဘဲ ထိန်းချုပ်ထားနိုင်သည့် အခြေအနေအပြင် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုအတွက် ငွေကြေးပြည့်စုံသည့် အခြေအနေတွင်ရှိနေသည်။

မကွေးတိုင်းဒေသကြီးဝန်ကြီးချုပ် ဒေါက်တာအောင်မိုးညိုကလည်း ရွေးကောက်ပွဲအား သတ်မှတ်ထားသည့်ရက်အတိုင်းကျင်းပခြင်းမှာ တိုင်းပြည်အခြေအနေ အရမ်းမဆိုး၍ ဖြစ်ကြောင်း၊ ၎င်းသိရသည့်အတိုင်းဆိုလျှင် မြန်မာနိုင်ငံ၏လက်ရှိအခြေအနေမှာ အင်္ဂလန်တို့အမေရိကန်တို့ အိပ်နေသလောက်ပဲရှိကြောင်း မေးမြန်းခြင်းအစီအစဉ်တစ်ခုတွင် ပြောပြန်သည်။[13]

ကျန်းမာရေးနှင့်အားကစားဝန်ကြီးဌာနက လူ(၃၀)ဦးနှင့်အထက် စုဝေးခြင်းမပြုရန် ထုတ်ပြန်ထားသော်လည်း နိုင်ငံရေးပါတီများမှ ဝန်းရံသူများက လူဦးရေ ထောင်သောင်းချီ၍သာမက အချို့​​နေရာများတွင် လူသိန်းဂဏန်းဖြင့်ပါ စု​ဝေး၍ လှည့်လည်ခဲ့ကြသည်။[14] အောက်တိုဘာလ ၂၅ရက်နေ့မှသာ လူ ၅၀အထိ စုဝေးခွင့်ပြုကြောင်းကို အားကစားနှင့် ကျန်းမာ​ရေးဝန်ကြီးဌာနမှ ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။[15] နိုင်ငံရေးပါတီများကမူ ဤလှည့်လည်မှုများသည် ပါတီကမဟုတ်ပဲ ဝန်းရံသူများကသာ လှည့်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ကြသည်။

ရွေးကောက်ပွဲ မကျင်းပမီ ကြိုတင်ဆန္ဒမဲများပေးရာတွင် ရန်ကုန်မြို့ ဒဂုံမြို့နယ် ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲ ရောက်ရှိလာသော ကြိုတင်ဆန္ဒမဲလက်မှတ်များမှာ စာအိတ်များပွင့်လျက်ရှိနေခဲ့သည်။ အောက်တိုဘာ ၂၁ရက်နေ့တွင် ဒဂုံမြို့နယ်ရှိ တပ်မတော်အင်ဂျင်နီယာတပ်ရင်းတစ်ခုမှ ကြိုတင်မဲ ၅၈စောင်မှာ စာအိတ်များပွင့်နေ၍ ထည့်သွင်းမရေတွက်ရန် မြို့နယ်ကော်မရှင်ခွဲမှ ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ အောက်တိုဘာ ၂၈ရက်နေ့တွင် ဒဂုံမြို့နယ် ပြင်ပရောက် မဲဆန္ဒရှင်များ၏ ပုံစံ ၁၅ဖြင့်မဲပေးထားသော ကြိုတင်မဲစာအိတ်များမှာလည်း ထပ်မံ၍ ပွင့်နေပြန်သည်။ ထိုမဲလက်မှတ်များအား ထည့်သွင်းရေတွက်ရန် ရှိ/မရှိကိုမူကိုမူ ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က ဆုံးဖြတ်မည်ဖြစ်သည်။[16]

မကွေးတိုင်းဒေသကြီး ရေစကြိုမြို့နယ်ရှိ ဝါယာတော ကျေးရွာအုပ်စုနှင့် ဂွေးဂုဏ်ကျေးရွာအုပ်စုတွင် အသက် ၆၀ နှစ်နှင့်အထက် ကြိုတင်မဲကို အောက်တိုဘာ ၃၁ ရက်တွင် ကောက်ခံခဲ့ရာ ဆန္ဒပြုမဲလက်မှတ်များတွင် ရေစကြိုမြို့နယ် ပြည်သူလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်အမည်အစား မကွေးမြို့နယ်မှ ကိုယ်စားလှယ် အမည် မှားယွင်းပါရှိနေသဖြင့် ကြိုတင်မဲ မဲဆန္ဒရှင် ၂၉၀ အနေဖြင့် ပြန်လည်ဆန္ဒပြုရမည်ဟု မကွေးတိုင်းဒေသကြီး အစိုးရအဖွဲ့က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။[17]

အောက်တိုဘာ ၃ဝ ရက်တွင် လှည်းကူးမြို့နယ်တွင် ကြိုတင်မဲကောက်ခံစဉ် UEC အမှတ်တံဆိပ်မပါသည့် တံဆိပ်တုံးကို အသုံးပြုမှု ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ မဲဆန္ဒရှင် သုံးဦးဆန္ဒမဲပေးမှုအပြီးတွင် တံဆိပ်တုံး အသုံးပြုလျက်ရှိသည်ကို မဲရုံကိုယ်စားလှယ်က တွေ့ရှိပြီးနောက် လေးဦးမြောက် မဲပေးမှုတွင် ကန့်ကွက်ခဲ့သည်။[18] ယင်းတံဆိပ်တုံးအတုကို ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီ ပြည်သူ့လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်လောင်း၏ မဲရုံကိုယ်စားလှယ် အမျိုးသမီးတစ်ဦးက ယူဆောင်လာခြင်း ဖြစ်သည်။[19] အလားတူ မွန်ပြည်နယ်၊ ပေါင်မြို့နယ်၊ အင်းဗြောင်ကျေးရွာအုပ်စု၊ တံခွန်တိုင်ကျေးရွာတွင် နိုဝင်ဘာ ၁ ရက်နေ့က အသက် ၆၀ နှစ်နှင့် အထက် ကြိုတင်မဲပေးရာမှာတွင် UEC အမှတ်အသားမပါသော တံဆိပ်တုံးအတုအသုံးပြုမှု ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။[20]

စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး ချောင်းဦးမြို့နယ်တွင် ကြိုတင်မဲကောက်ခံရာ၌ UEC အမှတ်အသားမပါသော တံဆိပ်တုံးကို အသုံးပြုကာ ကောက်ခံခဲ့ခြင်းကြောင့် ရပ်ကျေးကော်မရှင် အဖွဲ့ဝင် လေးဦးအား အမှုဖွင့်တိုင်ကြားခဲ့သည်။[21]

ရွှေဘိုခရိုင်တွင်လည်း ကြိုတင်မဲကောက်ခံရာတွင် နိုင်ငံရေးပါတီဝင်အချို့နှင့် ပါတီထောက်ခံသူအချို့က ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခဲ့သည်ဟုဆိုကာ အမှုဖွင့်တိုင်ကြားမှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။[22]

နိုဝင်ဘာလ ၆ ရက်နေ့ နေ့လယ်ပိုင်းတွင် ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်ရုံးတွင် ဗုံးပေါက်ကွဲမှုတစ်ခု ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိမှု မရှိခဲ့ပေ။[23]

မြန်မာ့ရွေးကောက်ပွဲသည် လွတ်လပ်၍ တရားမျှတမှု ဖြစ်ပေါ်ရန် အခြေအနေမရှိဟု နိုင်ငံတကာမီဒီယာများက ဝေဖန်ဖော်ပြခဲ့ကြသည်။[24]

နိုဝင်ဘာလ ၂ ရက်နေ့တွင် ရွေးကောက်ပွဲနှင့် ပတ်သက်သော သဘောထားကြေညာချက်တစ်ခုကို တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ရုံးက ထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီး[25] သတိထားရမည့် အခြေအနေ ဖြစ်လာသည့်အတွက် သတိပေးရခြင်း ဖြစ်ကြောင်း တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က ပြောကြားခဲ့သည်။ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်၏ ပြောကြားချက်များသည် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ၊ နိုင်ငံ့ဥပဒေများ၏ အနှစ်သာရနှင့် ကိုက်ညီမှုမရှိဟု နိုဝင်ဘာလ ၄ ရက်နေ့တွင် နိုင်ငံတော် သမ္မတရုံး ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဦးဇော်ဌေးက ပြောကြားခဲ့သည်။[26] ရွေးကောက်ပွဲနှင့်ပတ်သက်၍ တပ်မတော်၏ ထုတ်ပြန်ချက်နှင့် တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်၏ ပြောဆိုချက်များသည် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ ဥပဒေနှင့် အညီသာဖြစ်သည်ဟု တပ်မတော်သတင်းမှန်ပြန်ကြားရေးအဖွဲ့က ပြန်လည်တုံ့ပြန်ပြောဆိုခဲ့သည်။[27]

အဖွဲ့အစည်းအသီးသီးအား ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်များကို အသိအမှတ်ပြုရန် ပြင်သစ်နိုင်ငံက တိုက်တွန်းခဲ့ကာ အိန္ဒိယနှင့် စင်ကာပူဝန်ကြီးချုပ်များက အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်အား ဂုဏ်ပြုကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့ကြသည်။[32]

မဲပေးခြင်းလုပ်ငန်းစဉ် ပြီးဆုံးခဲ့သော်လည်း အငြင်းပွားဖွယ်ရာများ ထွက်ပေါ်နေသဖြင့် တရားမျှတသော ရွေးကောက်ပွဲအဖြေ ဖြစ်စေရန် ဥပဒေနှင့်အညီ ကြိုးပမ်းသွားမည်ဟု ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးသန်းဌေးက သူ၏ လူမှုကွန်ယက်စာမျက်နှာတွင် ပြောဆိုခဲ့ကာ ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်၏ လုပ်ဆောင်ချက်များကို ဝေဖန်ခဲ့သည်။[33]

ရွေးကောက်ပွဲသည် လွတ်လပ်၍ တရားမျှတသော ရွေးကောက်ပွဲ မဟုတ်ဟု နိုဝင်ဘာလ ၁၀ ရက်နေ့တွင် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအင်အားစုပါတီ (NDF) ကကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။[34]

ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်အပေါ် အယုံအကြည်မရှိဟုဆိုကာ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်အဖွဲ့အား ဆန္ဒပြမှုများလည်း ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ နိုဝင်ဘာ ၁၀ ရက်နေ့က လှည်းကူးမြို့နယ်တွင်လည်းကောင်း၊[35] နိုဝင်ဘာလ ၁၁ ရက်နေ့က နေပြည်တော်ရှိ ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင် သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲပြုလုပ်ခဲ့ရာတွင် ပြည်ခိုင်ဖြိုးနှင့် နှင်းဆီပါတီဝန်းရံသူ ၅၀ ခန့်ကလည်းကောင်း ဆန္ဒပြခဲ့ကြသည်။[36]

ချင်းပြည်နယ် တွန်းဇံမြို့နယ်တွင် မဲပေးခွင့်ရှိသူဦးရေထက် ဆန္ဒမဲအရေအတွက် ပိုများနေ၍ ပြန်လည်စစ်ဆေးရေတွက်ခဲ့ရသည်။[37]

၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့တွင် တပ်မတော်မှရွှေးကောက်ပွဲ၏ "ရလဒ်မှားယွင်းမှု" ကိုအကြောင်းပြု၍ အာဏာသိမ်းခဲ့ရာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်သွားခဲ့လေသည်။[38]